سرویس تئاتر هنرآنلاین: قطب‌الدین صادقی پژوهشگر، استاد دانشگاه، نویسنده و کارگردان تئاتر در گفت‌وگو با هنرآنلاین درباره واقعه عاشورا از منظر ارزش‌های هنری گفت: من کارشناس امور دینی نیستم اما علاقمندم تا از زاویه دیگر و با مفهومی جهانی‌تر به این قضیه نگاه کنم. برخی از پژوهشگران ویژگی‌های همیشگی تاریخ و جامعه ایرانی را 4 مورد می‌دانند. نخستین ویژگی این است که ملت ایران جامعه‌ای اهل عرفان هستند و در طول تاریخ در اشکال مختلف همیشه با ماورالطبیعه در ارتباط بوده‌اند.
وی ویژگی دوم جامعه ایرانی از منظر پژوهشگران را اینگونه عنوان و خاطرنشان کرد: دومین ویژگی این است که ما مردمانی اهل تجارت و دلالی هستیم، به خصوص از دوران پارت‌ها که آب کم بود یکی از راه‌های نجات ملی به منظور توسعه شهرها را در تجارت دانستیم و جاده ابرایشم را گسترش دادیم.
کارگردان نمایش "مروارید" همچنین در ادامه صحبت‌هایش اظهار داشت: متاسفانه سومین ویژگی جامعه ما این است که همچنان جنبه‌های قبیله‌ای، عشیره‌ای بر فرهنگ ملی‌مان چیره است. کافی است در وزارتخانه‌ای وزیری به عنوان مثال گیلانی یا خراسانی باشد تا نگهبان جلوی در نیز از اهالی این استان‌ها خواهد بود. بنابراین هنوز مفهوم ملی به شکل ریشه‌ای و توسعه یافته آن در ما شکل نگرفته است.
صادقی با بیان اینکه ما ملتی طرفدار مظلوم هستیم، چهارمین ویژگی جامعه ایرانی را برشمرد و متذکر شد: به دلایلی چون شکست ایرانیان از اقوامی وحشی و غیر وحشی در دوران مختلف، ما حس مظلومیت تاریخی داریم و این در ناخودآگاهمان است. جنگی که در صدر اسلام بر سر تداوم پیامبری میان دو جناح در گرفت آن که فاتح و ظالم بود را دوست نداریم، اما طرفدار کسی هستیم که شکست‌خورده و مظلوم بود. حقیقت این است که این امر منفعلانه نیست و با نگاهی در فرهنگ یونان، متوجه خواهیم شد که تراژدی‌های آنان نیز اینگونه است.
کارگردان نمایش "عزیز شنگال" ضمن اشاره به اینکه آحاد جامعه بدون الگو امکان زندگی ندارند، گفت: در تمام ادوار تاریخ توده‌های مردم از آن‌هایی که مطالعه داشته و یا نداشته‌اند، احتیاج به الگوهای بزرگ دارند. الگوهای فکری و رفتاری حتی در حوزه تجارت و سیاست لازم است تا مردم بتوانند به یاری آن راهشان را پیدا کنند.
وی در ادامه افزود: الگوهایی که در تراژدی‌های یونانی و حتی در سطح جهان بازتاب گسترده‌ای دارد و همچنین در فرهنگ ما به شکل شرعی و اسلامی آن، بسیار نیرومند است، این است که همواره در تراژدی‌ها و درگیری میان دو نیرو، آن کس که فاتح است، قدرت، اسلحه، سرباز و نیرو دارد و آن که شکست می‌خورد به جز ایمان هیچ امکاناتی ندارد.
قطب‌الدین صادقی با تاکید بر اینکه در لحظه آنکس که فاتح است، پیروز می‌شود و در طول تاریخ پیروز کسی است که شکست‌خورده اما ایمان داشته است، خاطرنشان کرد: برای من تداوم این فرهنگ و ارزش‌های معنوی این آیین مصداق دقیق شکست‌خوردگان در لحظه است که در درازنای تاریخ تنها با اتکا به عنصر ایمان پیروزند نه چیز دیگری.
این پژوهشگر در پایان عنوان کرد: کسانی که با اتکا به عنصر ایمان به ارزش‌هایی دست یافته‌اند، آن فضلیت‌ها را با چهره والایی از خودشان به دیگران عرضه کردند و در برهه‌ای از زمان و مکان‌های تاریخی کوچک و بزرگ آن فضایل را توسعه داده و باعث رونق و پایداری یک فرهنگ شدند که این فرهنگ متکی و مبتنی بر یک ایمان مذهبی و یک پیروزی معنوی است. من این واقعه و سالار شهیدان را از این زاویه می‌بینم که آن فضیلت و او پیروز تاریخ است نه شکست‌خورده.