گروه ادبیات خبرگزاری هنرآنلاین - دبیر انجمن قلم، نویسنده و منتقد ادبی است که در زمینۀ نقد فیلم و سینما و حوزۀ پژوهش فرهنگی و کتاب صاحب مقالات متعدد در جراید و نشریات است. از آثار مریم پوریامین می‌توان به کتاب‌های «جای پای ستاره»، «آدم برفی»، «قصّه‌های محمدحسن»، «ننه پنبه» و ... اشاره کرد. معتقد است که شبکه کتاب باید بتواند با تولید برنامه‌هایی در حوزۀ فرهنگی، مسئولان مختلف نهادها و سازمان‌های فرهنگی را به چالش بکشد. در ادامه مشروح گفت و گوی شبکه کتاب با وی را می‌خوانید.
شبکه کتاب به عنوان یک رسانۀ تخصصی حوزۀ کتاب تا چه میزان می‌تواند در بهبود وضعیت نشر ایران مؤثر باشد؟
شبکه کتاب به عنوان مؤثرترین رسانه تخصصی در بهبود وضعیت مطالعه در کشور نقش مهمی ایفا می کند. عصر ارتباطات و شروع استفاده از فضاهای مجازی باعث شده است تا مخاطبان کشش بیشتری نسبت به عناصر رسانه پیدا کند و اگر این کشش هدف‌دار باشد موجب رشد بینش و اندیشه او خواهد شد. مهم‌ترین مسئله در شبکه کتاب ارائه برنامه‌هایی به شکل خلاقانه و روزآمد است و باید بتواند با استفاده از ابزارهای مختلف به برنامه‌سازی مدرن در این حوزه بپردازد تا گرایش مخاطب را نسبت ارتباط با این شبکه افزایش دهد. استفاده از مفاهیم کهنه، عناصر ارتباطی تاریخ مصرف گذشته یکی از مضرات مهم این شبکه است. همچنین سوق دادن جوانان و عموم به سمت مطالعه خودبه‌خود باعث بهبود وضعیت نشر خواهد شد. بنابراین هدف‌گذاری در انجام فعالیت شبکه کتاب بسیار مهم است.
شبکه کتاب تا چه حد می‌تواند در معرفی کتاب‌ها و آثار مکتوب مؤثر و موفق عمل کند؟
شبکه کتاب می‌تواند عطش به مطالعه را تقویت کند و مخاطب جستجوگر را به سمت کسب دانش فنی، علمی و اجتماعی سوق دهد و چنانچه بهترین منابع را برای مخاطب انتخاب کند ترویج مطالعه مفید و مناسب را به جامعه ارائه می دهد. همچنین شبکه کتاب باید از کتاب‌هایی با مضامین عمیق برای تولید برنامه‌های رسانه‌ای استفاده کند تا مخاطب با آثار مکتوب ارزشمند جهان و عصر معاصر خود آشنا و آنها را در زندگی اجتماعی خود بازسازی کند.
چه پیشنهادهایی برای بهبود فعالیت‌های تخصصی شبکه کتاب برای سال آینده دارید؟
شبکه کتاب باید به جامعه هدف معرفی شود و با پخش تیزرهای تبلیغاتی در بین برنامه‌های رادیویی، ساعت، زمان پخش و برنامه‌های مفید آن تبلیغ شود و می‌توان از ظرفیت‌های رسانه ملی برای تبلیغ این شبکه استفاده کرد. در حوزه‌های مختلف کتاب به خصوص حوزۀ کودک و نوجوان می‌توان شوراهای تخصصی از افراد نخبۀ کتاب‌شناس تشکیل داد و از آنها در انتخاب کتاب مناسب ذائقۀ جامعه بهره برد. پیشنهاد دیگر بنده مطالبه‌گری از دستگاه‌های فرهنگی برای ترویج کتاب‌خوانی و فرهنگ مطالعه است و شبکه کتاب با تولید برنامه‌هایی باید بتواند در حوزۀ فرهنگی، مسئولان مختلف نهادها و سازمان‌های فرهنگی را به چالش بکشد.
