گروه سینما هنرآنلاین: در سینما باید به شکلی جلوی دوربین دروغ گفت که همه باور کنند. هر کس دروغگوی ماهرتری باشد، فیلمساز ماهرتری است. مخاطب برای باور کردن آنچه فیلمساز برایش تدارک دیده، باید همه چیز را باورپذیر بیابد و با فضای فیلم ارتباط برقرار کند. سینما هنر تصویر است و بخش مهمی از آنچه نمایش داده می‌شود به چهره بازیگران بازمی‌گردد. هنر گریم بخش مهمی از صنعت سینماست و از همان ابتدا همراه هنر هفتم بوده و به عنوان یکی از ارکان فیلمسازی به رسمیت شناخته شده است. جشنواره فیلم فجر نیز برای این حرفه مهم و تاثیرگذار، هر ساله سیمرغی تدارک دیده و به برترین‌ها اهدا می‌کند. این سیمرغ در 10 سال اخیر به چه کسانی رسیده و صاحبان آن امروز چه می‌کنند؟ در ادامه با ما همراه باشید تا به بررسی روزگار پس از سیمرغ صاحبان جایزه بلورین بهترین چهره‌پردازی 10 سال اخیر فجر بپردازیم.
کارنامه‌ای که به رسوایی ختم شد!
جایزه بهترین چهره‌پردازی جشنواره فیلم فجر در سال 91 و در سی‌ویکمین دوره جشنواره، به گریمور باسابقه و کارکشته سینما امیر اسکندری رسید. چهره‌هایی که اسکندری در فیلم «رسوایی» آراسته بود، در این دوره از جشنواره نظر داوران را برای اهدای این جایزه کسب کرد. حالا 11 سال از اکران فیلم «رسوایی» می‌گذرد و اسکندری پس از آن فیلم، دیگر در سینما دیده نشده است. «رسوایی» تا بدین لحظه آخرین تجربه گریم سینمایی امیر اسکندری بوده اما این چهره‌پرداز، در سال 94 یک تجربه تلویزیونی چهره‌پردازی دیگر نیز در کارنامه دارد؛ سریال تلویزیونی «کیمیا» آخرین فعالیت هنری این چهره‌پرداز بوده است و اینطور که به نظر می‌رسد، اسکندری از دنیای گریم خداحافظی کرده و پالت و کانسیلرش را به دیوار آویخته است!
استاد گریم‌های تاریخی
فیلم «رستاخیز» در دوره بعدی جشنواره فیلم فجر، سیدمحسن موسوی را به عنوان چهره‌پرداز برتر جشنواره معرفی کرد. گریم فیلم‌های تاریخی همواره دشوارتر از دیگر فیلم‌ها بوده و سیدمحسن موسوی در این تجربه نه چندان ساده، توانست خوش بدرخشد و صاحب سیمرغ بلورین بهترین چهره‌پردازی فجر شود. سیدمحسن موسوی پس از این تجربه موفق و ماندگار، در دو فیلم سینمایی دیگر نیز به عنوان چهره‌پرداز حاضر شد که یکی از آنها «مروارید» و دیگری «یتیمخانه ایران» بود.
فیلم «یتیمخانه ایران»، یک فیلم تاریخی دیگر است که به کارنامه این گریمور وزن می‌‌بخشد. این فیلم اگرچه به دلیل مشکلات فنی امکان حضور در جشنواره فیلم فجر را نیافت، اما در سال 95 در اکران عمومی توجهات بسیاری را به خود جلب کرد. از سال 95 تاکنون، دیگر فعالیتی در حوزه چهره‌پردازی از سیدمحسن موسوی ندیده‌ایم.
تا سه نشد، بازی نشد!
سه مرتبه کاندیداتوری در بخش بهترین چهره‌پردازی و دستیابی به سیمرغ بلورین در سومین مرتبه! مهین نویدی اینگونه به نخستین و تنها سیمرغ کارنامه حرفه‌ای خود رسید. فیلم «ایران برگر» فیلمی بود که نویدی به واسطه آن این جایزه را در سی‌وسومین دوره از جشنواره فیلم فجر دریافت کرد. مهین نویدی چهره‌پرداز آثار خاطره‌انگیزی چون «الو الو من جوجوام» و «مهمان مامان» نیز بوده است. او پس از «ایران برگر» و دستیابی به این سیمرغ، چهره‌پردازی دو اثر سینمایی و یک اثر تلویزیونی دیگر را بر عهده داشته است. از بین آن دو اثر سینمایی یعنی «360 درجه» و «پشت دیوار سکوت»، تنها فیلم «پشت دیوار سکوت» بود که به جشنواره فجر آمد و دست خالی برگشت؛ آن اثر تلویزیونی هم سریال «از یادها رفته» است که اگرچه در جشن حافظ حضور یافت و در بخش‌هایی نامزد و حتی برنده شد، اما در بخش چهره‌پردازی توفیقی کسب نکرد.
