به گزارش هنرآنلاین، در آستانه روز ملی اسناد، نشست خبری سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با حضور غلامرضا امیرخانی، رئیس و علیرضا دباغ، معاون اسناد این سازمان، روز دوشنبه ۱۴ اردیبهشت در محل سازمان برگزار شد.
در این نشست، بر نقش محوری اسناد در شکل‌گیری هویت تاریخی، فرهنگی و دینی ملت ایران تأکید شد و برنامه‌های هفته اسناد ملی، اقدامات بین‌المللی سازمان، چالش‌های حوزه دیجیتال‌سازی و راهبردهای اطلاع‌رسانی و تعامل با جامعه تشریح شد. در آستانه روز ملی اسناد که در تقویم رسمی کشور با روز ۱۹ اردیبهشت و هم‌زمان با بزرگداشت علامه کلینی مصادف شده، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با هدف تشریح برنامه‌ها، اهداف و اقدامات پیش‌رو در حوزه اسناد ملی، میزبان نشست خبری با حضور غلامرضا امیرخانی، رئیس سازمان و علیرضا دباغ، معاون اسناد بود.
تاریخچه‌ای بر شکل‌گیری نهاد حافظه ملی
غلامرضا امیرخانی در ابتدای این نشست با اشاره به پیشینه این نهاد گفت: سازمان اسناد ملی در سال ۱۳۱۶ تأسیس شد و چند سال بعد، کتابخانه ملی نیز راه‌اندازی شد. در سال ۱۳۴۹، این دو نهاد با هم ادغام شده و ساختار کنونی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران شکل گرفت؛ نهادی که امروزه به‌عنوان حافظه تاریخی ملت ایران، مسئولیت گردآوری، نگهداری و اشاعه اسناد مکتوب و دیجیتال را بر عهده دارد.
او با تأکید بر اینکه کتابخانه ملی نزد افکار عمومی شناخته‌شده‌تر است، افزود: این موضوع طبیعی است، چرا که کتابخانه ملی خدمات عمومی‌تر ارائه می‌دهد اما مأموریت سازمان اسناد با وجوهی تخصصی‌تر همراه است و عمدتاً با دستگاه‌های دولتی و پژوهشگران در ارتباط است. در همین راستا، در دوره مدیریتی جدید، یکی از اهداف کلیدی ما معرفی هر چه بهتر جایگاه و عملکرد این نهاد به جامعه، پژوهشگران، نخبگان و مدیران اجرایی کشور است.
اسناد؛ بنیان هویت تاریخی، دینی و فرهنگی
امیرخانی در ادامه با بیان اینکه اسناد در تمام شئون هویتی ایرانیان حضور دارند، به نقش اسناد در تثبیت روز ملی خلیج فارس اشاره کرد و گفت: ۱۸ اردیبهشت به عنوان روز ملی خلیج فارس نامگذاری شده است، نامگذاری‌ای که خود ریشه در اسناد تاریخی دارد. بنابراین اگر بگوییم اسناد، ضامن بقای هویت تاریخی، بومی و دینی ما هستند، سخنی به‌گزاف نگفته‌ایم. در سازمان اسناد تلاش داریم با کاهش محدودیت‌ها و تسهیل دسترسی‌ها، بستری برای استفاده بیشتر پژوهشگران و علاقه‌مندان به تاریخ و هویت ملی فراهم کنیم.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی در بخشی از سخنانش به اهمیت استفاده از نیروهای جوان اشاره کرد و گفت: «برای پویایی بیشتر، نیازمند بهره‌گیری از توان نیروی جوان هستیم. این فرآیند از دو طریق در حال پیگیری است؛ یکی از طریق جذب هیئت علمی و دیگر از طریق آزمون‌های استخدامی.
وی افزود: بدون تردید برخی چهره‌ها مانند کامران فانی، پوری سلطانی و سیروس پرهام، از بزرگان حوزه علم و فرهنگ هستند و جایگزینی برای آنان متصور نیست اما برای تداوم و پویایی سازمان، حضور نسل جدید در کنار این بزرگان ضروری است.
حضور پررنگ در نمایشگاه کتاب
در ادامه، امیرخانی از برنامه‌ریزی گسترده سازمان برای حضور در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران خبر داد و گفت: در این دوره، غرفه‌ای بزرگ به سازمان اختصاص یافته است که بخشی از آن به معرفی اسناد مهم مرتبط با کتاب می‌پردازد. در این غرفه، نشست‌های تخصصی برگزار می‌شود و ۱۵ سند مهم حوزه نشر و کتابت نیز به نمایش در خواهد آمد.
