سرویس سینمایی هنرآنلاین: مریم دوستی کارگردان فیلم "دریاچه ماهی" یکی از فیلمسازان فیلم اولی است که فیلمش سه‌شنبه 12 بهمن‌ماه در بخش چشم‌انداز سینمای ایران در برج میلاد به نمایش درمی‌آید.
وی درباره شکل‌گیری ایده فیلم "دریاچه ماهی" به خبرنگار هنرآنلاین گفت: ایده فیلم از یک عرق درونی که خودم نسبت به تاریخ معاصر کشورم دارم، شکل گرفته است. احساس می‌کنم دفاع مقدس، جنگ تحمیلی یا هر عنوان دیگری که برای آن گذاشته شده است، بخش بسیار مهمی از تاریخ معاصر کشور ماست و همچنان ما که بچه‌هایی از دوران جنگ بودیم و یا بچه‌هایی که در جنوب زندگی می‌کردند تحت تأثیر جنگ هستیم و این اتفاق طبیعی است و بازخورد یک جنگ 8 ساله سالیان سال می‌تواند ادامه داشته باشد. دوست داشتم فیلم اولم - فیلمی را که بسیار دوست دارم - با توجه به تمام سختی‌هایی که داشت در این ژانر باشد.
دوستی ادامه داد: دقیقاً دو سال طول کشید تا این فیلم به سرانجام برسد و دو سال زندگی‌ام را برایش گذاشتم تا فیلمی شد که دلم می‌خواست و تلاش کردم "دریاچه ماهی" فیلمی شریف در قاب و تعریف حرفه‌ای سینما باشد.
این کارگردان جوان درباره موضوع فیلم نیز اظهار کرد: این فیلم برخلاف آنچه تصور می‌شود درباره شهدای غواص نیست هرچند که اشاره‌هایی به آن می‌شود. در واقع فیلم درباره شب عملیات کربلای 5 است.
وی در پاسخ به این سؤال که به عنوان فیلم اول، تجربه ساخت فیلمی دفاع مقدسی چه ره‌آوردی برایش داشته است، عنوان کرد: اولین اتفاقی که برایم افتاد این بود که قدم اول را محکم برداشتم. کار سختی را شروع کردم و نشان دادم فیلمساز کارهای راحت آپارتمانی نیستم و روحیه خودم هم سخت‌کوش است و کلاً آدم روزهای راحت نیستم. سعی کردم جایگاه خودم را تثبیت کنم. به نظر من سینما زن و مرد ندارد و تفکر آدم‌هاست که به آن فیلم معنا می‌دهد، اما یک واقعیت غیرقابل‌انکار وجود دارد. آن هم این است که در جامعه ما زن بودن به خودی خود مصیبت است و در سینمای ما زن بودن یک موضوع جداگانه و ژانر دفاع مقدس کار کردن برای یک فیلمساز زن، مشکلات سر راه را دوچندان می‌کند.
دوستی ادامه داد: زمانی که خواستم این فیلم را شروع کنم، سختی‌های بسیاری را تحمل کردم. به خصوص اینکه باید به دنبال سرمایه‌گذار و تهیه‌کننده می‌بودم و خیلی‌ها فیلمنامه را خواندند، اما زمانی که دیدند یک کارگردان زن قصد دارد، فیلمی در حوزه دفاع مقدس بسازد پا پس کشیدند.
کارگردان "دریاچه ماهی" گفت: کار دفاع مقدسی ساختن یک همت عالی می‌خواهد و کسی که عرق خیلی خاصی به آن دهه یا اتفاقات پیرامون آن نداشته باشد نمی‌تواند، اثر قابل قبولی ارائه کند. بیشتر به ملی‌گرایی آدم‌ها بستگی دارد و این حسی است که هر کس در درون خود نسبت به کشورش دارد. من جزو کسانی هستم که به خاک وطنم احترام می‌گذارم و امیدوارم این حس را در فیلم‌هایم نیز بتوانم نشان دهم.
