هنر آنلاین: گسترش مناسبات خارجی و تنوع بخشی به این مناسبات از مهم‌ترین رویکردهای اعلامی دولت مردمی بوده که آیت الله رئیسی به عنوان سکاندار قوه مجریه همواره بر این مسئله تاکید زیادی داشته و در نتیجه این سیاست، ایران توانسته روابط خود را با حوزه‌های جغرافیایی و منطقه‌ای مختلف گسترش داده و با همسایگان هم در جهت تعمیق مناسبات حرکت کند.

دیپلماسی در دنیای کنونی دارای وجوهی است که دیپلماسی رسمی بخشی از این حوزه است و همه آن نیست. گسترش دیپلماسی عمومی در ایجاد تصویر مثبت از ایران و خنثی کردن پروژه ایران هراسی مهم وضروری است که دولت و وزارت فرهنگ هم بر آن تاکید کرده و همواره یکی از اهداف سفرهای خارجی رئیس جمهور و وزیر فرهنگ توجه به افزایش همکارهای فرهنگی، هنری رسانه‌ای و.. است.

ایجاد برند ملی و ساخت تصویر واقعی از ایران برای اذهان بین‌المللی و همچنین شناساندن ظرفیت‌های فرهنگی، هنری و تاریخی ایران و ایرانیان از مهم ترین اهداف دیپلماسی عمومی در سطح کشورهای دیگر است. اهمیت این دیپلماسی هم باعث شده که سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برای پیگیری آن تاسیس شود که البته قطعا ضروری است این سازمان فعال‌تر عمل کرده و خصوصا در گسترش مراودات فرهنگی و هنری با کشورهای اسلامی فعال شود و عهده دار گسترش دیپلماسی علمایی برای تعمیق روابط کشورهای اسلامی حول ارزش‌های مشترک از جمله دین اسلام و کتاب آسمانی یکسان شود.

آخرین سفر رئیس جمهور به همراه تعدادی از وزرا به کشور اندونزی بو که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی محمد مهدی اسلامی هم در این سفر حضور داشت. براساس اعلام رسانه‌های رسمی دو طرف، بخشی از توافقات و همکارهای دو جانبه تعریف شده در این سفر درحوزه فرهنگی، رسانه و هنری است.

یکی از مهم‌ترین عوامل گسترش ارتباطات فرهنگی تاسیس کرسی‌های ایران شناسی در دانشگاه های کشوها دیگر و رواج زبان فارسی است که در برخی کشورها این امر فعال و برخی هم به حالت نیمه تعطیل است. ونزوئلا، ترکیه، عراق، ترکمنستان، تاجیکستان و موریتانی از دیگرکشورهایی هستند که وزیر فرهنگ به آن‌ها سفر کرده است که هدف همگی گسترش روابط فرهنگی بوده است. در این سفرها برگزاری رویدادهای مشترک فرهنگی، نمایشگاه های کتاب، جشنوارهای فیلم و ارائه فیلم‌های ایرانی مورد توجه و تاکید قرار گرفته است.

سرعت تقویت دیپلماسی فرهنگی و عمومی در دولت مردمی مناسب و به نسبت دورهای گذشته مطلوب است اما در این زمینه چند ضعف مهم هم وجود دارد که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید به عنوان سکاندار دیپلماسی فرهنگی کشور این ضعف‌ها را رفع کند.

ضعف اول ضرورت هماهنگی نهادی بین دستگاه‌های دولت و بیرون از دولت است. همانطور که می‌دانیم مسئله دیپلماسی عمومی یک امر فرا دستگاهی است و در حیطه یک دستگاه قرار نمی‌گیرد. بنابراین وزارت فرهنگ باید تلاش کنند همه نهادهای فرهنگی، رسانه، هنری و مذهبی را برای اتخاذ یک راهبرد واحد در حوزه دیپلماسی فرهنگی و عمومی و گسترش آن جمع کند تا در این زمینه اقدامات موازی به حداقل کاهش پیدا کند و از طرف دیگر ثمربخشی اقدامات هم بیشتر شود.

مسئله دیگر ضرورت استفاده از ظرفیت‌های سازمان صداوسیما در حوزه دیپلماسی فرهنگی و عمومی است. یکی از مهم‌ترین ظرفیت‌ها مسئله سریال‌های ایرانی است که کشورهایی مانند ترکیه و کره جنوبی با همین سریال‌ها دست به برندینگ ملی زندند. بنابراین ترجمه و پخش این آثار در کشورهای منطقه و کشورهایی که قرابت فرهنگی دارند در گسترش افکار و ایده‌های ایران در کشورهای دیگر موثرخواهد بود.

مسئله دیگر ظرفیت ادبیات و شعرای ایران است. فرهنگ ایران مبتنی بر شعر و ادبیات است و در تاریخ هم برجسته‌ترین سنت هنری و فرهنگی ایران شعر و ادبیات است. استفاده از این میراث در دیپلماسی عمومی باید پرنگ شود چرا که هم غنی است و هم مخاطبان بسیاری در کشورهای دیگر دارند. ایجاد کرسی های حافظ شناسی، سعدی شناسی و.. ترجمه آثار برجسته شاعران ایرانی در این زمینه می‌تواند اقدامات مهمی باشد.

کته آخر اینکه اسناد امضا شده در دیدارهای وزیر فرهنگ چه در داخل کشور و چه در سفرهای خارجی باید به جد پیگیری شود تا منتهی به نتایج عملیاتی شود. بنابراین ارائه گزارش‌های فصلی از میزان پیشرفت اسناد امضا شده و برنامه های فرهنگی ایران در کشورهای دیگر در این زمینه باید مدنظر باشد.