گروه سینما هنرآنلاین: از زمانی که سینما پا به ایران گذاشت، 130 و اندی سال می‌گذرد و تعداد مخاطبان حاضر در سالن‌ها در طول این مدت، نوسانات بسیاری را تجربه کرده است. روزی «عقاب‌ها» یکه‌تاز سینمای ایران بود و در سالن‌ها ولوله به پا می‌کرد و از آن سو دوران دیگری هم داشته‌ایم که سینما حرفی برای مخاطبش نداشته است. مسلما زمانی صنعت سرگرمی رشد چندانی نکرده بود و در این بازار انحصاری سرگرمی، سینما شانس بهتری برای فروش داشت اما جلوتر که آمدیم، با شکسته شدن این انحصار، سینما باید برای حفظ جایگاه خود به رقابت می‌پرداخت.
ناگهان کرونا!
گذشت و گذشت و به دهه 90 رسیدیم. سال ۹۱ سینما حدود ۱۰ میلیون و ۶۰۰ هزار مخاطب به خود دید و در سال بعد، این عدد با کاهش نزدیک به یک میلیونی همراه بود. سال ۹۳ اما این رقم به ۱۲ میلیون و ۷۰۰ هزار مخاطب رسید و این روند افزایشی در سال ۹۴ هم با ۱۳ میلیون و ۴۰۰ هزار مخاطب حفظ شد. سال ۹۵ شروع دورانی جدید برای سینمای ایران بود؛ رشد نزدیک به ۲ برابری تماشاگران، انتظارات را بالا برد. مخاطبان پرده نقره‌ای در این سال به ۲۵ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر رسید و از آن زمان تا اواخر سال 98 نیز در بازه ۲۲ تا ۲۸ میلیون مخاطب بود. جمعیت سینماروهای دهه 90 تا آن نقطه -به جز در مواردی که کاهش ناچیزی را تجربه کرد- همیشه حرکتی به جلو داشت تا اینکه شیوع ویروس کرونا ترمز سیر صعودی رونق سینما را کشید.
در دوره شیوع کرونا، تعطیلی مطلق سالن‌های سینما در یک برهه و فعالیت نیمه تعطیل آنها در برهه‌ای دیگر، ضربه عظیمی به این صنعت زد و کار را به جایی رساند که در بهار 1401 که نخستین بهار پس از کرونا بود، میزان مخاطبان سینما به نسبت آخرین بهار پیش از کرونا، کاهشی 60 درصدی را تجربه کرد!
زمان لازم بود؛ کافی نبود
زمان لازم بود تا مردم باز هم به آغوش سینما بازگردند. برای این بازگشت زمان لازم بود اما کافی نبود. در دوره‌ای ابعاد محتوایی فیلم‌های روی پرده مورد نقد جدی اهالی سینما بود اما تا سینما خواست تکانی به خود بدهد، بحران دیگری دامن‌گیر این صنعت شد؛ پاییز 1401 ناآرامی‌هایی نه تنها دامان سینما بلکه دامان عرصه‌های مختلف زندگی مردم را گرفت و اولویت‌های جامعه را تغییر داد. آن بحران هم مشخصا پایدار نبود و از دی‌ماه سال گذشته، با نزدیک شدن به چهل‌ویکمین جشنواره فیلم فجر سینما رفتن دوباره برای مردم معنا یافت. رفته‌رفته، سینمای ما پس از این طوفان‌ها اندکی جان گرفت و توانست دوباره روی پای خود بایستد.
ترافیک سنگین پشت چراغ قرمز اکران!
چرخه اکران سینمایی، امروز دوباره روی پای خود ایستاده و اندک‌اندک سیری صعودی را آغاز کرده اما آنچه در چرخه اکران می‌گذرد، عادلانه نیست. در طول سال‌های تعطیلی و نیمه‌تعطیلی سینما، رکود اکران سبب شد انبوهی از فیلم‌های تولید شده، پشت درب‌های شورای صنفی نمایش صف بکشند؛ به نحوی که در بررسی اخیر فیلم‌های اکران نشده که توسط یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار انجام شده است، بیش از 240 فیلم در انتظار ورود به چرخه اکران هستند! در حالی که این حجم از آثار سینمایی اجازه حضور روی پرده نقره‌ای را نیافته‌اند، شاهد حضور طولانی‌مدت برخی فیلم‌ها در چرخه اکران هستیم.
مصداق بارز این اتفاق را در خصوص فیلمی کمدی‌ای می‌بینیم که این روزها، با جا خوش کردن در چرخه اکران، دارد در جدول پرفروش‌های پس از انقلاب رکوردشکنی می‌کند. فیلم «فسیل» که از اواخر اسفندماه سال گذشته روی پرده رفت، حالا با گذشت 5 ماه هنوز در حال اکران است! این در حالی است که امروز دیگر از فیلم‌هایی که اکران خود را همزمان با «فسیل» آغاز کردند (مثل «غریب») خبری نیست؛ فیلم‌های دیگری بودند که پس از «فسیل» آمدند و قبل از آن رفتند. علت این امتیاز ویژه‌ای که شورای صنفی نمایش برای این فیلم قائل است چیست؟ انبوه فیلم‌هایی که در انتظار اکران هستند، تا چه زمانی باید منتظر پایین آمدن دیگر فیلم‌ها از پرده باشند؟
نبض گیشه در دستان چه کسی است؟
با نگاهی به عوامل فیلم‌های در حال اکران هم به نتایج جالبی می‌رسیم. کارگردان «فسیل» از اواسط خرداد علاوه بر این فیلم یک فیلم دیگر خود را نیز روی پرده دید؛ «شهر هرت» کمدی دیگری به کارگردانی کریم امینی بود. این اتفاق برای تهیه‌کننده «فسیل» هم افتاد و به تازگی فیلم دیگری به تهیه‌کنندگی ابراهیم عامریان («نارگیل2») به چرخه اکران راه یافته است. وقتی گروهی از فیلمسازان دیگر، به امید اکران و فروش فیلم و بازگشت سرمایه، چشم انتظار مصوبات شورای صنفی نمایش نشسته‌اند، چه دلیلی دارد که عده‌ای فیلمساز خاص نبض گیشه و چرخه اکران را در دست داشته باشند؟
شورای صنفی نمایش چه پروتکلی جدیدی برای ورود فیلم‌ها به چرخه اکران و خروج آنها از چرخه دارد؟
ترافیک عظیمی که هم‌اکنون با بیش از 240 فیلم پشت صف اکران است، نتیجه همین بی‌نظمی و چه بسا اتفاقات دیگری است که پشت پرده می‌افتد. بازنگشتن چرخه اکران به وضعیت عادلانه خویش، می‌تواند بی‌انگیزگی فیلمسازان برای تولید آثار را در پی داشته باشد و برای پشت سر گذاشتن این ترافیک، باید چاره‌ای اندیشید.