به گزارش خبرنگار تجسمی هنرآنلاین؛احسان آقایی سرپرست موزه هنرهای معاصر گفت: برگزاری نمایشگاه مروری بر مکتب سقاخانه یکی از مهمترین دغدغه های من در موزه هنرهای معاصر تهران بوده است. مکتب سقاخانه متبلور گوشه ای از هنر فاخر کشورمان است که به دلیل ریخت شناسی مبتنی بر باورهای دینی و ملی جامعه در حال تحول ایران در آن دوران است که ایت مکتب مورد توجه جامعه شناسان و به ویژه پژوهشگران هنر قرار گرفته است.
وی افزود: پیش از ظهور مکتب کمال الملک اگر بتوان نام مکتب بر آن نهاد نقاشی ایران را با اندکی اغماض می توان به دو بخش قهوه خانه ای و نگارگری تقسیم کرد. با فتح تهران و به تخت نشستن پهلوی اول، روند مدرنیزه شدن ایران بدون اصلاح ساختارها و زیر ساخت ها ی اجتماعی آغاز و بیشترین تلاش در حوزه هنر بر روی بخش موسیقی و نقاشی متمرکز شد.
آقایی ادامه داد: دربخش موسیقی سازهای ایرانی در انبارها جای گرفت و توقف آموزشی آن در مدرسه عالی موسیقی که تلاش بسیار زیادی برای تهیه رپرتوار و آکادمیک شدن آن از سوی زنده یاد علینقی وزیری صورت گرفته بود و آموزش گسترده موسیقی غربی و ایجاد ارکسترهای بزرگ مد نظر قرار گرفت.
وی با اشاره به حوزه هنرهای تجسمی در آن مقطع تاریخی گفت در آن دوران هنرهای تجسمی تنها منحصر به نقاشی بود، جریان امپرسیونیسم مورد توجه قرار گرفت و اولین گروه هنرمندان مدرنیست ایران از اواسط دهه 20 فعالیت جدی خود را آغاز کردند.
به گفته سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران، مکاتب هنری در غرب با هم سلسله وار وابسته هستند. به عبارتی دیگر هنر مدرن با پیشگامی امپرسیونیسم، از دل تغییرات رمانتیسم متجلی شد و نه تنها کلیه گرایش هنری را تحت تاثیر قرار داد، بلکه می توان گفت تمامی شئون اجتماعی را نیز در برگرفت. زندگی جهان غرب در آن دوران به سمت اپرسیونیسم متمایل شد و در حوزه هنر به شدت ادبیات، نقاشی و موسیقی و سپس سینما، تاتر و معماری را تحت تاثیر خود قرار داد.
وی افزود: اما جامعه ایران که در آن زمان که زیر ساخت های لازم برای تغییر را نداشت، ناگهان با پدیده ای به نام هنر مدرن مواجه شد. هنری که با ناخودآگاه جمعی ایرانیان بیگانه بود. تغییراتی که در فرم، تکنیک و محتوای نقاشی مدرن ایجاد شده بود فاقد پشتوانه اندیشه ای و روحی لازم نزد هنرمندان کشورمان بود.
آقایی با اشاره چگونگی شکل گیری مکتب سقاخانه گفت پس از چندین سال و از اوایل دهه 40 شمسی نبوغ ایرانی بار دیگر خود را نمایان ساخت و هنر مدرن ایرانی متولد شد که برای اولین بار زنده یاد کریم امامی با مشاهده یکی از آثار حسین زنده رودی نام سقاخانه را بر آن نهاد. واضح بود که ایرانیان بار دیگر چون سایر تجربه های تاریخی نسخه ای ایرانی ارائه کرد،
که همسو باورای ینی و ملی که امروزه می توان از ن به عنوا هنر مدرن ایرانییادردکه هر چند پشتوانه هنری زنجیرواری برای ایجاد آن در هنر ایران وجود ندارد، ولی می توان نام جنبش را بر این جریان نهاد.