وی در ادامه در پاسخ به این سؤال که فیلم ژانر دفاع مقدس بیشتر در سینمای ایران قهرمان‌پرور بوده است و نسل امروز خیلی با آن ارتباط برقرار نمی‌کند، برای جذب مخاطب نسل جوان چه تدابیری در نظر گرفته است، بیان کرد: اولین اتفاقی که افتاد از زمان انتخاب بازیگر به این موضوع فکر کردم. قهرمان‌پروری از انتخاب بازیگر شروع می‌شود. سعی نکردم با انتخاب ستاره‌ها فروش فیلمم را تضمین کنم. به نظرم ویترین‌بازی، انتخاب بدی است برای جذب مخاطب و باید انتخاب بازیگر در جهت ژانر صورت گیرد. سعی کردم از محبوب‌ترین چهره‌ها استفاده کنم. ستاره و لاله اسکندری هر دو شخصیت مثبتی دارند و از تئاتر و تلویزیون نیز کار خود را شروع کردند و چون مثبت هستند اتفاق مثبتی رخ می‌دهد و در ذهن مخاطب نیز ناخودآگاه همه چیز مثبت پیش می‌رود. بیشتر تلاشم این بود تا از بازیگران تئاتری بهره بگیرم. سعی کردم فیلمم با توجه به قصه‌گویی اصلاً هیجان کاذبی نداشته باشد و نخواستم از بازی‌های کارگردانی که مرسوم است، استفاده کنم. چند داستانک را موازی جلو بردم و در نهایت در یک نقطه پایانی که اوج کار بود به هم رساندم. برای من هیجان داشت که در همین یکی دو روز شروع جشنواره سالن‌های نمایش‌دهنده فیلم همگی پر بودند و مخاطب تا پایان، کار را دنبال کرد و از سالن بیرون نرفت و فیلم را تا پایان دید، این برای من ارزشمند بود. فیلم هیجان کاذب و لختی ندارد و فیلم محترمی است که قصه‌گوست، آرام جلو می‌رود و در نهایت یک ربع پایانی اوج کار من است. ضمن اینکه سعی کردم زیاد حرف نزنم و بیشتر عکس‌العمل داشته باشم، فیلم 85 دقیقه است و نخواستم حوصله مخاطب را با تکرار پلان‌ها، دکوپاژ‌ها، میزانسن‌های تکراری سر ببرم. چرا که این سبک فیلمسازی نگاه جهانی نیست. من تمام ضوابط استاندارد فیلمسازی جهانی را رعایت کردم و به تماشاگر احترام گذاشتم.
دوستی درباره نگاهش به جشنواره‌های بین‌المللی گفت: کلاً در فیلمسازی فیلم کوتاه هم، قصه را جوری انتخاب کردم که حرفی در سینمای جهانی داشته باشد و فکر می‌کنم "دریاچه ماهی" هم از این قاعده مستثنا نیست. به نظرم سینما مرز ندارد و فیلمساز باید آدمی باشد که در همه جای دنیا زندگی کند و نباید محدود به مرز باشد. سینمای بین‌الملل امروز هم بی‌مرز است.
