گروه سینما هنرآنلاین: نماها حرف می‌زنند و این خاصیت سینماست. مخاطب برخی از این حرف‌ها را می‌فهمد و داور جشنواره فجر برخی دیگر را. داوران جشنواره فجر این حرف‌ها را می‌شنوند و یکی را برمی‌گزینند. آن برگزیدن می‌تواند سرآغاز یک دوران حرفه‌ای باشد مثل سیمرغی که آرمان فیاض گرفت و می‌تواند پایان موقتی بر یک اوج باشد مثل سیمرغ حمید خضوعی ابیانه. در این گزارش صاحبان سیمرغ بهترین فیلمبرداری جشنواره فیلم فجر در دهه اخیر را بررسی و سرگذشت روزگار آنها پس از این سیمرغ را واکاوی کرده‌ایم.
نامی که روی بورس ماند
هومن بهمنش فیلمبرداری است که توانست در سی‌ویکمین جشنواره فیلم فجر برنده سیمرغ بلورین فیلمبرداری باشد. این این سیمرغ را بابت فیلمبرداری فیلم «دربند» گرفت. گس از این فیلم او 16 فیلم سینمایی بلند دیگر فیلمبرداری که که در بین آنها شاهکارهایی چون «سرخ‌پوست» و «خورشید» به چشم می‌خورند. حتی دو فیلم اخیر از سه‌گانه سعید روستایی را نیز بهمنش فیلمبرداری کرده است و هم «متری شیش و نیم» و هم «برادران لیلا»یی که اخیرا در بازار قاچاق دیده شد، حاصل تلاش هومن بهمنش است. این اسامی نشان‌دهنده ادامه‌دار بودن دوران اوج برای این فیلمبردار به‌نام است. وی البته در دهه اخیر یک سیمرغ فیلمبرداری دیگر نیز از جشنواره فجر کسب کرد که در ادامه به آن اشاره خواهیم داشت.
کم‌رنگ اما تاثیرگذار
حسین جعفریان صاحب سیمرغ بلورین بهترین فیلمبرداری جشنواره سی‌ودوم فجر است. او با «رستاخیز» این جایزه را گرفت و پس از آن، آثار مهم و گل‌درشت اما کم‌تعدادی را فیلمبرداری کرد. پس از این جایزه یکی از آثار فیلمبرداری شده توسط او، اسکار برد که «فروشنده» اصغر فرهادی بود. همچنین فیلم سینمایی «چ» دیگر اثر مهم او بود. آخرین تجربه فیلمبرداری جعفریان به سال 95 و فیلم «آباجان» برمی‌گردد.
آقای پرفروش
در دوره بعدی جشنواره فیلم فجر علیرضا برازنده صاحب سیمرغ فیلمبرداری شد. فیلم «دوران عاشقی» او را به این عنوان رساند. از بین 14 فیلم دیگری که برازنده پس از سیمرغش فیلمبرداری کرده، دو فیلم با فروش چشمگیر میلیاردی به چشم می‌خورند که یکی از آنها «پنجاه کیلو آلبالو»یی است که خیلی زود توقیف شد و دیگری «هزارپا»یی است که به مدت طولانی در گیشه ماند و حسابی فروخت و رکورد زد. سه فیلم اخیرا اکران شده نیز از کارهای این فیلمبردار است؛ «شهرک» و «تصور» دو فیلم برازنده هستند که به تازگی از پرده پایین آمده‌اند و «سرهنگ ثریا» نیز آخرین کار اوست که هنوز در حال اکران است.
وی در شبکه نمایش خانگی نیز فیلمبرداری سریال «خاتون» را بر عهده داشت که سریال محبوبی در بین مخاطبان بود.
یار غار هومن
پیمان شادمانفر سیمرغ بهترین فیلمبرداری سی‌وچهارمین جشنواره فیلم فجر با «خشم و هیاهو» از آن خود کرد. وی پس از این تجربه، 9 تجربه سینمایی دیگر داشته که در 5 مورد از آنها با هومن سیدی همکار بوده است. در نمایش خانگی نیز تنها سریال ساخته هومن سیدی را پیمان شادمانفر فیلمبرداری کرده است. آخرین اثر شادمانفر که اکران شده، همان «جنگ جهانی سوم» است که سال گذشته روی پرده رفت و با توجه به قاچاق شدن فیلم، شرایط نابسامانی در گیشه برایش رقم خورد.