وی در بخش پایانی سخنانش از تمام کسانی که برای برپایی نمایشگاه مروری بر هنر مکتب سقاخانه همکاری کرده اند، قدردانی کرد.
شاه آبادی: توجه به جنبش هنری سقاخانه بخشی از نگاه جریان ساز است
حمیدشاه‌آبادی معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه این مراسم ضمن تشکر از هنرمندان و متولیان برگزاری نمایشگاه مروری بر جنبش هنری سقاخانه گفت: برخود فرض می‌دانم از همه افرادی که در این راه تلاش موثری داشتند تشکر کنم. بنای صحبت ندارم، فکر می‌کنم عزیزانی که در موزه هنرهای معاصر بنیان این حرکت را گذاشته‌اند شایسته تقدیرند.
وی افزود: بنای ما در معاونت هنری و اقدامات جریان ساز استوار بود، موزه هنرهای معاصر که یکی از بزرگترین موزه‌های ایران و دارای جایگاه ویژه‌ای در جهان است و گنجینه نفیسی از آثار هنری در خود دارد، برای نسل نو حاوی پیام‌هایی ارزشمند و فاخر است.
این مقام مسئول همچنین ابراز کرد: توجه به جنبش هنری سقاخانه بخشی از این نگاه جریان ساز است؛ از رئیس مرکز هنرهای تجسمی به واسطه نگاه عمیقش به جریان سازی در هنرهای تجسمی تشکر می‌کنم.
شاه‌آبادی ادامه داد: حرکتی که امروز شاهد آن هستیم نخست بواسطه نفس این عمل قابل احترام و صاحب ارزش است، نخست اینکه در خلق آثار نگرش به سنت مورد توجه قرار گرفته و کار موزه هنرهای معاصر از این جهت قابل توجه است. توجه به نمادهایی که فرهنگ دینی و بومی به آن مربوط است یک اقدام عقبگرد نیست، فعلیت به حرکت نسل امروز و جهت رو به جلو است، باید داشته‌های این سنت امروز برای نسل ما دستمایه خلاقیت‌های مبتنی بر داشته‌های بومی باشد بنابراین از این منظر مسئولین موزه شایسته درود و تقدیراند.
شاه‌آبادی بر توجه به اصالت‌ها تاکید کرد و گفت: اگر در آثار خود به اصالت‌ها بیاندیشیم و نمادهای آن را بشناسیم، هنر امروز را بر بنیان‌های محکم استوار کرده‌ایم چرا که اثر در خلاء آفریده نمی‌شود و در این صورت اثر تنها تقلیدی بی فایده است.
وی تاکید کرد: به هر روی ، این اقدام مورد احترام است. منظر دیگر انتخاب هنرمندان به عنوان خالقان یک جریان فکری است، زمانی که این جریان پایه‌ریزی شد اثری بر هنر گذاشت که بسیار حائز اهمیت است . تاکید می‌کنم که دبیر این نمایشگاه مطالبی مطرح کرد که بسیار حائز اهمیت است اما در خصوص جنبش قهوه‌خانه آنچه مهم است این است که هنرمندان توانستند در برهه‌ای از زمان به جریان غالب سیاسی با خلق اثار هنری خود اعلام موضع کنند؛ این جریان هنری را می‌توان تقابلی برای جنبش سیاسی هم عصرش دانست، به طور کلی هنرمندان به عنوان الگو در مورد رخدادهای زمانی خود صاحب دیدگاه هستند و قادرند با نگاه خود بر جریانات روز اثرگذار باشند.
در ادامه این مراسم مهدی حسینی دبیر نمایشگاه مروری بر مکتب سقاخانه گفت: مکتب و جنبش سقاخانه یکی از عمده ترین مکاتب هنرهای تجسمی در ایران است که در دوران مدرنیته در ایران شکل گرفت و آثار جاویدانی از خود به جای گذاشت. این مکتب به جنبه های فرهنگی ایرانی توجه ویژه ای داشت و به نوعی می توان گفت روحیه ملی گرایی ایرانی را می توان در این آثار شاهد بود.
