سرویس تئاترهنرآنلاین: بی‌شک نمایشنامه "ننه دلاور و فرزندانش" اثر برتولت برشت یکی از مهمترین نمایشنامه‌های تاریخ ادبیات نمایشی است که بارها توسط هنرمندان بسیاری به صحنه رفته است. امیر دژاکام کارگردان شناخته شده تئاتر پس از چهار سال این نمایشنامه را در تالار چهارسو مجموعه تئاترشهر به صحنه برده است. امیر دژاکام با ارائه توضیحاتی در مورد جایگاه این اثر و نگاه متفاوتی که به آن داشته به خبرنگار هنرآنلاین گفت: قبل از نمایشنامه "ننه دلاور" باید نگاهی به برشت به عنوان متفکر و آثار او در هنرهای نمایشی داشت. جامعه‌شناسی و تاثیرات آن بر کاراکترها یکی از دغدغه‌های این نویسنده به شمار می‌رود. او معتقد است شرایط محیطی و قرار گرفتن در محیط نامناسب می‌تواند فاجعه بار باشد و تاثیرات سختی بگذارد. نگاه او از این زاویه نیست که چطور اتفاق افتاد بلکه از این جهت است که چگونه رخ می‌دهد.
او عنوان کرد: مانند زمانی که یک فیلم سینمایی در مورد قتل را نگاه می‌کنید و در طول داستان متوجه می‌شوید چرا این قتل اتفاق افتاده است. اگر برشت این موضوع را بنویسد از این زاویه می‌نگرد که چرا قتل صورت گرفته است. این نگاهی است که شاید نویسنده‌های دیگر هم به آن طرف رفته باشند اما او در نقطه اوج قرار دارد. در طول تاریخ نام چندین نمایشنامه به عنوان بهترین آثار ثبت شده است. این نمایشنامه یکی از آنهاست که بارها و بارها توسط کارگردانان مختلف با دیدگاه‌های متفاوت اجرا شده است.
کارگردان نمایش "با دهانی پر از سیب" اضافه کرد: نگاهی که در اکثر مواقع به این متن وجود دارد با اینکه مبتنی بر مکتب اپیک است، تراژیک است یعنی غمگینانه به آن نگاه کرده‌اند. من با این نگاه که در آثار اکثر کارگردانان دیگر وجود دارد همراه نبودم. نمی‌خواهم بگویم مخالف آن هستم اما نمایشنامه را به گونه دیگری دیدم. همیشه آن را با خنده می‌دیدم حتی در لحظات سخت. زنی که سه بچه دارد و در طول مسیری که طی می‌کند سه فرزند خود را از دست می‌دهد. همه وقتی این نمایش را کار می‌کنند تراژیک بوده است اما تماشاگر می‌خندد. دقیقا نقطه مقابل آن از این خنده نگران می‌شود، یعنی سرخوشانه می‌اندیشد. بسیاری معتقدند این نمایشنامه را نمی‌توان در سیستم فاصله‌گذاری اجرا کرد. سیستم فاصله‌گذاری مبتنی بر اینکه تماشاگر دچار احساسات نشود و درست‌تر اینکه بین فضای خیالی و احساسات مخاطب در لحظاتی فاصله ایجاد شود. در کار من این اتفاق نمی‌افتد اپیک اجرا می‌شود و تماشاگر سرخوشانه به تلخی‌های روزگار می‌اندیشد. به مشکلات، روزگار و فجایعی که در دنیای اطرافش اتفاق می‌افتد.
دژاکام در بخش دیگری از سخنان خود گفت: جنگی که در نمایشنامه در رابطه با آن صحبت می‌شود به جنگ‌های سی ساله اروپا شهرت دارد. بسیاری فکر می‌کنند این جنگ‌ها مربوط به جنگ جهانی اول یا دوم است درحالی که جنگ‌های سی ساله کاتولیک‌ها با پروتستان‌هاست در واقع درگیری مذهبی است. این مسئله در ترجمه مصطفی رحیمی به سختی استنباط می‌شود این در حالیست که در ترجمه دلارا نوشین که ما از آن استفاده می‌کینم به خوبی مشخص است.
او بیان کرد: این نمایش تلخ است. می‌شود آن را غمگینانه و یا سرخوشانه اجرا کرد. ننه دلاور زهر است. من با بغضی که در گلو داشتم میزانسن‌های کمدی به آن دادم. دو طرف حنجره‌ام درد می‌گرفت، غم‌باد می‌گرفتم زمانی که "آیلین" کشته می‌شد یا "ایلیف" را برای اعدام می‌بردند. من در تمام این لحظات غم دارم و تماشاگر می‌خندد. بغض من پشت این‌ها دیده می‌شود، این لبخند تلخ است. خنده‌های ترسناک است اما شما را به فکر فرو می‌برد. اگر می‌خواستم می‌توانستم با همراهی امیر کربلایی‌زاده در مدتی کوتاه یک مونولوگ در سالن چارسو به صحنه ببرم و به راحتی 80 میلیون تومان بدست آورم. اما آن موقع اثربخش نمی‌بود.
