رضوان صادق زاده هنرمند پیشکسوت نقاش و عضو هیات‌علمی دانشگاه هنر طی حکمی از سوی آیدین مهدی زاده مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس شورای سیاستگذاری جشنواره هنرهای تجسمی جوان به عنوان دبیر سی و دومین جشنواره هنرهای تجسمی جوان منصوب شد.
او که پیش از این ۶ دوره دبیر این رویداد بوده است در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا خواستار راه‌اندازی دبیرخانه دائم جشنواره و حمایت ویژه از جوانان برگزیده شد و تأکید دوباره بر ضرورت پشتیبانی پایدار، چه مالی و چه معنوی، از این جشنواره و برگزیدگان آن کرد.
دبیر سی و دومین جشنواره هنرهای تجسمی جوان ادامه داد: برگزاری یک رویداد مقطعی و به‌تنهایی نمی‌تواند جریان‌ساز باشد. تنها در سایه حمایت‌های مستمر می‌توان مسیر برگزاری نمایشگاه‌های متنوع و ایجاد فرصت‌های تازه برای خلاقان جوان را هموار و آن‌ها را به بدنه هنرهای تجسمی کشور معرفی کرد. ایجاد چنین ساختاری می‌تواند هم به انسجام برنامه‌ها کمک کند و هم انگیزه بیشتری برای استمرار فعالیت‌های هنری در نسل جوان پدید آورد.
صادق‌زاده: جشنواره هنرهای تجسمی جوانان، بازتاب‌دهنده اندیشه و خلاقیت نسل تازه هنرمندان کشور است، در این جشنواره فرصتی فراهم می شود تا تجربه‌های کارگاهی و فرایند خلق آثار جوانان در برابر نگاه مخاطبان عینیت پیدا کند. در این دوره به سنت سال های اخیر دو نفر از برگزیدگان سال‌های پیش را به عنوان مشاور کنار خود داریم تا برگزیدگان ببینند که دیده می شوند.
دبیر جشنواره هنرهای تجسمی جوان این رویداد را یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین رویدادهای هنری کشور عنوان کرد و گفت: رویدادی ویژه گروه سنی ۱۸ تا ۲۵ سال است و به دلیل تمرکز بر نسل جوان، جایگاه منحصربه‌فردی است که این نسل در عرصه هنرهای تجسمی ایران دارد. یکی از ویژگی‌های ارزشمند این جشنواره، حضور هنرمندان از سراسر کشور است. در حالی‌که فرصت‌های متعددی برای جوانان تهرانی جهت حضور در نمایشگاه‌ها و ارتباط با استادان فراهم است، بسیاری هنرمندان شهرستانی به‌ویژه در شهرهای کوچک چنین امکانی ندارند که بتوانند از فضاهای آموزشی در این سطح بهره‌مند شوند. برگزاری جشنواره در استان‌ها فرصت مناسبی برای هنرمندان شهرستانی فراهم می‌آورد تا در محیطی تازه و حرفه‌ای تجربه بیندوزند.
ارتباطات هنری میان نسل جوان
عضو هیات علمی دانشگاه هنر افزود: اقامت شرکت‌کنندگان در خوابگاه‌های مشترک و حضور در کنار هم، بخشی از تجربه متفاوت این رویداد است. این هم‌نشینی و تعامل، حتی با وجود اختلاف‌نظرها یا بحث‌های دوستانه، سبب ایجاد فضایی پویـا و آموزنده می‌شود. در کنار این تجربه جمعی، حضور استادان برجسته نیز اهمیت بالایی دارد. در هر دوره، حدود ۳۰ استاد شاخص در رشته‌های گوناگون تجسمی دعوت می‌شوند که ده نفر از آنان از آغاز تا پایان در کارگاه‌ها همراه هنرمندان جوان هستند و ۲۰ استاد دیگر در روزهای پایانی برای داوری به جشنواره می‌پیوندند.
وی در تشریح این رویداد ادامه داد: جمع شدن نزدیک به ۱۷۰ هنرمند جوان در کنار ۳۰ استاد برجسته در یک رویداد واحد، اتفاقی کم‌نظیر در فضای هنری ایران است. چنین ترکیبی، فرصتی برای تبادل تجربه، کشف استعدادهای تازه و شکل‌گیری شبکه‌ای از ارتباطات هنری میان نسل جوان فراهم می‌کند. با وجود ارزش‌های فراوان جشنواره، همواره نقدهایی درباره میزان جوایز مطرح بوده است. با این حال باید توجه داشت جشنواره در ۱۰ رشته برگزار می‌شود و منابع مالی میان تمام رشته‌ها تقسیم می‌شود. در دوره اخیر، برای نفر نخست هر رشته جایزه ۳۰ میلیون تومانی، برای دو نفر بعدی ۲۰ میلیون تومان و برای دو نفر دیگر ۱۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده؛ رقمی که با توجه به گستردگی رشته‌ها و بودجه موجود، رقم قابل قبولی به شمار می‌آید.
