گروه معماری هنرآنلاین: ایمان شالچیان شرکت آب و خاک آریا تیاب را در سال ۱۳۹۱ تاسیس کرد. او از سال ۱۳۹۴ به طور رسمی تولید المان‌های دیوارسبز را آغاز کرد. شالچیان سبزینگی در شرایط اجتماعی امروز را بسیار حیاتی عنوان می‌کند. این شرکت بخشی از درآمد یا کالاهای خود را صرف توسعه و آبادانی نقاط محروم کشور می‌کند و آن را مسئولیت اجتماعی خود می‌داند.
اجازه دهید ابتدا بحث را از نحوه ورود شما به عرصه معماری آغاز کنیم. چطور وارد حوزه معماری شدید و چه عواملی شما را به این حوزه جذب کرد؟
ابتدا در رشته مکانیک طراحی جامدات تحصیل کردم و بعد رشته تبدیل انرژی را تا مقطع کارشناسی ارشد و مدیریت را در دانشگاه شهید بهشتی ادامه دادم. کار اصلی که من با آن بزرگ شدم تولید و تامین لوازم آبیاری و آبرسانی در بخش کشاورزی، فضای سبز و پروژه‌های منطقه‌ای و ملی بود، با مرور زمان ما تصمیم گرفتیم که این کار را به روزرسانی کنیم. بنابراین وارد صنعت طراحی و تولید باغچه‌های عمودی شدیم و نکته جالب این بود که با مطالعات بیشتر و بهبود سیستم‌های قبلی متوجه شدم که این سیستم خیلی به تجهیزات آبیاری نیاز ندارد. البته علاقه‌ام به هنر به ویژه موسیقی و عکاسی من را تشویق کرد که وارد این حوزه بشوم.
آیا عکاسی از بناها جز سوژه‌های عکاسی شما هست یا فقط از طبیعت عکاسی می‌کنید؟
علاقه شخصی من به عکاسی مستند است، به نوعی ترکیبی از هردو است. این روزها بیشتر از دیوارهای سبز در فضای معماری عکاسی می‌کنم که ترکیبی از بنا و طبیعت است.
لطفاً درباره مهم‌ترین پروژه اجرایی خود و ویژگی‌های آن توضیح دهید؟
پروژه‌های متنوع در ابعاد مختلف انجام دادم. طراحی تونل گل در یکی از میادین شهر کرمان یکی از بهترین پروژه‌های باغ عمودی شهری من بود که با تنوع سبزینگی همراه بود و مردم می‌توانستند در آن محدوده راه بروند و اوقات خوشی را بگذرانند. اکثر پروژه‌های ما در ساختمان‌های خصوصی کار شده است و در واقع طراحی دیوار سبز طبیعی علاوه بر افزایش سطح انرژی و بهبود کیفیت هوا، باعث می‌شود ساکنین حس زندگی و شادی را تجربه کنند. همچنین تصاویر بصری ساختمان را نیز در منطقه تغییر می‌دهد.
دیوار سبز در چه مکان‌هایی کاربرد دارد؟ معیار انتخاب شما چیست؟
من پاسخ این سوال را به این نحوه می‌گویم که در هر مکانی که امکان رویش گیاه وجود دارد می‌توان از دیوار سبز استفاده کرد. در محیط‌های داخلی از گیاهان آپارتمانی و در محیط‌های بیرونی از گیاهان فضای باز استفاده می‌شود. معیار انتخاب گیاهان شامل ماندگاری، نیازهای آبی و نوری متناسب با محل نصب و مرحله آخر انتخاب معمار یا بهره‌بردار است. در واقع با توجه به فضای مورد نظر برای دیوار سبز در مرحله نخست مسائل فنی و تاسیساتی را در نظر می‌گیریم سپس گونه‌های مناسب را به طراح یا بهره‌بردار معرفی می‌کنیم تا از میان آن‌ها انتخاب کنند.
