گروه سینمایی هنرآنلاین: عادل تبریزی، دانش‌آموخته رشته کارگردانی سینما نخستین گام حرفه‌ای‌اش را با فیلم «حکم» و حضور در گروه کارگردانی مسعود کیمیایی آغاز کرد و پس از آن دستیار رسول صدرعاملی، داریوش مهرجویی و بهرام توکلی بود. «گیج‌گاه» اولین فیلم بلند تبریزی با بازی جمشید هاشم‌پور، حامد بهداد، باران کوثری و... است که در ۳۹مین دوره جشنواره فجر روی پرده رفت.
تبریزی که به تازگی برای فیلم سینمایی «ستاره سینما» به تهیه‌کنندگی آرش ظلی‌پور از سازمان سینمایی پروانه ساخت دریافت کرده، درباره این پروژه، اکران «گیج‌گاه» و استقبال مخاطب از سینماها با هنرآنلاین گفت‌وگو کرده است.
«ستاره سینما» به نویسندگی و کارگردانی شما به تازگی پروانه ساخت گرفته است. کمی درباره فیلمنامه و ژانر این کار بگویید.
«ستاره سینما» یک کار کمدی اجتماعی است که در زمان معاصر می‌گذرد و نگاه آسیب‌شناسانه به شرایط اقتصادی فرهنگی از منظر سینما دارد. ابتدا نام فیلم «عمه سینما» بود ولی چون مجوز ندادند تبدیل به «ستاره سینما» شد. حقیقتا این قصه قبل از «گیج‌گاه» در ذهنم بود اما شرایط به گونه‌ای پیش رفت که اول «گیج‌گاه» را ساختم.
چرا مانند کارهای قبلی‌تان باز هم قصد ساختن فیلمی کمدی دارید؟
شرایط جامعه و دنیا آنقدر در نوسان و تغییر است که همه‌چیز کمدی شده است. برای مثال افرادی را به یاد بیاورید که خودشان را از هواپیما آویزان کرده بودند تا از افغانستان مهاجرت کنند. این قضیه دردناک و در عین حال یک کمدی تلخ است. یا مثلا یکباره قیمت هویج در ایران پنجاه هزار تومان شد. درست است که این موضوع حقیقت است اما کمدی تلخ به حساب می‌آید. شرایط حال حاضر به گونه‌ای است که زبان کمدی را می‌طلبد، زبانی که بسیار گزنده‌تر و تاثیرگذارتر از سینمای تلخ اجتماعی است. برای مثال مهرجویی حتی در جدی‌ترین فیلم‌هایش مانند «هامون» یک زبان گروتسک داشت. به نظرم زبان کمدی با زندگی ما و جهانی که در آن زیست می‌کنیم در هم تنیده شده است.
ترکیب بازیگران «ستاره سینما» چگونه است؟ آیا بازیگران را انتخاب کرده‌اید؟
متاسفانه یکی از معضلات سینمای ما به ویژه برای فیلمسازان جوان و فیلم اولی پیدا کردن سرمایه‌گذار و بعد بازیگر است. این روزها بازیگران سر سریال‌های نمایش خانگی یا کارهای دیگرند و این کار ما را سخت می‌کند. حقیقتا در ذهنم بازیگران را انتخاب کرده‌ام اما هنوز قطعی نیست. فکر می‌کنم مانند «گیج‌گاه» ترکیب متفاوتی از بازیگران ارائه بدهم و تا جای امکان اگر بتوانم از بازیگران فراموش‌شده سینما استفاده می‌کنم.
فکر می‌کنید حرف اصلی جامعه و جهان ما چیست که بخواهید آن را در روند کارهایتان نشان دهید؟
از نگاه من روند یک فیلمساز مظلوم‌ترین نقطه کارنامه کاری خودش است. چون در تولید فیلم خودت نقشی نداری؛ شرایط روحی، اقتصادی و جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنی در تو نقش دارد. یعنی مثلا نمی‌توان پرسید کیفیت فیلم جدید عادل تبریزی نسبت به کار قبلی‌اش چگونه است؟ چرا که شرایط تبریزی و اجتماعش در کار قبلی به گونه‌ای دیگر بوده است. بنابراین مسائل متفاوتی در روند ساخت یک فیلم تاثیرگذار هستند که می‌توانند خروجی کار را دستخوش تغییر کنند.