وی در ادامه به سختی‌ها و مصائب فیلمسازی اشاره کرد و افزود: فیلمسازی کار بسیار سختی است. همین پروسه زن بودن در سینما بسیار سخت است و هنوز زنان جایگاه خود را در سینما پیدا نکرده‌اند و ترمزهایی برای کارشان وجود دارد. من فمینیست نیستم اما احترام زیادی برای زنان قائلم، چرا که همه زنان مادران جامعه هستند. جذب سرمایه‌گذار و جلب اعتماد تهیه‌کننده بسیار مهم است. به نظرم عنوان‌های دولتی اگر می‌خواهند که ژانر دفاع مقدس ادامه یابد باید حمایت کنند و اگر این حمایت نباشد اتفاق خوبی رخ نمی‌دهد. ما سال گذشته سه فیلمساز زن فیلم اولی بودیم که مجوز ساخت فیلم در ژانر دفاع مقدس را دریافت کردیم و تنها دو نفر از ما موفق به ساخت فیلم شدیم و این برایمان مهم بود که هر سه بتوانیم در جشنواره حضور داشته باشیم و فیلممان را بسازیم، اما متأسفانه این اتفاق رخ نداد. این ناراحت‌کننده است، چرا که فیلمساز نهایت تلاش خود را می‌کند تا ثمره کارش را ببیند و اگر نشود تا آخر فیلمسازی‌اش با آن درگیر است. ما نصف عمرمان و انرژی‌مان برای جذب سرمایه هدر می‌شود. مدیران دولتی باید برای این موضوع چاره‌ای بیندیشند، چرا که سینمای دفاع مقدس، سینمای گیشه داری نیست و بازپرداخت چندانی در سرمایه ندارد و هرکسی برای سرمایه‌گذاری در این زمینه پا پیش نمی‌گذارد.
دوستی درباره حضور فیلمش در بخش چشم‌انداز سینمای ایران نیز اظهار کرد: فیلم من در بخش چشم‌انداز است و بسیار هم برای این که فرصت رقابت پیدا نکردم غر زدم، چرا که معتقدم حق ما این بخش نبود، فیلم‌هایی بدتر از فیلم ما به بخش رقابت راه یافتند. برای دوستانم آرزو می‌کنم که موفق باشند، چرا که فیلمسازی در کشور ما کار بسیار سختی است. ما می‌خواستیم منتقدان و مردم فیلم را ببینند و خودشان قاضی باشند. از سویی خوشحالم که فیلمم در این بخش اکران می‌شود و می‌توانم آن را در سالن‌های مختلف با مردم ببینم و دغدغه سیمرغ نداشته باشم. امروز در پشت صحنه، سر دریافت سیمرغ، دعوایی است که خوشحالم در آن حضور ندارم.
وی در ادامه به موضوع برداشته شدن بخش نگاه نو اشاره کرد و گفت: تلفیق این دو بخش با هم اگر ادامه پیدا کند، اتفاق خوبی است، و امیدوارم سال آینده دوباره این تصمیم تغییر نکند. واقعیت جشنواره این است که باید قوانینی داشته باشد که طبق آن همه چیز پیش برود و هر سال دستخوش تغییر نشود. از سوی دیگر به نظر من این منصفانه نیست که من کارگردان فیلم اولی در کنار کارگردانی قرار بگیرم که حداقل 10 فیلم ساخته است و تجربیات بسیاری در این امر دارد. ضمن اینکه این اتفاق باعث شده تا رقابت بین فیلم اولی‌ها کمرنگ شود. در دوره‌های قبل همه تلاش می‌کردند جزو سه فیلمسازی باشند که فیلمشان به آن سمت می‌رود و بهترین آثار به رقابت می‌پردازند. فکر می‌کنم این منطقی‌تر و منصفانه‌تر بود اما این اتفاق که من به عنوان فیلم اولی در کنار پیشکسوت به رقابت بپردازم منصفانه نیست.
دوستی همچنین درباره حضور فیلم اولی‌ها و نقد آثار یکدیگر نیز بیان کرد: قرار ما این است که زیرآب همدیگر را نزنیم. در واقع یک اتحاد و همبستگی بین فیلمسازان جوان است و اینکه با قدرت و عشق جلو می‌آیند باعث می‌شود تا پیشکسوتان نیز با دیدن این همبستگی آن‌ها را حمایت کنند. ما نقد مثبت خواهیم داشت و تحلیلمان نیز خودمانی است.
این کارگردان جوان در خاتمه اظهار کرد: هیئت انتخاب سورپرایز جشنواره امسال برای ما بود و ما فیلم اولی‌ها توقع بیشتری از جشنواره داشتیم. سال‌های پیش نظاره‌گر بودیم و برایمان فرقی نداشت اما امسال سطح توقعمان با توجه به این اتفاقات از جشنواره پایین آمده است.