گروه تجسمی هنرآنلاین: مؤسسه فرهنگی هنری صبا یکی از زیرمجموعه‌های فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران است که به منظور بروز و ظهور خلاقیت‌ها و ابداعات هنرمندان در زمینه‌های مختلف و گرایش‌های گوناگون هنری، تأسیس شد. این مؤسسه در یک ساختمان مسکونی مربوط به سال ۱۳۱۵ آغاز به کار کرد و بعد ساختمان جدیدی به عمارت قدیمی الحاق شد و در این فضا ۶ گالری به وجود آمد که برای نمایش آثار هنری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در کشور ما جز موزه هنر‌های معاصر تهران، هیچ فضای استاندارد و بزرگی برای نمایش آثار هنری و برگزاری رویدا‌های ملی هنری وجود ندارد. موزه هنر‌های معاصر نیز که در سال‌های گذشته بار‌ها میزبان دوسالانه‌ها و رویداد‌هایی از این دست بود، با توجه به کارکرد اصلی خود نمی‌تواند پاسخگوی نیاز جامعه هنری و میزبانی از نمایشگاه‌های مختلف باشد. بنابراین گالری‌های مؤسسه صبا تنها انتخاب موجود برای برگزاری دوسالانه‌ها و جشنواره هنر‌های تجسمی فجر هستند. این مجموعه با وجود فضای بزرگی که امکاناتی را در اختیار هنرمندان قرار می‌دهد، به دلیل ضعف‌های ساختاری و فضای آن، باعث اشکالاتی در نمایش آثار نیز می‌شود. به همین دلیل در غیاب یک گالری ملی، تنها فضای نمایشگاهی وسیع ایران در طول دوران فعالیت خود با نقد‌هایی از سوی هنرمندان و کارشناسان مواجه بوده است.

بهمن نامور مطلق، رئیس فرهنگستان هنر در پاسخ به سؤال خبرنگار هنرآنلاین درباره فضای نمایشگاهی مؤسسه صبا گفت: فضایی که ما در اختیار داریم از چند جهت، مانند ارتفاع سقف بی‌نظیر است و خیلی از هنرمندان گفته‌اند که هیچ فضایی چنین ارتفاعی ندارد که بتوانند آثار بزرگ خود را نمایش دهند. با این حال به جز بخش گالری خیال که به همین منظور ساخته شده بود، کاربری اصلی بقیه این فضا گالری نبوده و پارکینگی بوده که از شهرداری گرفته شده و تبدیل به فضای نمایش آثار هنری شده است. به نظر من با اینکه کاربری اصلی این فضا چیز دیگری بوده اما توانسته مفید واقع شود.

نامور مطلق افزود: البته در دنیا هم مرسوم است که کارخانه‌های از کار افتاده یا بنا‌های متروک را تبدیل به گالری کنند و نمونه‌های خارجی زیادی هم از تبدیل پارکینگ به گالری وجود دارد.

او در پاسخ به این سؤال که قصدی برای بهسازی فضای داخلی گالری‌ها و بهبود فضای نمایشگاهی وجود دارد یا خیر، گفت: ما در مؤسسه صبا دو نوع مشکل داریم. یکی نامتناسب بودن فضا است و دیگری مشکل بهره وری، کادر حرفه‌ای و.... می‌دانیم که در این مسائل کامل نیستیم و سعی می‌کنیم تا جایی که می‌توانیم هر دو را بهبود ببخشیم.

رئیس فرهنگستان هنر افزود: در مؤسسه صبا مشکلات ساختاری داریم، زیرا نمی‌توانیم کمک مالی به آن بکنیم و شیوع کرونا هم آسیب زیادی به آن زد. در قسمت سخت‌افزاری مثل نور، دما و... نیز همیشه کمبود اعتبار داشتیم و نتوانستیم شرایط استاندارد به وجود‌آوریم. با این حال به فکر انجام تغییرات هستیم و اگر بودجه‌ای که برای زیرساخت‌های فرهنگستان هنر به سازمان برنامه و بودجه ارائه شده است، به فرهنگستان اختصاص پیدا کند می‌توانیم بخشی از آن را برای رفع مشکلات صبا استفاده کنیم.

نامور مطلق ادامه داد: صبا یک مؤسسه مستقل از فرهنگستان هنر است، اما سعی ما بر این است که استاندار‌های لازم و متناسب با هنر تجسمی کشورمان را در آن ایجاد کنیم. این مسأله از فضای داخلی تا نوع رویداد‌هایی که در آن برگزار می‌شود و کیفیت آثاری که به نمایش درمی‌آید را دربرمی‌گیرد. باید بهره‌وری این فضا را بالا ببریم و برای استفاده مناسب از آن برنامه‌ریزی کنیم.

او با بیان اینکه اصولاً کار فرهنگستان برگزاری نمایشگاه نیست، افزود: کار فرهنگستان هنر برنامه‌ریزی، سیاست پردازی و الگوپردازی است. هرچه تعداد رویدا‌ها زیاد شود از وظایف اصلی خود که متن‌سازی و برنامه‌ریزی است دور می‌شویم. هرچه از رویداد‌های غیرضروری دوری کنیم می‌توانیم انرژی و سرمایه را برای کار‌های اساسی‌تر صرف کنیم. ما فرهنگستان کشور هستیم و وظیفه ما رسیدگی به هنر کشور است، نه فقط خود فرهنگستان. بنابراین باید به قوانینی برسیم که بتواند هنر کل کشور را تغیر دهد. می‌خواهیم فرهنگستان را به فرهنگستان برگردانیم و آن معنایی که فرهنگستان دارد و اساس آن مباحث کلان هنر کشور است را زنده کنیم. باید دوره‌ای را بگذرانیم و مدتی زمان می‌برد تا از این وضعیت نباتی فرهنگستان خارج شویم.

نامور درباره بخش دیگری از فعالیت‌های فرهنگستان هنر گفت: در حوزه آموزش و پرورش با سازمان کتاب‌های درسی جلسه داشتیم و ابراز گله مندی کردیم که چرا در مقطع دبستان کتاب هنر نداریم. طرح‌هایی ارائه دادیم و به صورت جدی پیگیر هستیم تا این کار انجام شود.

او درباره موزه فلسطین نیز گفت: ساختمان این موزه سالها پیش توسط شهرداری به فرهنگستان داده شد، اما حالا قصد پس گرفتن آن را دارند. نامه‌ای به ریاست جمهوری نوشتیم و درخواست کردیم که این قرارداد تمدید شود. همچنان رایزنی‌ها را ادامه می‌دهیم و امیدواریم شهرداری و شورای شهر اجازه دهند موزه فلسطین باقی بماند.