شادمانفر یک بار هم برای فیلم «بدون تاریخ، بدون امضا»ی وحید جلیلوند، در جشن سینمای ایران نامزد جایزه بهترین فیلمبرداری شد ولی دستش به این جایزه نرسید.
تکرار یک موفقیت
هومن بهمنش در سال 95 بار دیگر در دهه اخیر، موفق به کسب سیمرغ بهترین فیلمبرداری شد. وی با فیلم «تابستان داغ» این جایزه را کسب کرد. درخشش این فیلمساز در این دهه غیرقابل انکار است و استمرار فعالیتی که از هومن بهمنش می‌بینیم و پیش‌تر به آنها اشاره شد، نوید نماهای جذاب و درخشان دیگری را نیز از این فیلمبردار به ما می‌دهد.
یک دبل دیگر!
علیرضا زرین‌دست فیلمبردار باسابقه عرصه سینما در سال 96 با «سرو زیر آب» سیمرغ بلورین بهترین فیلمبرداری را گرفت. این فیلمبردار نام‌آشنا پس از این تجربه 6 فیلم سینمایی دیگر فیلمبرداری کرد که از بین آنها «آهو» در حال اکران است. درخشش زرین‌دست در فجر تا همین سال گذشته هم ادامه داشته که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
سیمرغ؛ پایانی بر یک اوج
در دوره بعدی جشنواره فیلم فجر، حمید خضوعی ابیانه با «غلامرضا تختی» به جشنواره آمد و سیمرغ فیلمبرداری را با خود برد. وی پس از این فیلم تنها یک فعالیت سینمایی دیگر داشت. این فیلمبردار اگرچه کارنامه بلندبالایی در حرفه خویش دارد ولی در این سالها کمتر دست به دوربین شده است.
توالی یک موفقیت
دو دوره بعدی جشنواره فجر سه فیلم با فیلمبرداری مرتضی نجفی در لیست خود داشتند؛ یکی از فیلم‌ها «تومان» بود و در جشنواره سی‌وهشتم حضور یافت و دو مورد دیگر «یدو» و «روشن» بودند که به جشنواره سی‌ونهم آمده بودند. مرتضی نجفی برای همه این فیلم‌ها، دو سیمرغ بهترین فیلمبرداری در دو سال متوالی گرفت. وی پس از این موفقیت متوالی، یک فیلم سینمایی دیگر تحت عنوان «تفریق» فیلمبرداری کرد که لو رفت و اکران آنلاین شد و چندان توجهی به خود جلب نکرد. نجفی در همین سالها تجربه فیلمبرداری سریال نمایش خانگی «آکتور» را نیز دارد که توانست به جشنواره بین‌المللی سریز مانیا راه یابد و تبدیل به نخستین سریال ایرانی شود که در سطح بین‌المللی می‌درخشد.
آغازی پرشکوه و حرفه‌ای
آرمان فیاض فیلمبردار تازه‌کاری است که در جشنواره چهلم فیلم فجر، در این تجربه فیلمبرداری حرفه‌ای خود با فیلم «برف آخر»، سیمرغ بهترین فیلمبرداری جشنواره را گرفت. این جایزه آغازی پرشکوه بر دوران حرفه‌ای این فیلمبردار بود. آرمان فیاض پس از آن فیلم تجربه اولش بود، دو فیلم دیگر به نام‌های «بعد از رفتن» و «کت چرمی» نیز فیلمبرداری کرد که هر دوی آنها در چهلویکمین جشنواره فیلم فجر حاضر بودند. از بین این دو فیلم، فقط «کت چرمی» برای بخش بهترین فیلمبرداری نامزد شد که این نامزدی هم بی‌نتیجه بود.
دست زرین خستگی‌ناپذیر، سیمرغ بلورین فجر
آخرین دوره برگزار شده از جشنواره فیلم فجر، فیلمبرداری علیرضا زرین‌دست در «سینما متروپل» را پسندید و سیمرغ بلورین بهترین فیلمبرداری را به وی اهدا کرد. بدین ترتیب زرین‌دست دومین سیمرغ بلورین فیلمبرداری در دهه اخیر را نیز دشت کرد. این فیلمبردار در شبکه نمایش خانگی نیز سریال «شبکه مخفی زنان» را فیلمبرداری کرده است که هم‌اکنون در حال انتشار است. علیرضا زرین‌دست سالهاست در سینمای ایران دوربین به دست است اما پیوستگی و فعالیت‌های مستمر وی در سالهای اخیر، از او یک فیلمبردار خستگی‌ناپذیر ساخته است.