استفاده از دیوار سبز چه فواید اقتصادی به دنبال دارد؟
هیچ مزایای اقتصادی ندارد، درواقع بحث ما بیشتر روی اثرات نامحسوس این موضوع است که جدا از بحث قوانین وجود سبزینگی در شهر جز هزینه برای دولت و بهره‌بردار مزایایی ندارد. این اثرات شامل فواید محیطی، زیباسازی، کاهش آلودگی هوا است. در واقع همه کشورها به دلیل اثرات نامحسوس از این نوع سبزینگی استفاده می‌کنند به طور مثال خانواده‌های متوسط یا دهک‌های پایین خیلی راحت می‌توانند از پارک‌ها استفاده کنند یا در کوچه‌ای که سبزینگی بیش‌تری وجود دارد ملک‌های آن‌کوچه گران‌تر به فروش می‌رسد. در واقع ما در زمان کرونا و قرنطینه که‌نمی‌توانستیم با محیط بیرون در ارتباط باشیم بیشتر به استفاده از دیوار سبز پی بردیم.
به‌نظر شما کرونا چه تاثیری بر لزوم افزودن فضای سبز در طراحی دفاتر کار و منازل گذاشت؟
زمان کرونا فرصت خوبی برای مطالعه و آموختن بیشتر بود. من یک مقاله درباره تغییرات معماری قبل و بعد از کرونا مطالعه کردم که در آن گفته شده بود که فضاهای خصوصی و نیمه خصوصی تا چه حد می‌توانند در شرایطی مانند قرنطینه به ما کمک کنند و بر روان، روابط خانوادگی و اجتماعی مردم اثر مثبت بگذارند و همچنین اشاره کردند که در معماری پسا کرونا بیشتر به توسعه و دیزاین فضاهای باز و نیمه باز مانند بام، تراس و حیاط ورودی و حتی داخل منزل توجه ویژه‌ای شود. بهترین راه‌حل استفاده از گیاهان مناسب این محیط‌ها با معماری آن محل است.
در بیشتر نقاط دنیا آلودگی و خشکی هوا وجود دارد، به‌نظر شما سبزینگی چه تاثیری بر روی تغییرات اقلیمی دارد؟
متاسفانه در ایران مطالعات دقیق میدانی در این مورد انجام نشده است و ما فقط می‌دانیم که اثرات مثبتی دارد. البته در اروپا و امریکا مطالعاتی درباره بحث جزایر گرمایی و سبزینگی انجام شده که نشان می‌دهد گرما کاهش پیدا می‌کند. ولی در ایران نمونه‌ای اجرا نشده که بتوان به نتایج مثبتی دست یافت.
آیا کمبود آب در ایران می‌تواند مانعی برای توسعه فضای سبز باشد؟
بله، قطعاً. امروزه کمبود آب حتی مانعی بر سر راه تولیدات سنتی کشاورزی است. در تمام دنیا از فاضلاب خاکستری استفاده می‌کنند اما در ایران این نوع فاضلاب وارد چاه‌های جذبی و در برخی شهرها وارد سیستم فاضلاب شهری می‌شود، درصورتی که ما با آن می‌توانیم فضای سبزمان را آبیاری کنیم. در کشورهایی که کمبود آب دارند این مسئله کاملاً حل شده است. علاوه بر استفاده از تجربیات دیگران، ما باید بودجه‌ای برای مطالعات در این زمینه اختصاص دهیم تا به نتایج مثبتی دست پیدا کنیم.
