گروه هنرهی تجسمی«هنرآنلاین» : وقتی قدم در عرصه هنر می‌گذاریم باید به خاطر داشته باشیم که با عرصه‌ای پویا سر و کار داریم. در چنین فضایی رو به رشد بودن همواره رکنی مهم است و انتظار می‌رود با برداشتن هر گام، رو به تعالی حرکت کرد. جشنواره هنرهای تجسمی فجر هم تاکنون پانزده گام برداشته و اینک در آستانه شانزدهمین گام خود قرار دارد. با نگاهی به ساختار جشنواره شانزدهم، تغییرات قابل‌توجهی را د این دوره از جشنواره مشاهده می‌کنیم؛ این تغییرات به طور ویژه در بخش‌هایی که امسال برای نخستین بار به ساختار جشنواره هنرهای تجسمی فجر افزوده شده‌اند، قابل ردگیری است.
به همین بهانه، به سراغ محمدرضا دوست‌محمدی، عضو شورای سیاست‌گذاری شانزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر رفتیم و با او درباره کم و کیف برگزاری این رویداد هنری به گفت‌وگو نشستیم.
در ادامه، مشروح این گفت‌وگو را از نظر می‌گذرانید:
امسال در جریان برگزاری شانزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر، رویکردی با عنوان هنر نوآور مطرح و مورد تاکید قرار گرفته است. کمی درباره این رویکرد توضیح دهید.
دوست‌محمدی: رویکرد هنر نوآور از این‌جا سرچشمه می‌گیرد که نوآوری جزئی از ذات هنر است و در حوزه‌هایی چون فرم، محتوا، ایده و حتی مواد و متریال استفاده‌شده برای ساخت بسیاری از آثار هنری، چنین رویکردی مشهود است. به نوعی می‌توان گفت این رویکرد، به عنصر خلاقیت بسیار نزدیک است و این دوره از جشنواره به طور ویژه مورد تاکید قرار گرفته است.
به اعتقاد شما در نظر گرفتن پنج قله یا محور برای بخش موضوعی (قله‌ها) و ساختارمندتر کردن این بخش، چه کمکی به جشنواره می‌کند؟
دوست‌محمدی: در جشنواره‌های گوناگون بخش موضوعی همواره سعی دارد به شرکت‌کنندگان، محتوا و موضوعاتی را پیشنهاد دهد. این بخش، در کنار بخش آزاد قرار می‌گیرد که در آن، هنرمندان آثار خود را فارغ از اینکه چه موضوع و محتوایی دارد، به دبیرخانه جشنواره ارسال می‌کنند، بخش موضوعی شکل گرفته است تا جشنواره به شرکت‌کنندگانش بگوید من هم موضوعات پیشنهادی دارم که می‌توانید روی آنها کار کنید. قله‌هایی که برای شانزدهمین دوره از جشنواره هنرهای تجسمی فجر تعیین شده و در جلسات شورای سیاست‌گذاری نیز بسیار درباره آنها صحبت شده، بیش از هر چیز ناظر به افتخارات بی‌شمار کشورمان است.
کشور ایران هم از نظر تاریخ باستانی و هم از حیث تاریخ معاصر، افتخارات گوناگون متعددی دارد. نعمت‌های الهی مانند طبیعت، تنوع زیستی و گیاهی کم‌نظیری در کشورمان داریم. افتخارات سرزمینی بسیاری داریم. دستاوردها، افراد، مفاخر و... بسیاری هستند که می‌توانند ایده‌هایی برای خلق یک اثر هنری به شمار آیند. پرداختن به این موارد به حس میهن‌شناسی و میهن‌دوستی مردمان ما کمک بسیاری می‌کند و هویت‌شمان را به عرصه هنر می‌آورد.
یکی از مسائلی که امروزه مورد توجه بیگانگان است و با تمرکز بر آن برای زمین زدن ما برنامه‌ریزی می‌کنند، همین مسئله هویت ایرانی است. یک خانواده، اگر نداند چه افتخارات و امتیازاتی دارد، خیلی راحت‌تر در معرض آسیب قرار می‌گیرد. حوزه هنر باید جلوی این اتفاق را بگیرد. مسئله هویت، در چنین زمان و موقعیتی مسئله‌ای کلیدی است که باید به طور خاص به آن پرداخت. از این‌رو می‌توان گفت که هویت، مسئله و دغدغه مهم شانزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر است. امیدوارم هنرمندان تجسمی و شرکت‌کنندگان جشنواره نیز توجه ویژه‌ای به این موضوع داشته باشند.
آیا قله‌ای هست که در میان قله‌های موضوعی پنج‌گانه جشنواره شانزدهم جای آن را خالی ببینید؟
دوست‌محمدی: آن‌طور که من به خاطر دارم، از منظر اتفاقات، رویدادها، دستاوردها، افراد و حتی اقلیم‌های مختلف، همه زوایا در بخش موضوعی مدنظر قرار گرفته است و به نظرم قله‌های پنج‌گانه‌ای که برای جشنواره امسال به آنها رسیده‌ایم، تمامی ابعاد را پوشش می‌دهد. از این‌رو به لحاظ موضوعی جای خالی موضوع خاصی را احساس نمی‌کنم.
از نگاه شما جشنواره امسال چه تفاوت‌ها و تمایزاتی با دوره‌های قبلی خود دارد؟
دوست‌محمدی: این پرسش را بهتر است دوستانی که در دوره‌های پیشین هم عضو شورا بوده‌اند، پاسخ دهند. چنین مقایسه‌ای برای من ممکن نیست؛ زیرا در دوره‌های قبلی جایگاه فعلی‌ام را در جشنواره نداشته‌ام. پیشنهاداتی داده شد که فکر می‌کنم نو و تازه بودند؛ مثل اختصاص فضایی برای بازار کسب و کار هنر با این هدف که ناشران، نگارخانه‌داران و... دور هم جمع شوند و ارتباط و تعامل جدی‌تری میان هنرمندان شکل بگیرد.
همچنین میز دانشگاه‌های هنر پیشنهاد دیگری بود که مطرح و قرار بر این شد که همه آموزشکده‌ها و دانشکده‌های هنر گرد هم بیایند تا افراد، بتوانند یکدیگر را بشناسند و تعاملات لازم شکل بگیرد. از نگاه من این‌ها پیشنهادات نو و تازه‌ای بودند که در این دوره مطرح شدند؛ اگرچه برخی دوستان اظهار می‌کردند که مثلا بازار کسب و کار هنر در دوره‌های قبلی هم وجود داشته است. به دلیل اینکه امکان مقایسه ندارم، نمی‌دانم دقیقا چه تفاوت‌ها و وجوه تمایزی در فجر شانزدهم ایجاد شده است. بی‌تردید افرادی که در سالیان گذشته عضو شورای سیاست‌گذاری جشنواره فجر بوده‌اند، می‌توانند پاسخ‌های دقیق‌تری به این پرسش بدهند.