سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین، داریوش طلایی نوازنده تار و سه تار، پژوهشگر و مدرس، درباره کتاب "ردیف دوره عالی علی‌اکبر شهنازی" به هنرآنلاین گفت: استادشهنازی چهره مهمی در حوزه موسیقی است. او نوازنده تار بود و ضمن این که ردیف پدرش را در حفظ و تداوم میراث شفاهی موسیقی ایرانی و آموزش سینه به سینه ردیف ادامه داد، رپرتوار آموزشی‌اش را همگام با تحولات مدرنیته و با حفظ ویژگی‌های اصیل موسیقی ایرانی روزآمد ساخت. او این رپرتوار جدید را در مقابل ردیف پدرش که به آن ردیف کلاسیک می‌گفت "ردیف دوره عالی" نامید. در این ردیف، قطعات ضربی در واقع نوع جدید چهار مضراب بیشتر شده و آن را از دیگر ردیف‌ها متنوع‌تر ساخته است.

او با این توضیح که کتاب به روش نت‌نویسی آموزشی و تحلیلی نوشته شده، افزود: از لحاظ ترتیب و نظم گوشه‌ها، جملات، حالت‌ها، زمان‌بندی‌ها، انگشت‌گذاری‌ها، مضراب‌گذاری‌ها و بسیاری نکات ظریف در تزیینات و غیره کتاب را براساس آموخته‌هایم از آموزش مستقیم از استاد شهنازی، نوار به جامانده از اجرای استاد از این ردیف، نت‌نویسی حبیب‌الله صالحی و نت‌نویسی فرهاد ارژنگی نوشتم. تمام این منابع و اجرای صوتی را مبنا قرار دادم و روش نت‌نویسی و تحلیلی خودم را به کار بردم که این ردیف غیرتدریس، زنده و به آن پرداخته شود.

طلایی ادامه داد: سال 1370 وقتی به ایران برگشتم ردیف استاد شهنازی فراموش شده بود و جایی آن را نمی‌شنیدم. شروع کردم به درس دادن این ردیف و نسل‌های مختلف ردیف استاد شهنازی را با من کار کردند. 

این کتاب پس از مقدمه به معرفی علائم شیوه نت‌نویسی این ردیف پرداخته و در ادامه درباره کوک تار برای اجرای ردیف دوره عالی توضیح داده است. "دستگاه شور"، "آواز ابوعطا"، "آواز دشتی"، "آواز افشاری"، "آواز بیات ترک"، "دستگاه سه‌گاه"، "دستگاه چهارگاه"، دستگاه ماهور"، "دستگاه همایون" و "آواز بیات اصفهان" بخش‌های این کتاب به شمار می‌آیند.

داریوش طلایی در بخشی از مقدمه کتاب نوشته است: "علی‌ا‌کبر شهنازی چهره‌ای است که جایگاه و نقش ویژه‌اش در موسیقی ایرانی به درستی شناخته نشده است. او به عنوان وارث مهم‌ترین خاندان هنر نوازی (خانواده فراهانی) که بنیان‌گذاران آموزش مکتبی موسیقی ایرانی (ردیف) به شمار می‌روند. دست کم سه جریان اصلی موسیقی ایرانی را به هم پیوند زده و آن‌ها را با جریان‌های نوگرای بعدی همراه ساخته است. نخستین این جریان‌ها تداوم میراث خاندان پدری اوست. دومین جریان موسیقی نوین است که مهم‌ترین معرف آن علی‌نقی وزیری است. وزیری ساز تار را در مقام مهم‌ترین ساز نماینده موسیقی ایران، با پرده‌بندی جدید و سیستم ربع‌پرده‌ای تطبیق داد و تعداد پرده‌های تار را تا 28 پرده افزایش داد؛ همچنین آن را با دیدگاه تئوریک غربی مبتنی بر سیستم گام، حرکت‌های عرضی دست چپ روی دسته تار(در محدوده‌های وسیع‌تر و در حد گام به جای دانگ)، پرش‌ها و سوال و جواب‌ها در اکتاوهی زیر و بم همراه ساخت. سومین جریان نیز منجر شد به ساخت انواع جدیدی از چهارمضراب‌های متنوع در بخش‌های مدال دستگاه. این چهارمضراب‌ها طولانی‌تر از چهار مضراب‌های قدیم‌اند و برخلاف آن به سبب متریک(ضربی) بودن قابلیت همراهی با تنبک و نت‌نویسی میزان‌بندی شده را دارند. این نوع از چهارمضراب به ویژه در میان نوازندگان موسیقی دستگاهی در رادیو ایران بسیار رایج و محبوب شد. همچنین نباید فراموش کرد که برادر کوچک او عبدالحسین که بسیاری از موسیقی‌دانان نسل رادیو خود را تحت تاثیر او می‌دانند خود تحت تاثیر و آموزش یافته نزد بردادر بزرگش علی‌اکبر شهنازی بوده است".

IMG_7626

کتاب "ردیف دوره عالی علی‌اکبر شهنازی" با زیرعنوان نت‌نویسی آموزشی و تحلیلی نوشته داریوش طلایی در شمارگان 1500 نسخه و با قیمت 58 هزار تومان توسط نشر نی منتشر شده است.