تهیه‌کننده‌ای که گریمور کارهای خودش بود
سعید ملکان را اگرچه این روزها بیشتر به عنوان یک تهیه‌کننده می‌شناسند، اما او قبل از تهیه‌کنندگی، یک چهره‌پرداز چیره‌دست بوده و هست. وی در دهه اخیر، با پنج فیلم مختلف و در چهار دوره نامزد بهترین چهره‌پردازی جشنواره فجر شده است و در دوره‌های سی‌وچهارم و سی‌وششم فجر سیمرغ این بخش را از آن خود کرده است. در دوره سی‌وچهارم، سعید ملکان با تهیه‌کنندگی و چهره‌پردازی «ابد و یک روز» در جشنواره حاضر بود و در دوره سی‌وششم، فیلم «تنگه ابوقریب» نماینده ملکان در جشنواره بود که در این فیلم نیز هم تهیه‌کنندگی و هم چهره‌پردازی بر عهده خودش بود.
وی که از ابتدای دهه 90 در کنار چهره‌پردازی حرفه تهیه‌کنندگی را نیز آغاز کرده بود، پس از دو تجربه غیرمتوالی و موفق «ابد و یک روز» و «تنگه ابوقریب»، در عرصه‌های نویسندگی و کارگردانی نیز خود را محک زد و در آن عرصه‌ها نیز آثار موفقی از خود بر جای گذاشت. وی در فیلم «غلامرضا تختی» در قامت فیلمنامه‌نویس و در فیلم «روز صفر» به عنوان فیلمنامه نویس و کارگردان ظاهر شد و مورد تحسین قرار گرفت؛ ملکان حتی در این دو فیلم هم چهره‌پردازی را به دیگری واگذار نکرد و خودش برای چهره‌پردازی بازیگران فیلمش به اتاق گریم رفت!
نتیجه امیدواری!
ایمان امیدواری چهره‌پردازی بود که در ده سال اخیر سه مرتبه موفق به دریافت سیمرغ بلورین بهترین چهره‌پردازی جشنواره فیلم فجر شد. به ترتیب دوره‌های سی‌وپنجم بواسطه فیلم «زیر سقف دودی»، سی‌وهفتم بابت فیلم «شبی که ماه کامل شد» و سی‌ونهم به واسطه «ابلق»، دوره‌هایی بودند که این گریمور در آنها سیمرغ گرفته است. امیدواری پیش از این سه‌گانه، دو مرتبه دیگر در سالهای 84 و 90 نامزد دریافت این جایزه شده بود و دستش از سیمرغ کوتاه مانده بود اما همچنان با امید استمرار حضور خود در جشنواره را حفظ کرد تا به جایگاهی برسد که امروز در آن ایستاده است.
بازگشت یک سیمرغ‌دار
مهرداد میرکیانی چهره‌پرداز پرکار دهه 70، در سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر با فیلم «خروج» سیمرغ بهترین چهره‌پردازی را به خانه برد. وی پیش از این سه مرتبه دیگر هم موفق به کسب سیمرغ در فجر شده بود که البته به دهه هشتاد برمی‌گردد و در دوره‌های بیست‌ودوم، بیست‌وچهارم و بیست‌وپنجم جشنواره فیلم فجر باید به دنبال آنها بگردیم. وی با «خروج» پس از سالها درخشش دیگری را در فجر تجربه کرد. پس از آن، مهرداد میرکیانی اگرچه در دو فیلم «عامه‌پسند» و «قهرمان» طراح چهره‌پرداز بود و یکی از آنها به جشنواره فجر آمد، اما تا به امروز توفیق دیگری در این جشنواره کسب نکرده است. از بین دو تجربه اخیرش هم «قهرمان» آن چنان دیده نشد و در ابتدای راه اسکار، به علت عدم پذیرفته شدن توسط آکادمی با ناکامی برگشت خورد و «عامه‌پسند» هم این روزها روی پرده است و نسبت به دیگر آثار غیرکمدی فروش بهتری داشته است.
سه تیر و دو نشان!
امید گلزاده در چهلمین جشنواره فیلم فجر، با سه فیلم به جشنواره آمد اما تنها دو فیلم از بین آنها نظر داوران را برای اهدای سیمرغ بلورین بهترین چهره‌پردازی جلب کرد. «نمور»، «برف آخر» و «شادوران» فیلم‌هایی بودند که گلزاده طراحی چهره‌پردازی آنها را بر عهده داشت و در سی‌ونهمین فجر حاضر بودند اما تنها دو فیلم آخر بودند که گلزاده را به سیمرغ این بخش رساندند. گلزاده پس از این موفقیت، در دوره بعدی جشنواره نیز با فیلم «آنها مرا دوست داشتند» حضور یافت اما این بار توفیقی کسب نکرد. وی همچنین با سریال «نیوکمپ» در شبکه نمایش خانگی ورود پیدا کرد ولی در آن حوزه نیز بازخورد چندان جدی از سوی منتقدین نگرفت.
سه‌گانه خلج
شهرام خلج چهره‌پرداز فعال و باسابقه ایرانی، در آخرین دوره برگزار شده از جشنواره فیلم فجر یعنی دوره چهل‌ویکم، با سه فیلم در جشنواره حاضر شد. چهره‌پردازی او در هر سه فیلم توسط داوران دیده شد و سیمرغ این بخش را از آن خلج کرد. «اتاقک گلی»، «شماره ده» و «غریب» سه‌گانه‌ای بود که شهرام خلج به واسطه آن در جشنواره چهل‌ویکم درخشید. این چهره‌پرداز شناخته‌شده، علی‌رغم سالیان طولانی فعالیت هنوز هم در عرصه سینما و تلویزیون فعال و پرکار است و احتمالا در آینده نیز گریم‌های بی‌نظیری از این چهره‌پرداز خستگی‌ناپذیر ببینیم.
