گروه سینمای هنرآنلاین: سی‌وپنجمین جشنواره بین المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان امسال نیز از پانزدهم تا بیستم مهرماه در شهر اصفهان برگزار شد. جشنواره‌ای که نقاط مثبت و منفی زیادی داشت و بنا بر عقیده بسیاری از هنرمندان و صاحبان آثار مهم‌ترین نقطه مثبت آن برگزار شدنش بود! اتفاقی که در سال 1401 نیفتاد و باعث ناامیدی فیلمسازان کودک شد. جشنواره امسال افتتاحیه باشکوهی داشت. خلاقانه و پرشور بود و با نظم و هماهنگی خوبی هم برگزار شد. از مهمانان ویژه گرفته تا هنرمندان و داوران کودک، نسبت به آن ابراز رضایت می‌کردند.
اتفاقات مثبت دیگری هم در دل این جشنواره رخ داد. انتخاب شعار «بچه‌ها به سمت قله» که از سخنان مقام معظم رهبری وام‌گرفته شده بود و برای کودکان هم ملموس و قابل درک بود، دعوت از داوران کودک بین المللی و حضور این نوجوانان در ایران، حضور سفیر اندونزی در سینما و تماشای فیلمی که از کشورش در جشنواره شرکت کرده بود، دعوت از هنرمندان پیشکسوت در آیین اختتامیه و برگزاری آیین بزرگداشت برای دو هنرمند خاطره‌ساز عرصه دوبله و آهنگسازی در این مراسم، در نظر گرفتن سانس‌هایی ویژه کودکان معلول، تعلیم تعداد چشمگیری دانش‌آموز نوجوان برای خبرنگاری و پوشش اتفاقات جشنواره و اتفاقات خوشایند دیگر از نقاط مثبت جشنواره سی‌وپنجم بودند. اما جشنواره امسال نقاط ضعف و خلأهایی هم داشت که برطرف کردن آن‌ها می‌تواند به برگزاری هرچه بهتر آن در سال‌های آینده کمک کند.
فیلم‌هایی «درباره» کودکان اما نامناسب برای آن‌ها
در سی‌وپنجمین جشنواره بین المللی فیلم کودکان و نوجوانان از 64 فیلمی که با هم به رقابت می‌پرداختند، 14 فیلم سینمایی بلند متعلق به بخش ملی جشنواره بودند. این فیلم‌ها در سانس‌های مختلف در سینماهای ساحل، چهارباغ و سالن سوره برای داوران کودک و نوجوان، اهالی رسانه و بچه‌ها اکران می‌شدند. اما تعدادی از این فیلم‌ها کیفیت لازم را نداشتند و حتی نمی‌توانستند بچه‌ها را تا انتهای فیلم روی صندلی سینما نگه دارند. فیلم‌هایی با ضعف‌ها و ایرادات واضح فنی و محتوایی که باعث پایین آمدن سطح کیفی جشنواره می‌شدند. این امر ممکن است بر استقبال بچه‌ها از جشنواره در سال‌های بعد اثر بگذارد.
از طرفی اگرچه برخی دیگر از فیلم‌ها، آثار قوی و تحسین شده‌ای بودند اما صرف اینکه قهرمان این فیلم‌ها کودک یا نوجوان بود و فیلم با محوریت آن‌ها ساخته شده بود، به جشنواره راه پیدا کرده بودند. غالب این فیلم‌ها برای رده سنی کودکان و حتی برخی از نوجوانان هم مناسب نبودند و ربطی به سینمای کودک نداشتند. با توجه به اینکه مخاطب اصلی این جشنواره کودکان و نوجوانان هستند و همه فیلم‌ها برای آن‌ها اکران می‌شوند، لازم است همه آثار حتما «برای کودک و نوجوان» و مناسب آن‌ها ساخته شده باشند. هر اثری با محوریت کودکان و «درباره آن‌ها» ساخته شود الزاما ربطی به سینمای کودک ندارد.
کمرنگ بودن حضور عوامل
جشنواره امسال خلأ دیگری هم داشت. امسال فیلم‌ها در حالی اکران می‌شدند که اغلب به جز کارگردان، هیچ یک از عوامل فیلم در جشنواره حضور نداشتند. تعداد معدودی از فیلم‌ها بودند که بازیگر کودک یا نوجوان فیلم هم به جشنواره دعوت شده بود. این امر باعث شده بود نشست‌های خبری که عمدتا با حضور داوران و خبرنگاران کودک و نوجوان برگزار می‌شدند، کم‌رونق‌تر از سال‌های پیش باشند. در طول جشنواره نیز انتقاد به دعوت نشدن عوامل، مخصوصا بازیگران فیلم‌ها هم از طرف داوران کودک و هم از طرف کارگردان‌ها مطرح شد.
البته این نکته هم قابل درک است که اغلب عوامل فیلم در شهرهای دیگر به‌ویژه در تهران ساکن‌اند؛ لذا برگزار شدن این جشنواره در اصفهان و بعد مسافت دست اندرکاران آثار، هزینه مادی زیادی به جشنواره تحمیل می‌کند. اما مسئولان برگزاری جشنواره می‌توانستند با مدیریت بهتر هزینه‌ها، مثل سال‌های گذشته، از عوامل فیلم‌ها هم دعوت کنند تا در کنار بچه‌ها فیلمشان را ببینند و در نشست‌ها به نقد و بررسی آن بپردازند. مثلا شاید بهتر بود برخی از رسانه‌ها که در اصفهان دفتر فعال دارند، از تهران افراد کمتری را اعزام کنند و از افراد دفاتر بومی خود استفاده کنند.
پردیس سینمایی کودک جایگزین سالن‌های نامناسب
یکی از مهم‌ترین گلایه‌های سازندگان آثار در جشنواره سی‌وپنجم مناسب نبودن سالن‌های سینما بود. مشکلات صوت و تصویر در سالن‌ها باعث شده بود تماشاگران کودک و نوجوان نتوانند آن‌طور که باید فیلم را تماشا کنند و از آن لذت ببرند. از طرفی کارگردان‌ها نیز از اینکه با این مدل اکران، کیفیت اثرشان پایین آمده ناراحت بودند.
البته شهردار اصفهان در آیین اختتامیه وعده داد تا سال آینده یک پردیس سینمایی کودک در شهر رویاهای اصفهان افتتاح و به جشنواره کودک تقدیم خواهد شد تا دیگر شاهد مشکلات امسال در اکران و نمایش فیلم‌ها نباشیم.
دیده نشدن برخی فیلم!
داوری آثار از دیگر نقدهایی بود که در روز اختتامیه تازه خودش را نشان داد. عده‌ای معتقد بودند تعدادی از فیلم‌ها که در همین بازه کوتاه جشنواره توانسته بودند برای بچه‌ها محبوب شوند و در روز اختتامیه بارها از سوی بچه‌ها مورد تشویق قرار گیرند، در اهدای جوایز به حق خودشان نرسیدند.
برخی از جوایز جدید جشنواره نیز به فیلم‌هایی تعلق گرفتند که به لحاظ موضوع ارتباطی با نام آن جایزه نداشتند. همین اتفاق این تصور را ایجاد کرد که شاید نهاد حامی آن فیلم‌ها در به دست آوردن این جوایز نقش داشته است.
به هر صورت شاید بهتر باشد دبیرخانه جشنواره بین‌المللی فیلم کودک و نوجوان و مسئولان برگزاری آن نسبت به این انتقادات پاسخگو باشند تا خیال فیلمسازان و مردم بابت برگزار شدن هرچه بهتر این جشنواره در سال آینده راحت شود.