از نظر شما شبکه کتاب با تولید چه برنامه‌هایی می‌تواند نظر افکار عمومی به ویژه کودکان و نوجوانان را به خود جلب کند؟
کودکان و نوجوانان مهم‌ترین سرمایۀ آیندۀ کشور هستند و برنامه‌سازی برای آنها در اولویت رسانه در کشورهای دنیا است. باید در حوزۀ کودک و نوجوان، قصه‌های جذاب و پرکشش را شناسایی کرد و بر اساس مضامین آن برنامه ساخت. تولید برنامه برای مقاطع مختلفی از تاریخ سرافراز ایران و بیان شخصیت‌های برجسته ایران برای کودکان بسیار مفید است. همچنین باید برنامه‌هایی تولید شود که حس توانمندی کودک را برای اینکه شهروند مفیدی باشد، تقویت کند.
شبکه کتاب با تولید چه برنامه‌هایی می‌تواند مخاطبان را ترغیب به خواندن کتاب و فرهنگ مطالعه کند؟
برنامه‌های تولیدی در شبکه کتاب باید بتواند نظر مخاطب را به خود جلب کند و رویدادها، مسائل هنری و انتشار کتاب را به خوبی پوشش دهد و مخاطب از این اطلاعات بهره ببرد. همچنین شبکه کتاب باید بتواند برنامه‌هایی تولید کند که به سبک‌های ادبی بپردازد و به جدیدترین نقدهایی که در حوزۀ کتاب منتشر می‌شود، توجه کند تا مخاطبان با سلیقه‌های مختلف بتوانند از برنامه‌های آن استفاده کنند.
چه چشم‌اندازی برای شبکه کتاب در آینده متصور هستید و این شبکه برای بهتر شدن باید چه مسیری را طی کند؟
رسانه در دنیای امروز به غزال بادپایی میماند که زمان را درمی نوردد و عناصر تکنولوژیک با کمک زبان هنر و استفاده از فنون دیجیتال، شبکه‌های تلویزیونی را هر روز آراستهتر و مخاطب پسندتر می‌کند. با امکانات ضعیف و اتاق فکر محدود و ظرفیت کم نمی‌توان انتظار شگرف داشت. ایجاد این شبکه نباید مانند تیراندازی بدون هدف و در آسمان شب باشد وگرنه صرف بودجه، زمان و اتلاف نیروی انسانی است. چشم انداز یک شبکه باید به جذب مخاطب دانا و متفکر بینجامد و این مهم با طراحی، برنامه‌ریزی و تقویت اتاق فکر ممکن می‌شود.
آیا شبکه کتاب تاکنون توانسته در میان مخاطبان خود ذائقه‌سازی کند؟
هدایت مخاطب، موج آفرینی در متفکران جامعه و ذائقه‌سازی آحاد مردم مهم‌ترین فعالیت فرهنگی از سوی رسانۀ هدف‌دار است. فعالیت‌های ایجابی رشد درست به وجود می‌آورد خصوصاً اگر روش ارائه جذاب باشد و روح مخاطب را به خود جلب کند. مطالعه خود ایجاد دانایی می‌کند و بحث و بررسی کتاب‌های منتشر شدۀ روز، دانش اجتماعی مخاطب را به چالش می‌کشد. آیا ذائقه‌سازی مخاطب و سوق آن به سمت مطالعه همت ملی را نمی‌طلبد؟! آیا یک شبکه به تنهایی می‌تواند ادعای ذائقه‌سازی داشته باشد؟! به عقیدۀ من مهم‌ترین وظیفۀ شبکه کتاب طرح این پرسش با نهادها و سازمان‌های مسئول است.
یک پیام به مخاطبان شبکه کتاب؟
جامعۀ کتاب‌خوان با جامعه‌ای که اوقات فراغت خود را صرف برنامه‌های تصویری، گشتن در فضای مجازی و استفاده از موسیقی می‌کند، متفاوت است. جامعۀ کتاب‌خوان جامعه‌ای خردمند و متفکر است و می‌تواند در مقابل جنگ شناختی دشمن و امپراطوری رسانه‌ای غرب مسائل را تحلیل کند و ایستادگی داشته باشد، بنابراین ما باید مردمی داشته باشیم که در منظومۀ اوقات فراغت آنها کتاب و کتاب‌خوانی و مطالعه بالاترین سهم را داشته باشد و این وظیفه تنها برای نهاد خاصی نیست. همۀ دستگاه‌های فرهنگی، اجتماعی و حتی سایر دستگاه‌ها در کنار خردمندان و اندیشمندان کشور باید تلاش کنند که ایرانیان بالاترین سهم را در مطالعه هنگام اوقات فراغت داشته باشند.