برای اکران «گیج‌گاه» چه برنامه‌ای دارید؟
خوشبختانه «گیج‌گاه» پروانه نمایش گرفت و تابستان امسال اکران خواهد شد. امیدوارم مخاطب بتواند با کار ارتباط خوبی برقرار کند چرا که هدف فیلم فقط خنداندن نیست بلکه ارتباط با بیننده است.
کمی درباره سریال «جناب‌عالی» بگویید. آیا بازخوردهایی که گرفتید رضایت‌بخش بود؟
سریال «جناب‌عالی» را رسما توقیف کردند و اجازه ندادند ایام عید از تلویزیون پخش شود. اما خوشبختانه در تلوبیون‌‌پلاس پربیننده بود و بازخوردهای خوبی گرفت. حاصل کار چیزی شد که از ساخت آن راضی هستم. «جناب‌عالی» فقط یک کار کمدی سیاسی نبود، بلکه حرف مردم امروز را در خودش داشت و برای مردم بود. به جرات می‌توانم بگویم حرف‌هایی در این سریال زده شد که تاکنون در هیچ سریال و فیلم سینمایی انقدر صریح به آن‌ها اشاره نشده بود.
ترجیح شما این است که عادل تبریزی را با فیلم‌های سینمایی‌اش بشناسند یا قصد دارید آن را همسو با ساخت سریال پیش ببرید؟
آرزوی هر فیلمسازی است که بتواند آنگونه که دوست دارد انتخاب و کار کند. اگر چند سال پیش این سوال را از من می‌پرسیدید جوابم این بود که هیچ‌‌وقت دوست ندارم سریال بسازم. اما حالا سینمای ایران در شرایط بسیار بدی است. من به عنوان کسی که کارم سینماست و باید در این شرایط سخت اقتصادی و فرهنگی زندگی خودم را هم بگذرانم، مطمئنا نمی‌توانم فقط به ایده‌هایم نگاه کنم پس مجبورم فیلم کوتاه، سینمایی و سریال بسازم. در کل امیدوارم بخت با من یاری کند تا کارهایی را ارائه بدهم که از صمیم قلبم دوستشان دارم.
این روزها از یکسو شاهد تغییر کاربری سینماها و استقبال نکردن مخاطب از فیلم‌ها و از سوی دیگر شاهد انبوه جوان‌های متقاضی برای ساخت فیلم هستیم. به عنوان یک فیلمساز جوان نگاه شما به این قضیه چیست؟
به نظرم حجم متقاضیان فیلمساز را باید آسیب‌شناسی کرد. هر کسی که از جایی فارغ‌التحصیل می‌شود و دو فیلم کوتاه می‌سازد قصد ساختن فیلم سینمایی دارد. این بین ممکن است حق خیلی‌ها خورده شود. افراد بسیاری هستند که سال‌ها دستیاری کرده و کارهای کوتاه ساخته‌اند، اما حالا برای ساختن فیلم اول و دوم دچار بحران شده‌اند. این مسئله یک آسیب‌شناسی دقیق می‌خواهد. این حجم جنگ وحشتناکی را راه می‌اندازد و این وسط افرادی که راه درستی را آمده‌اند قربانی و دچار انحطاط روحی می‌شوند. حقیقتا ساختن یک فیلم کوتاه یا فارغ‌التحصیل شدن از جایی ما را هنرمند نمی‌کند، مسیری که طی می‌کنیم از ما هنرمند واقعی می‌سازد.
دلیل استقبال نکردن مردم از سینما چیست؟
در دهه‌های گذشته سینما سر سفره مردم و جزو برنامه‌هایشان بود، اما امروز دیگر اینگونه نیست. آنقدر آسیب‌های جدی از منظرهای مختلف به سینمای ایران وارد شده که تاثیرگذاری سینما بین مردم از بین رفته و شکاف عمیقی بین مردم و هنر ایجاد شده است.
آنطور که از کارهایتان مشخص است طرفدار سینمای نوستالژیک هستید. این صرفا علاقه شخصی شماست؟
مسئله سینمای نوستالژیک و حسرت‌خواری بر گذشته نیست. من اگر ارجاعاتی به سینمای قدیم می‌دهم در حقیقت هدفم این است که از جریان خوب سینمای ایران در دهه‌های گذشته صحبت کنم تا شاید تلنگری برای نسل جدید باشد و یاد دروانی را در تماشاگر زنده کنم که شکوفاترین دوران سینمای ایران بوده است.