نیمه این ماه، ۱۵ اردیبهشت را روز شیراز نامیده‌اند؛ نامگذاری که پس از پیشنهاد و تثبیت روزهای سعدی و حافظ در سال ۱۳۷۶ انجام می‌شود و این سه پیشنهاد از کوروش کمالی بوده است. او در سال ۱۳۸۰ نامگذاری روزی به نام شیراز را پیشنهاد می‌کند. حال، ۲۴ سال از آن روز گذشته و روز شیراز، برنامه‌ای پیوسته در جدول رویدادهای فرهنگی ملی، از دل برآمده و بر دل نشسته، شده است. به این بهانه، با کوروش کمالی، طراح روز شیراز گفت‌وگویی انجام شد.
کمالی، روند شکل‌گیری روز شیراز را چنین بیان کرد: ۲۸ آبان‌ماه سال ۱۳۸۰ طی نامه‌ای به مهندس فرج‌الله رجبی، شهردار وقت شیراز پیشنهاد نامگذاری روزی به‌نام شیراز با توجه به اهمیت فرهنگ شهر شیراز و ضرورت توجه جدی به جنبه‌های گوناگون آن و نیز فراهم آوردن زمینه‌های مشارکت شهروندان در توسعه شهری را ارایه کردیم. در طرح پیشنهادی گفته شده بود که «روز شیراز» روز جشن شیراز خواهد شد و با درایت و برنامه‌ریزی می‌تواند به جاذبه‌ای گردشگری تبدیل شود. روز شیراز روز ارایه کارنامه شورای شهر و شهرداری به مردم خواهد بود. روز تجلیل از خادمان فرهنگ و هنر و توسعه شهر شیراز خواهد شد. روز ارج‌گذاری به مدیران شهری و شهروندان نمونه شیرازی می‌شود و روز اعطای نشان شهروند افتخاری به آنان که در ساخت شیرازی سبز و آباد و پرنشاط و توسعه یافته می‌کوشند. برگزاری کنگره‌های سالانه شیرازشناسی، سامان‌دهی کارنوال‌های شادی در همۀ مناطق شهرداری، استفاده رایگان از خدمات شهری، بازدید رایگان از آثار تاریخی و موزه‌ها، تخفیف ویژه مغازه‌ها، رستوران، هتل‌ها و... برگزاری جشنواره‌های هنری سالانه با موضوع شیراز، تدوین و چاپ کتاب‌های مختلف در مورد شیراز اعم از تاریخ، ادب، توسعه، هنر، دانشنامه و راهنمای گردشگری. این پیشنهاد در تاریخ دوازدهم آذرماه سال ۱۳۸۰ شورای توسعه فرهنگی استان فارس که در آن زمان انصاری‌لاری استاندار فارس ریاست آن را به‌عهده داشت به تصویب رسید. انتخاب روز مناسب بین پانزده و بیستم اسفند و پانزده و بیستم اردیبهشت بود که با نظر اکثر اعضا ۱۵ اردیبهشت‌ماه انتخاب شد.
اولین روز شیراز
رئیس دانشنامه فارس ادامه داد: مهندس رجبی شهردار شیراز در تاریخ پانزدهم اسفندماه سال ۱۳۸۰ طی لایحه‌ای نامگذاری ۱۵ اردیبشت به‌نام روز شیراز را به شورای اسلامی شهر شیراز ارایه کرد و در تاریخ سوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۸۱ این روز به تصویب نخستین شورای اسلامی شهر شیراز رسید. در روز ۱۵ اردیبهشت‌ماه ۸۱ شهردار شیراز طی مصاحبه‌ای برنامه‌ها و اهداف نخستین روز شیراز را اعلام می‌کند ولی به‌دلیل تقارن با دهۀ آخر ماه صفر اولین روز شیراز در تاریخ ۲۹ اردیبهشت‌ماه در باغ عفیف‌آباد برگزار شد. در این مراسم که با اقبال عمومی روبه‌رو شد انصاری‌لاری استاندار، جلیل سازگارنژاد نماینده مردم شیراز در مجلس، رحیم اوجی رییس شورای شهر و فرج‌اله رجبی شهردار شیراز سخنرانی کردند. حسن صفری شعرهای شیرازی خواند و ارکستر آذرگون به رهبری هدی پروانه به اجرا پرداخت و در شب دوم نیز اعصار خواننده معروف آن زمان با گروه خود به اجرای برنامه پرداخت. از آن سال تا امروز هرساله با فرازها و فرودها روز شیراز یا به روایتی هفته شیراز برگزار می‌شود. در ۱۵ اردیبهشت ۱۳۸۴ در تالار حافظ شیراز مراسم ویژه و ماندگاری توسط بنیاد فارس‌شناسی و شهرداری شیراز و نهادهای مدنی خصوصی برگزار گردید که در آن از ۵۰ نفر از علما، دانشمندان، شاعران، نویسندگان، هنرمندان، مدیران و کارآفرینان شیراز تجلیل شد و برای اولین‌بار تمبر شخصی آنان چاپ و به همراه لوح نشان به آنان اهدا شد.
