سرویس موسیقی هنرآنلاین: این نشست صبح ٩ تیرماه در سینما تک هتل پارس برگزار شد و گروه "خلج" از کشور افغانستان آغازگر برنامه بودند.

پس از اجرای این گروه که به بیدل خوانی اختصاص داشت، حامد حسین‌خانی دکترای ادبیات و بیدل شناس در سخنانی گفت: بیدل خوانی در خراسان قدیم ایران رواج زیادی داشته است، اما امروزه به غیر از بیدل پژوهان و برخی ادبا، مخاطب شعر فارسی سر و کار چندانی با بیدل ندارد که این امر دلایل مختلفی هم دارد.

او ادامه داد: در فرهنگ ما شعر و موسیقی دو برادر همزادند. وقتی به عقب نگاه می‌کنیم، می‌بینیم، خنیاگران قبل از اسلام افرادی بودند که هم می‌سرودند، هم می‌نواختند و هم می‌خواندند.

حسین‌خانی معتقد است: اینکه اشعار بیدل در ایران فراگیر نیست، دلیلش این است که موسیقی رسمی ایران و موسیقی اقوام به دلایلی از شعرهای این شاعر فاصله گرفت و من امیدوارم سنت بیدل خوانی دوباره احیا شود.

او در ادامه سخنانش مقدمه‌ای درباره شعر سبک هندی بیان کرد و افزود: در دوره صفویه که اصفهان پایتخت ایران بود ما با سبک شعر هندی مواجه شدیم. سبکی که "خیال" یکی از مهم‌ترین عناصر شعری آن است. به طور کلی خیال، اندیشه و زبان در شعر پارسی بسیار مهم است.

حسین‌خانی یادآور شد: عنصر خیال در شعر پارسی جزو عناصر تعیین‌کننده است. ما ذَر شعر پارسی تشبیهاتی می‌بینیم که ساده‌ترین شکل خیال است و این خیال در مسیر تکاملی خود به استعاره می‌رسد. در سبک شعر عراقی عنصر خیال بسیار مهم بوده و حافظ در این عرصه روزنه‌هایی را باز می‌کند که کمتر به آن توجه شده بود.

این بیدل شناس همچنین گفت: شعر در دوران صفوی وضعیت دگرگونی پیدا می‌کند. شاعران به دلیل کنش‌های مذهبی حاکمیت روی خوش نمی‌بینند. در مقابل تیموریان در سورنسن هند عاشق شعر پارسی بودند. بنابراین شاعران، شعر درخشان عراقی را به سرزمین هند که سرزمین تخیل است، می‌برند. شعر عراقی در این راستا رنگ و بوی دیگری به خود می‌گیرد و عنصر تخیل در شعر بر سایر عناصر قالب می‌شود. اینجاست که سبک هندی خودش را به تمامیت نشان داده است.

وی افزود: شاعران سبک هندی دو دسته بودند. دسته اول شاعران هندی _ ایرانی که اصالتاً ایرانی بودند و سرآمدشان صائب تبریزی بود و دسته دوم، شاعران هندی پارسی‌گو که اصالتاً هندی بودند و سرآمد آن‌ها بیدل دهلوی بود. اجداد بیدل از ماوراءالنهر به هند آمده بودند و او در قرن ١١ و ١٢ می‌زیسته است.

حسین‌خانی درباره ویژگی اشعار بیدل اظهار کرد: مضمون‌پردازی، تخیل و تشبیه ویژگی‌های شعری اوست اما آنچه بیدل را متمایز می‌کند این است که او از معدود شاعرانی است که شعرش به صورت توأمان در عمق اندیشه و تخیلی دست‌نیافتنی است. بیدل در قافیه پیشتاز است و ردیف‌های تازه‌ای هم به کار برده است.