به گزارش هنرآنلاین به نقل از روابط عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران، نشست خبری سی و هشتمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و بیست و هشتمین دوره جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران سه‌شنبه ۲۸ بهمن ماه با حضور ایوب دهقانکار مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، حجت اسلام و المسلمین محمدعلی مهدوی راد دبیرعلمی سی و هشتمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، احمد علی حیدری دبیر علمی جایزه جهانی کتاب سال و اهالی رسانه در خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.
در ابتدای این نشست، دهقانکار با تاکید بر اینکه جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران جای خود را در بین رویدادهای فرهنگی کشور و جهان باز کرده است، گفت: پیام برگزاری سی و هشت دوره جایزه کتاب سال و بیست وهشت دوره جایزه جهانی کتاب سال این است که پژوهش و فعالیت‌های دانشگاهی در ایران زنده و پویا است و نشان آن برگزاری مستمر این جایزه است. از طرفی بخش جایزه جهانی منعکس کننده این واقعیت است که ایران مقصد نخبگانی پژوهشگران است.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران ادامه داد: جایزه جهانی کتاب سال نشان داد که ایران مقصد پژوهش برای اهل تحقیق و دانشمندان خارج از کشور است. در سال جاری داوری کتاب سال از بین ۱۰ هزار اثر علمی و فاخر انجام شده است. از طرفی هم شاهد مثال آن پویندگی و زنده بودن ایران شناسی و اسلام پژوهشی در خارج از کشور است و قریب دو هزار اثر منتشر شده در سال گذشته در جایزه جهانی کتاب سال شناسایی شده است.
دهقانکار با اشاره به مشخصه‌ها و ویژگی‌های این دوره از جایزه کتاب سال گفت: این جایزه به عنوان یک رویداد نخبگانی در سطح کشور به رسمت شناخته شده است و برگزیدگان و شایستگان تقدیر کتاب سال در زمره نخبگان فرهنگی محسوب می‌شوند و بنیاد ملی نخبگان تمام تسهیلات را برای این گروه‌ها قائل است. این فرصت نه تنها برای برگزیدگان و شایستگان تقدیر این دوره از جایزه کتاب سال بلکه شامل دوره‌های قبل نیز می‌شود. همچنین برگزیدگان جایزه ادبی جلال آل احمد و برگزیدگان جشنواره بین المللی شعر فجر از این مزایا بهره‌مند می‌شوند و به عنوان نخبه فرهنگی مورد حمایت بنیاد ملی نخبگان قرار می‌گیرند.
او افزود: یکی از برنامه‌هایی که در خانه کتاب و ادبیات ایران دنبال می‌کردیم مزیت سازی جشنواره‌ها حول محور کتاب بود. جوایز و جشنواره‌هایی که در این مجموعه با حمایت معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار می‌شوند به اندازه خودشان شناخته شده هستند اما چیزی که ما به دنبال آن بودیم تقویت این جشنواره‌ها و جوایز بود.
دهقانکار با بیان اینکه شیوع ویروس کرونا شیوه برگزاری و فرآیند اجرایی جایزه کتاب سال را تحت شعاع قرار داد، گفت: باید از دبیران و داوران جایزه کتاب سال تشکر کرد که نسبت به سال‌های گذشته تلاش مضاعفی در روند داوری آثار صرف کردند.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران با اشاره به آیین پایانی سی و هشتمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران گفت: این آیین دوم اسفند ماه ساعت ۱۱ با حضور رئیس جمهوری و تعدادی از برگزیدگانی که امکان حضور دارند برگزار می‌شود. همچنین ما در خانه کتاب و ادبیات ایران طرح زمستانه کتاب را در اسفند ماه برگزار خواهیم کرد.
دهقانکار با اشاره به شیوه برگزاری آیین اختتامیه جایزه کتاب سال گفت: با توجه به شرایط خاص کرونایی امکان برگزاری مراسم عمومی همانند سال‌های گذشته نداریم. بنابراین ۱۱ برگزیده که امکان حضور در مراسم را دارند جوایز خود را از دستان ریاست جمهوری دریافت می‌کنند.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران در پایان گفت: ایران جاذبه‌های اقتصادی، سیاسی و ... قابل توجهی دارد اما جایزه کتاب سال نشان می‌دهد این جایزه جذابیت‌های زیادی برای پژوهشگران دارد. وجود کتاب‌های متنوع و متکثر و منابع علمی غنی در ایران باعث می‌شود ایران مقصد پژوهشی مناسبی برای پژوهشگران خارج از کشور باشد.
در ادامه این آیین، محمدعلی مهدوی راد با اشاره به حضور هفت ساله‌اش در سمت دبیری علمی جایزه کتاب سال گفت: هفت سال قبل که آقای صالحی دوست عزیز و فرزانه خواستند که من یک سال فقط دبیری کتاب سال را بپذیرم، نخواستم لطف ایشان را بی‌پاسخ بگذارم، آن زمان گمان نمی‌کردم این حضور هفت سال ادامه پیدا کند.