وی با اشاره به تاسیس دانشکده هنرهای تزیینی گفت: با این که آندره گدار سال ها روی فرهنگ و هنر ایران تحقیق کرده بود اما زمانی که دانشگاه هنرهای زیبا را تاسیس کرد در برنامه ریزی آموزشی هیچ توجه ای به پیشینه هنری ایران نکرد و تمام واحدهای درسی را برپایه الگوی فرانسوی بنا کرد. اما چند سال بعد دانشکده هنرهای تزیینی با توجه به نیازهای فرهنگی و هنری و پیشینه هنر در ایران تاسیس شد.
حسینی ادامه داد: من در سال 1341 دانشجوی دانشکده هنرهای تزیینی بودم و به نظرم بزرگان هنرهای تجسمی ایران در آن مقطع تاریخی در این دانشکده تدریس می کردند. و منصور قندریز، مسعود عرب شاهی، فرامرز پیل آرام و حسین زنده رودی که حلقه اصلی مکتب سقاخانه را تشکیل می دهند همه از هنرآموختگان هنرهای تزیینی بودند و بدون اغراق باید گفت که منصور قندریز مغز متفکر و حتی تئورسین مکتب سقاخانه بود.
وی با بیان این مطلب که مکتب سقاخانه از خود بیانیه ای به جا نگذاشت بیان کرد: این مکتب در دهه 40 شکل گرفت و 30 سال پیش شاهد برپایی نمایشگاهی از آثار هنرمندان این مکتب بودیم و جای بسیار خوشحالی است که پس از 30 سال آثار هنرمندان این مکتب دوباره مرور می شود و فرصتی برای بررسی این آثار فراهم می شود. بدون اغراق باید گفت که تاکنون بسیاری از آثاراین نمایشگاه دیده نشده اند. از جمله مجموعه یوسف و زلیخا اثر فرامرز پیل آرام.
حسینی ادامه داد: البته 30 سال پیش تنها یکی از هشت گالری موزه هنرهای معاصر میزبان نمایشگاه مکتب سقاخانه شد ، اما این بار تمام فضای موزه میزبان این مکتب شده است.
دبیر نمایشگاه مروری بر مکتب سقاخانه در بخش دیگر سخنانش از موزه امام علی برای امانت آثار مکتب سقاخانه برای برپایی این نمایشگاه قدردانی کرد و از موسسه صبا برای عدم همکاری برای برپایی این نمایشگاه انتقاد کرد.
همزمان با برپایی نمایشگاه مکتب سقاخانه؛ تمام فضایی نمایشگاهی موزه هنرهای معاصر تهران به مدت سه ماه میزبان این نمایشگاه خواهد بود.
مکتب سقاخانه از دهه 50 درهنرمعاصر ایران متولد شد و بیش از سه دهه از تولد این مکتب هنری که با وارد کردن باورهای ملی و دینی در هنر مدرن شکل گرفت می گذرد. این مکتب هشت هنرمند کلیدی دارد که این هنرمندان شامل صادق تبریزی، منصور قندریز، مسعود عرب شاهی، حسین زنده رودی، فرامرز پیل آرام، ژازه تباتبایی و ناصراویسی است.
دراین نمایشگاه مجموعه ای از آثار این هشت هنرمند به نام مکتب سقاخانه که از گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران، آرشیو مجموعه داران خصوصی و آرشیو شخصی هنرمندان گردآوری شده، به نمایش گذاشته می شود.
قراراست تاپایان نمایشگاه کتاب پژوهشی مروری بر مکتب سقاخانه منتشر شود.
در این مراسم جمعی از دانش جویان زبان فارسی از کشور بلاروس نیز حضور داشتند. پژمان منتظری نیز در این مراسم به اجرای موسیقی پرداخت.
انتهای پیام/
320