رئیس سازمان با بیان اینکه سازمان اسناد سه مأموریت اصلی دارد گفت: گردآوری، حفظ و نگهداری و اطلاع‌رسانی اسناد، سه مأموریت اساسی ما است. علاوه بر آن، با همکاری وزارت امور خارجه و سفارتخانه‌ها، تلاش داریم اسناد ایرانی موجود در کشورهای دیگر را شناسایی، حفظ یا بازگردانیم.
دیجیتال‌سازی اسناد؛ چالش جهانی، اولویت ملی
امیرخانی با اشاره به وضعیت دیجیتال‌سازی اسناد افزود: برخلاف تصور عمومی، بسیاری از کشورهای پیشرفته نیز هنوز بخش اندکی از اسناد خود را دیجیتال کرده‌اند. اگرچه ما نیز هنوز با نقطه مطلوب فاصله داریم، اما روند دیجیتال‌سازی اسناد تاریخی ایران از دوره مغول تا پهلوی دوم به‌طور جدی در دستور کار قرار دارد.
امیرخانی در واکنش به برخی شایعات درباره عدم دسترسی به اسناد یا امحای آنها تصریح کرد: از سال ۱۳۱۶ تاکنون، هیچ سندی در کتابخانه و آرشیو ملی از بین نرفته است. همه اسناد مربوط به انقلاب اسلامی، اعلامیه‌ها، شب‌نامه‌ها و حتی اسناد مربوط به ضد انقلاب نیز به صورت کامل نگهداری می‌شوند.
وی ادامه داد: دسترسی پژوهشگران به اسناد محفوظ است. اسناد قدیمی کاملاً اسکن شده‌اند و برای اسناد جدید نیز طبق درخواست پژوهشگران، اسکن و دسترسی فراهم می‌شود.
هنر و سینما، ابزار معرفی حافظه ملی
در ادامه، رئیس سازمان با اشاره به اهمیت هنر در معرفی این نهاد اظهار کرد: در دنیا نیز نمونه‌هایی مانند مستند معروف آلن رنه از کتابخانه ملی فرانسه وجود دارد. در سال ۱۳۸۳ به عباس کیارستمی پیشنهاد ساخت مستندی درباره سازمان را دادم که محقق نشد. امیدوارم در آینده بتوانیم با هنرمندان کشور، به‌ویژه سینماگران، همکاری‌های مؤثرتری داشته باشیم.
وی همچنین از پروژه هنری مشترکی یاد کرد و ادامه داد: در سال ۸۳، استاد کدکنی شعری درباره کتاب سرود، استاد امیرخانی آن را خوشنویسی کرد، استاد فخرالدینی آهنگسازی انجام داد و استاد قربانی آن را خواند. چنین همکاری‌هایی ارزشمند است و باید آنها را توسعه یابد.
همکاری‌های بین‌المللی در حوزه تبادل اسناد
امیرخانی در ادامه به وضعیت اسناد ایرانی در خارج از کشور پرداخت و گفت: با کشور فرانسه تبادلات موفقی داشته‌ایم اما در برخی کشورها مانند هند، شرایط جوی و عدم مراقبت مناسب موجب نگرانی است. تلاش داریم از طریق رایزنی‌های دیپلماتیک، شرایط لازم برای انتقال یا نگهداری صحیح این اسناد را فراهم کنیم.
وی با اشاره به اینکه قانون جامع اسناد کشور در سال ۱۳۶۹ تصویب شده، افزود: از نظر قانونی، مشکلی نداریم. مشکل اصلی، در اجرای کامل این قوانین و نظارت بر فرآیندهای اجرایی است.
ویژه‌برنامه‌های هفته اسناد ملی
در بخش پایانی این نشست، علیرضا دباغ، معاونت اسناد سازمان، از برگزاری سلسله نشست‌های تخصصی در هفته اسناد ملی خبر داد. وی گفت: ما این هفته را هفته اسناد ملی نامگذاری کرده‌ایم. در همین راستا، چهار نشست علمی-تخصصی با موضوع اسناد الکترونیکی برگزار خواهد شد.
به گزارش ایکنا جدول برنامه نشست‌ها به شرح زیر است:
۲۰ اردیبهشت: نشست «ساماندهی اسناد الکترونیک در چارچوب اسناد ملی»
۲۱ اردیبهشت: نشست «فرصت‌ها و چالش‌های اسناد الکترونیکی؛ از اتوماسیون تا دسترسی»
۲۲ اردیبهشت: همایش ملی اسناد با حضور مسئولان، پژوهشگران و آرشیویست‌ها
۲۳ اردیبهشت: نشست «استانداردهای فراداده‌ای و توصیف آرشیوی»
۲۴ اردیبهشت: نشست «حفاظت از اسناد الکترونیکی» با شعار «حفاظت از اسناد ملی، حفاظت از سرمایه ملی»
انتهای پیام