دبیر علمی جایزه کتاب سال با اشاره به درگذشتگانی که در سال‌های گذشته از داوران گروه‌های مختلف جایزه کتاب سال به شمار می‌رفتند، گفت: زنده یاد قانعی راد علاوه بر گروه جامعه شناسی در سایر حوزه‌ها نیز حضور پررنگ داشتند و با مطالعات دقیق و اظهارنظرهای سریع و قاطع در حوزه‌های دیگر یاری رسان بودند. همچنین، در ایام اخیر مجید صادق آذر از گروه مهندسی و عمران و آقای محمد تقی خانی در گروه پزشکی از میان ما رفتند.
مهدوی راد ادامه داد: حقا و انصافاً کسانی که در مدیریت گروه‌های یازده گانه جایزه کتاب سال به ما یاری می‌رساندند به چیزی جز دانش، اندیشه، پژوهش، جمهوری اسلامی ایران و سربلندی کشور فکر نمی‌کردند.
او با بیان اینکه در سی و هشتمین دوره جایزه کتاب سال، کتاب‌های منتشر شده در سال ۱۳۹۸ که از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز نشر دریافت کرده باشند را مورد بررسی و ارزیابی قرار دادیم، گفت: در این جایزه هر چیزی که عنوان کتاب پیدا کرده باشد ارزیابی می‌شود. امسال حدود ۱۰ هزار عنوان کتاب مورد بررسی اولیه قرار گرفت که از بین آنها، ۲۷۴ عنوان کتاب به مرحله دوم داوری راه پیدا کرد.
مهدوی راد افزود: به آثاری که میانگین ۸۰ تا ۹۰ درصد امتیاز را کسب کرده باشند شایسته تقدیر و آثاری که بین ۹۰ تا ۱۰۰ درصد امتیاز را کسب کرده باشند برگزیده خواهند شد. ما نمره لازم برای ترجمه را افزایش دادیم، برخی عزیزان از جمله مرحوم قانعی‌راد معتقد بودند که ترجمه تولید مستقیم نیست، بنابراین ما نمره لازم برای ترجمه را از ۸۵ تا ۹۵ به شایسته تقدیر و از ۹۵ به بالا به برگزیده اختصاص دادیم.
دبیر علمی جایزه کتاب سال عنوان کرد: در هفت سال اخیر در جایزه کتاب سال ۷۰ هزار و ۹۰ اثر بررسی شد و در مجموع ۷۸ برگزیده و ۲۸۶ شایسته تقدیر داشتیم. هنگام بررسی کتاب هیچ نوع نگاهی از هیچ سمت و سویی به شخص نداریم بلکه به بررسی کتاب می‌پردازیم. یکی از ویژگی‌های این دوره از جایزه کتاب سال جوان گرایی آن است.
مهدوی‌راد در پاسخ به این پرسش که به لحاظ کیفی آثار در سال ۹۸ از چه جایگاهی برخوردارند، گفت: سیطره کیفیت بر آثار این دوره حاکم است و به نسبت قبل وضع بهتر شده است. احساس می‌کنم آنچه در سال ۱۳۹۸ مجال نشر یافته تحول کیفی داشته است و امیدوارم این روند در سال‌های آینده ادامه پیدا کند و چشم گیر باشد. اما به صورت مشخص در بحث‌های حدیثی و کلامی یک تحول کیفی قابل مشاهده روی داده است.
دبیرعلمی جایزه کتاب سال درباره میزان جایزه برگزیدگان و شایستگان تقدیر توضیح داد و گفت: در بخش داخلی اثر برگزیده ۱۰۰ میلیون تومان و در بخش خارجی ۱۰ هزار یورو به برگزیدگان تعلق خواهد گرفت. رقم برگزیدگان جایزه کتاب سال در سال گذشته ۷۰ میلیون تومان بود.
بررسی ۱۸۰۰ اثر در جایزه جهانی کتاب سال
حیدری دبیر علمی جایزه جهانی نیز دیگر سخنران این نشست بود که با اشاره به ایام دهه فجر گفت: انقلاب اسلامی ایران به داعیه جهانی گره خورده است که یکی ازمصادیق آن جایزه جهانی است که طی ۲۷ دوره برگزار شده است. بیست و هشتمین دوره جایزه جهانی کتاب سال آثار مطالعات ایرانی و اسلامی را مورد بررسی قرار می‌دهد که حدود ۱۸۰۰ اثر مد نظر قرار گرفت و ۲۰ اثر به مرحله دوم داوری راه پیدا کرد که از بین آنها پنج اثر از کشورهای آفریقای جنوبی، امریکا، روسیه، چین و فرانسه معرفی خواهیم کرد.
وی با اشاره به شیوه جمع آوری آثار جایزه جهانی کتاب سال گفت: این آثار از سوی ناشر یا نویسنده برای داوری به جایزه ارسال می‌شوند یا ما از طریق کتابخانه‌های ملی کشورها به آثار دسترسی پیدا می‌کنیم.
حیدری افزود: شرط ورود این آثار به داوری‌ها این است که کتاب‌ها توسط ناشر شاخص بین‌المللی منتشر شده باشد، اگر یک نویسنده ایرانی هم اثر خود را توسط ناشر بین‌المللی معتبر و شاخص منتشر کند، می‌تواند در داوری‌ها قرار بگیرد.