کمالی در مورد ویژگی‌ها و تاریخ شهر شیراز گفت: شیراز پیوند ناگسستنی با فرهنگ ایران باستان دارد و پیوند شیراز و تخت‌جمشید همیشه زبان‌زده بوده است. در دوران اسلامی نیز شیراز صاحب مکتب هنری بوده است. در دوره تیموریان شیراز به کارگاه آفرینش نسخ خطی تبدیل می‌شود. قرآن و شاهنامه ابراهیم سلطان و خاوران‌نامه ابن‌حسام مربوط به همین دوران است. در دوران آل اینجو و آل مظفر مکتب هنری شیراز تکوین پیدا می‌کند. در دوران تیموری خوشنویسی و تذهیب این مکتب با مایه طلایی و آبی لاجوردی پخته‌تر و لطیف‌تر شد. در دوران صفویه ظریف‌تر و در دوران زندیه رنگ آثار تندتر شد و در دورۀ قاجاریه به درخشش کم‌نظیر خود رسید.
او افزود: مکتب فلسفی شیراز با حضور بزرگانی چون قاضی بیضاوی، علامه قطب‌الدین شیرازی، میر سیدشریف جرجانی، علامه جلال‌الدین دوانی، میر غیاث‌الدین دشتکی، فاضل خضری و سرانجام ملاصدرای شیرازی در قرون هشتم تا یازدهم طرحی نو در فلسفه اسلامی آن روزگار درانداخت که برخی از این بزرگان از شارحان سهروردی و حکمت اشراق او هم بودند. علاوه بر این در قرن هفتم سعدی مکتب ادبی شیراز را بنیان نهاد و حافظ شیرازه‌بند آن شد. در دوران معاصر نیز داستان‌نویسان و شاعران بزرگی چون سیمین دانشور، ابراهیم گلستان، محمد بهمن‌بیگی، مهدی حمیدی، لطفعلی صورتگر، منصور اوجی، پرویز خائفی، بیژن سمندر و... از این شهر برخاستند.
بایدهای روز شیراز
کمالی گفت: در روز شیراز، باید شیراز را به وصف نشست، شیراز عشق و شور، شیراز شعر و اندیشه، شیراز فلسفه و حکمت، شیراز حماسه و شهادت، شیراز شهروند و دردمند، شیراز معمارانه و مصفا، شیراز باغ و گل، شیراز سنت‌ها و فرهنگ مردم، شیراز دیروز، امروز و فردا است. شیراز امروز، نیازمند خوانش دوباره از تاریخ خویش است برای دانایی، برای بازنمایی آن داده‌های بی‌پایانی که سرنوشت فردایمان را رقم می‌زند، که هر رخدادی از این سرزمین، راوی روایتی است از آمال رفتگان این مرز و بوم... پرسش امروزینه این است: شیراز کجاست؟ شیرازی کیست؟ اگرچه در تاریخ شکل‌گیری و تکوین و تکامل شهر شیراز ابهامات فراوانی داریم، اما ماندن در ابهام را نباید پسندید و شیراز را باید به روایت تاریخ فرهنگی و سیاسی و اجتماعی آن باز شناسیم. شیراز روح است و کالبُد، شیراز جغرافیاست و زندگی، شیراز تاریخ است و فرهنگ، شیراز ماندگار است و جاری در ذهن و زبان هر ایرانی و فارسی‌زبانی که دمی بر خوان سعدی و حافظش نشسته باشد.
شیراز، نخستین بود
رییس دانشگاه حافظ در پایان گفت: همان‌گونه که سعدی و حافظ نخستین شاعران ایرانی بودند که روزی به‌نام آنان نامگذاری شد. شهر شیراز نیز نخستین شهر ایران است که در سال ۱۳۸۰ روزی به‌نامش رقم خورد. این الگوی فرهنگی موجب شد که پس از شیراز، اصفهان در سال ۱۳۸۴ یکم آذرماه، یزد در سال ۱۳۸۶ روز ۱۰ اردیبهشت‌ماه، تهران در سال ۱۳۹۵ روز ۱۴ مهرماه، تبریز در سال ۱۳۹۸ روز ۱۴ مردادماه، مشهد در سال ۱۴۰۲ روز ۱۰ دی‌ماه و... را به‌نام شهر روزهای خود بشناسند و اکنون خوشبختانه بسیاری از شهرهای ایران روزی به‌نام خود دارند که بهانه‌ای است برای شادی و شناخت و همدلی.