سرویس موسیقی هنرآنلاین : حمیدرضا اردلان، موسیقیدان و پژوهشگر موسیقی در گفتوگو با هنرآنلاین درباره زندهیاد غلامعلی پورعطایی گفت: استاد غلامعلی پورعطایی جز نسلی از موسیقیدانان مقامی ایران بود که وصل به اصالتهای موسیقی قدما بود و به همین دلیل جنس موسیقی او ارجمندی تاریخی و هنری را با هم دارد. منظور از طرح ارجمندی تاریخی ارجاع به امر تداوم فرهنگی است. این تداوم فرهنگی واژگانی همچون ماهیت هنر از هر شاخه تمدنی را تضمین میکند.
اردلان افزود: غلامعلی پورعطایی استادان برجستهای را دیده بود و زیر نظر آنها آموزش دیده بود. از این طریق موسیقی او موسیقی با ریشه و مقاممند بود. بنابراین جایگاه او بسیار محکم است و ویژگیهای شخصی او در عرصه موسیقی حیات قدرتمندی دارد.
این موسیقیدان درباره ویژگیهای شخصی غلامعلی پورعطایی خاطرنشان کرد: در ادوار قدیم حقیقت موسیقی خراسان بازگشت به اصالت اسما و فنای افعال است ولی استاد پورعطایی اصالت را فقط به اسما نمیدانست. او در دوره معاصر به ناچار موسیقی خود را با هدف پذیرفته شدن نزد مخاطبان ارائه میکرد. در کنار این موضوع تشخص نوازندگی او هم جلوه میکرد.
حمیدرضا اردلان درباره اصالت و فنای افعال تاکید کرد: عرفان شرقی در حوزه ایرانی بعد از اسلام گرایش به امر ثابت دارد. نسبت ما با امر ثابت از طریق اصالت اسما میسر است. میدانیم که در اسمها زمان صرف نمیشود و در تضاد با آن افعال بدون صرف زمان تعین نمییابند. موسیقی تربت جام نوعی موسیقی خانقاهی بوده است که با ذکر اسم اعظم و هدف رسیدن به آن تکوین یافته است. همچنین در این میان دوری از زمان فانی و به تبع آن حذف کاربرد افعال منظور بوده است.
این موسیقیدان در پاسخ به این پرسش که به همین دلیل است که میگویند غلامعلی پورعطایی موسیقی خود را برای مخاطب اجرا میکرده است، گفت: همین طور است اما گرایش به اسما در آثار او هنوز موجود است. دلیل اینکه چرا تربت جام دچار این تغییرات شده این است که در دوره معاصر مناسبات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی تغییر کرده است و انسان به خود اصالت میدهد. آنچه در دوره حاضر به عنوان هنر از ادوار گذشته باقی مانده است نمیتواند خود را از وضعیت کنونی پنهان نماید. این تغییرات تا حدودی محتوم است.
حمیدرضا اردلان درباره ویژگی نوازندگی و خوانندگی غلامعلی پورعطایی افزود: استاد غلامعلی پورعطایی پنجهای مقتدر و در عین حال زلال داشت که تک تک اصوات او شنیده میشد. تسلط او به مقامهای تربت جام سبب میشد تا او قدرت بداههنوازی با حفظ معنی موسیقی تربت جام را داشته باشد. همچنین در آواز او تقطیعهای شعری، سکوت، آواز و پایانها منحصر به فرد بود به گونهای که تشخیص روش او برای گوشهای غیر متخصص هم ممکن بود.
اردلان در پایان تاکید کرد: در رپرتوار او همواره شرایط زمان، مکان، مخاطب و مناسبت رعایت میشد. او دارای حافظه بینظیر بود و علی رغم اینکه وابسته به فرهنگ تربت جام بود ولی در تطابق با دنیای معاصر دارای رفتاری مدرن بود.
انتهای پیام/