سرویس تجسمی هنرآنلاین: ایرانیان اگرچه شهره هنراند و فرهنگی به وسعت تاریخ دارند، اما آداب و سنن فرهنگی آنها کمتر در هنرهای بصری‌شان جلوه‌گر شده. این ضعف را شاید باید به هنر درباری و البته اندیشه تغزلی و انتزاعی ایرانیان نسبت داد که کمتر درون آنها جایی برای فرهنگ عمومی و موضوعات آنان در نظر می‌گرفتند.
برای همین است که اگر تمامی نگاره‌های قرون مختلف را ورق بزنید، تنها یک نگاره از تصویر شاه محمود غزنویی را خواهید یافت که برخی از صاحب نظران این مجلس را به شب یلدا و شعر خوانی مجلسیان در طولانی ترین شب سال نسبت داده‌اند.
اما با این وجود فرهنگ عامه هیچ‌گاه خود را اسیر این نگاه شاهانه و ملوکانه نکرد و آیین‌های خود را به گونه‌ای دیگر ترسیم و در دل و جان مردم به نظاره نشست.
عامه مردم ایرانی از سنت روایی خود همواره نقش تصویر زدند و آیین‌های مذهبی، رزمی و بزمی را برای خود در دل پرده‌ای که امروز به "نقاشی قهوه‌خانه‌ای" شهرت یافته، نقش زده و شب هنگام به قصه گویی و قصه نیوشی نشستند.
این شب‌نشینی‌ها که سراسر حکایت و پند و اندرز بود اگر به طولانی‌ترین شب سال می‌رسید؛ بزمی می‌شد برای ایرانیان از پرده‌خوانی و سنت شاهنامه‌خوانی و حافظ خوانی؛ ودیربازان چه رونق‌ها که پرده استاد گمنام نقاش به شب‌های یلدا ایرانیان نداده است!
اما از آنجا که هنر مردمی بر اساس روزگار گذاران، نقش زده می‌شد و در میان نسل‌ها و آمد و شد، سنت و تجدد؛ گاه به دست نقصان می‌افتاد و راه به فراموشی می برد، کمتر نشانی از نقاشی‌های قهوخانه انی با تصویر شب چله ایرانیان، امروزه موجود است. هرچند هنوز پرده‌های قهوه خانه‌ای از فتح الله قولر آغاسی، محمد حمیدی ، حسن اسماعیل زاده و... از شب چله در برخی از موزه‌ها و مجموعه‌ها موجود است.
اما آیا براستی هنر مردمی دچار نقصان می‌شود؟ و یا صورت عوض کرده و به گونه‌ای دیگر خود را نشان می‌دهد؟ این سوال تنها یک جواب دارد تا مردمانی هستند؛ هنرشان نیز زنده است. اگر چه امروزه نیز همچون روزگاران کهن، فرهنگ عمومی مردم کمتر به آثار هنری راه می‌یابد و نمی‌توان نمونه‌ای شاخص از شب یلدا را در آثار نقاشان معاصر یافت؛ اما هنرهای روزآمدی همچون تصویرسازی، کاریکاتور و پوستر؛ جای پرده‌های قهوه‌خانه‌ای را در عصر معاصر گرفته و اگر چه دیگر مردمی پای پرده‌های نیستند اما آفرینش‌های بصری مردمی در فضاهای مجازی این روزگار، فرهنگ عمومی را فریاد می‌زنند.
اگر روزگاری تنها پای یک پرده و نقل، نقال؛ چند 10 نفری می‌نشستند اما امروزه روز در دنیای مجاز، اینستاگرام و تلگرام و.... هزاران نفر تصویرها و کارتون‌های خود را نشر می‌دهند و دل به دنیای خیال تصویرها می‌سپارند. و چه شاید در روزگاری دورتر مردمانی دیگر کاری دگرگون برای یلدا شب خود کنند.