او تاکید می‌کند: با تمام سختی‌ها و مشکلاتی که مرا احاطه کرده است این کار را انجام دادم. در روزگاری که تئاتر تجاری حرف اول را می‌زند و من مدت‌هاست می‌گویم تئاتر تجاری نیست و تئاتر ملی را نمی‌توان با نگاه کاسب‌کارانه و اقتصادی نگریست. اکنون در این نمایش گروهی 28 نفره کار می‌کنند بدون اینکه هیچ کدام آنها دستمزدی دریافت کنند. هرچه به دست آوریم با یکدیگر تقسیم می‌کنیم. تئاتر فعالیتی برای پاسخ دادن به سئوال‌هاست، تئاتر فعالیتی برای اندیشیدن، برای ایجاد حس تعادل بین ناملایماتی است که در جهان اطراف ما وجود دارد. همانگونه که نیچه می‌گوید "اگر هنر نبود حقیقت ما را می‌کشت" این جمله قشنگی است. من معلمم، ثروتمند نیستم. بلدم از راه گیشه پول درآورم اما نمی‌دانم به چه دردی می‌خورد. می‌توان یک شاهکار جهانی را تبدیل به کار مینی‌مال کرد و پول به دست آورد اما من نمی‌توانم.
کارگردان نمایش "امپراطور و آنجلو" همچنین با اشاره به موسیقی این نمایش نیز توضیح داد: آثار برشت موسیقی دارد. سرودها را امیر مهدی لاری کار کرده و متن آن را میرامیر میری ساخته است. موسیقی در نمایش دخیل است چراکه شخصیت‌های اصلی همگی آواز می‌خوانند. ما تلاش کردیم تا جایی‌که امکان دارد موسیقی ایرانی باشد.
دژاکام همچنین در رابطه با اجرای این اثر هم زمان با روزهای نوروز عنوان کرد: اولین نمایشی که در تعطیلات نوروز به صحنه رفت نمایش "نصرت خانوم مادرم و نوروز" به کارگردانی من بود. اکنون نیز این کار را ادامه می‌دهم وقتی مردم تعطیل هستند ما باید کار کنیم تا آنها بتوانند به راحتی ببینند. بعد از آن گروه‌های دیگر هم این کار را ادامه دادند. خوشبختانه مخاطبان بسیاری نیز به تماشای کار آمدند.
او در پایان گفت: افسوس که ما در چهارسو اجرا می‌رویم، این تالار برای گروه ما کوچک است. متاسفانه شورای انتخاب سالن اصلی مرا احراز صلاحیت نکردند زیرا معتقد بودند کار من بفروش نیست. هرچند ما به کارمان ادامه می‌دهیم. من با تئاتر تجاری مشکلی ندارم اما می‌گویم همه باید کار کنند. سی سال است در تمام سالن‌های نمایشی کار کرده‌ام. اکنون نیز این کار را انجام می‌دهم در هر جایی که تماشاگران بتوانند به راحتی بنشینند و کار ما را در آرامش ببینند.
مه‌لقا باقری، امیر کربلایی‌زاده، حسین محب اهری، مرتضی رستمی، حمید فلاحی، علی محمد رادمنش، حسین شهبازی، هدیه آزاده، ابوالفضل جمشیدی، آزاده نوبهار، محمد رحیمی، محمود صفری، شبنم ابریشمی، لیلا حقانی، مسیح رحمتی، سنا رضایی، صادق ملکی، مجید رسام، حامد پور محمد، عارف عباسی، عاطفه بدیعی، مرثین واثقی، سامان میرحسینی بازیگران "ننه دلاور و فرزندانش" هستند. همچنین دیگر عوامل این نمایش عبارتند از حرکت نگاری: بهزاد جاودان فرد، طراح صحنه: بابک کچه چیان، طراح لباس: سارا قلی زاده، طراح گریم: علی گودینی، طراح گرافیک: محمد وفایی، طراح ویدئو آرت: حسین صمیمی، طراح نور: شاهین رحمانعلی، عکاس: میترا رحیمی جعفری، آیدا دژاکام، آهنگساز: میرامیر میری،، سرپرست: حمید رضا یوسفی، نوازندگان: مهدی امین لاری: خواننده، گیتار، حمید رضا یوسفی: پرکاشن، شهاب‌الدین افتخاری: کاخن، امیر حسین مختاری: قانون، علی شیرازی: عود، آواز، محمد جواد عبدالهادیان: تار، امیر حسین علی رضایی: پیانو، کنترباس، فریبا مهرپور: ویلن، اشکان یاوری: درامز، پردیس پیراهش: کرال، نازنین صداقت: کرال، مهناز غمخوار: آواز کلاسیک، دستیاران کارگردان: آیدا دژاکام، الهام صحت، حسین شهبازی، مدیر تولید: ابوالفضل جمشیدی، منشی صحنه: افشین غیاثی، مدیر صحنه: عارف عباسی.
نمایش"ننه دلاور و فرزندانش" از ۸ فروردین‌ماه و از ساعت ۱۹:۳۰ در تالار چهارسو میزبان علاقه مندان تئاتر شده است.