در ایران چقدر به دیوارسبز برای استفاده در شهرسازی، ورودی شهرها و نمای شهر اهمیت می‌دهیم؟
متاسفانه نه تنها هیچ اهمیتی داده نمی‌شود بلکه قوانین دست و پاگیر زیادی در این زمینه دیده می‌شود که سدی برای اجرای فضای سبز عمودی است. به طور مثال فضای سبز افقی جزئی از فضای سبز یک بنا محسوب می‌شود اما فضای عمودی شامل این قانون نیست. در بعضی از کشورها مردم یا کسبه یک منطقه با همکاری و نظارت شهرداری می‌توانند فضای سبز طراحی کنند تا علاوه بر جاذبه شهری باعث رونق کسب و کار منطقه شود. بهتر است دولت بر حفظ فضای سبز ساختمان‌های نظارت کند و بناهایی که پس از اخذ پایان کار فضای سبز را از بین برده‌اند را بر اساس قانون تعرفه مضاعف پرداخت کنند. ما با قوانین موجود در طراحی فضاهای شهری و گسترش فضای سبز به بن‌بست رسیده‌ایم، بنابراین باید تمام چهارچوب‌ها شکسته شوند و از یک زاویه دیگر به این موضوع نگاه کنیم.
تعریف شما از معماری بیوفیلیک چیست؟جایگاه این نوع معماری در ایران را چطور ارزیابی می‌کنید؟
معماری بیوفیلیک، یکی از رویکردهای جدید در معماری امروز است که به دنبال طراحی بناها با استفاده از عناصر طبیعت است تا از این طریق انسان به آرامش روحی و روانی دست پیدا کند. متاسفانه معماری ما از زمان صفویه به بعد دچار سکون شده است اما اروپایی‌ها با گشت و گذار در دنیا توانستند به گیاه‌های آپارتمانی برسند، درواقع گیاه‌های آپارتمانی همان گیاهان استوایی سایه‌دوست و مناسبی هستند که وارد زندگی ما شدند. البته در ایران گیاهان و طبیعت در معماری بیشتر در فضای باز دیده می‌شود و در محیط‌های داخلی به شکل طرح و نقاشی بر ظروف و دیوار شکل گرفته است. این رویه سال‌ها در طراحی خانه‌ها و مساجد ادامه پیدا کرده، اما در ده‌های اخیر خواسته یا ناخواسته ما به سمت سبک‌های دیگر طراحی و معماری بیوفیلیک حرکت کردیم.
طراحی روف گاردن چه تغییراتی را در ساختمان‌ها ایجاد کرده است؟
بام، تراس، بالکن و پاسیو جزء فضاهایی بودند که در شهرها تبدیل به انباری یا محل قرار دادن تاسیسات مانند کولر و چیلر بودند و این بخش‌های مهم ساختمان عملاً بی سر و سامان رها بودند. امروزه حیاط بیشتر بناهای جدید دیگر شکل متعارف قدیم ندارند و از یک ورودی مشجر به اجبار تبدیل به مسیر عبور ماشین و رمپ‌ها شده‌اند. طراحی و ساخت روف گاردن برای پشت‌بام ساختمان موجب می‌شود تا از این محیط بیشترین استفاده کنیم و به محلی مناسب برای تجمعات خانوادگی، جلسات کاری و محیط ورزشی تبدیل شود. استفاده از فضای سبز عمودی دید بصری بهتری نسبت به فضای سبز افقی دارد و می‌تواند مانند هر دیواری حریم ایجاد کند.روف گاردن یک فضای شخصی است که طراحی و اجرای آن با توجه به سلیقه و نیاز افراد انجام می‌شود. در واقع با ساخت روف گاردن‌ها، دیوارسبز و تراس‌های سبز می‌توان به سمت محیط زیست پایدار حرکت کرد که خود موجب بهینه‌سازی مصرف انرژی هم می‌شود.
در پایان اگر نکته دیگری باقی مانده است، لطفاً عنوان بفرمایید.
ما انتظار کمک از مسئولین امر را داریم تا ساز و کار مناسب را جهت تسهیلات و رایزنی‌های مناسب در گمرک داخلی و خارجی ایجاد کنند تا موجب ارزآوری برای کشورمان شویم.