مجموعه این عوامل در کنار هم موجب شده جشنواره هنرهای تجسمی جوانان به رویدادی ارزشمند و ماندگار تبدیل شود؛ رویدادی که نه‌تنها فرصتی برای نمایش آثار جوانان هنرمند است، بلکه زمینه‌ساز پرورش و شکوفایی نسل تازه‌ای از هنرمندان کشور نیز خواهد بود.
وی اظهار داشت: برگزاری جشنواره هنرهای تجسمی جوانان تنها به نفع نسل تازه هنرمندان نیست، بلکه برای استادان نیز تجربه‌ای ارزشمند به شمار می‌آید. حضور استادان برجسته در این رویداد فرصتی فراهم می‌کند تا ضمن تغییر فضای کاری روزمره خود، یکدیگر را ملاقات کرده و درباره مسائل آموزشی و هنری به تبادل نظر بپردازند؛ فرصتی که شاید در طول سال جز در نمایشگاه‌ها یا حراج‌های هنری به‌ندرت رخ دهد.
صادق‌زاده بیان کرد: با توجه به تداوم این جشنواره در بیش از سه دهه گذشته، انتظار می‌رود حمایت‌های دولتی در زمینه افزایش بودجه و امکانات نیز تقویت شود. این پشتیبانی می‌تواند به گسترش برنامه‌ها و افزایش روزهای برگزاری جشنواره کمک کند. یکی از پیشنهادها، اختصاص زمانی ویژه برای بازدید شرکت‌کنندگان از جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی استان میزبان است. اگرچه در حال حاضر نیم‌روزی برای این برنامه در نظر گرفته می‌شود، افزایش زمان گردشگری می‌تواند تجربه حضور هنرمندان جوان در جشنواره را پربارتر و الهام‌بخش‌تر سازد.
ارتباط جشنواره با بنیاد ملی نخبگان
صادق زاده ارتباط جشنواره با «بنیاد ملی نخبگان» را از نکات قابل توجه این رویداد عنوان کرد و افزود: در برخی دوره‌ها افراد برگزیده جشنواره به این انجمن معرفی شده‌اند و در ادامه زیر نظر استادان برجسته فعالیت هنری کرده‌اند. در این شیوه، استادان راهنما وظایفی مشخص برای هنرمندان جوان تعیین کرده و روند پیشرفت آنان را ارزیابی می‌کنند. حمایت‌های مالی نیز از سوی انجمن در اختیار برگزیدگان قرار گرفته است. چنین برنامه‌هایی نشان می‌دهد جشنواره می‌تواند پلی میان نسل جوان و نهادهای حامی استعدادهای هنری باشد. با این حال، کارشناسان تأکید می‌کنند حمایت‌های پس از جشنواره باید گسترده‌تر و منسجم‌تر شود تا هنرمندان جوان باانگیزه بیشتری مسیر رشد و خلاقیت خود را ادامه دهند. استمرار این حمایت‌ها می‌تواند نقش مهمی در پرورش نسل آینده هنرهای تجسمی کشور ایفا کند.
عضو هیات علمی دانشگاه هنر افزود: یکی از نکات کلیدی در برگزاری جشنواره‌های هنری، به‌ویژه جشنواره هنرهای تجسمی جوانان، موضوع حمایت‌های پس از جشنواره است. کارشناسان معتقدند بسیاری از جشنواره‌ها، از جمله رویدادهایی که جامعه هدف آن‌ها نوجوانان و جوانان هستند، تنها در مرحله انتخاب و معرفی استعدادها به وظیفه خود عمل می‌کنند؛ اما پس از آن و در دوره‌ای که هنرمندان وارد عرصه حرفه‌ای می‌شوند، حمایتی سازمان‌یافته از سوی نهادها وجود ندارد.
هنرمندان جوان در ابتدای مسیر و در دوره استعدادپروری با پشتیبانی بیشتری مواجه‌اند، اما پس از آن‌که به جایگاهی حرفه‌ای می‌رسند، عملاً تنها می‌مانند. در حالی که تداوم این حمایت‌ها می‌تواند نقش مهمی در تثبیت موقعیت آن‌ها ایفا کند.
وی گفت: در همین راستا، یکی از رویکردهای جشنواره، استفاده از برگزیدگان دوره‌های گذشته به‌عنوان دستیار داور است. بر اساس این برنامه، برگزیده ای از ثار ۱۰ هنرمند که پیش‌تر در جشنواره مقام آورده‌اند، انتخاب و در فرآیند داوری کنار استادان حضور پیدا می‌کنند. این تجربه علاوه بر ایجاد انگیزه، فرصت ارزشمندی برای تقویت دانش و مهارت آنان فراهم می‌کند.
این هنرمند نقاش موضوع اقتصاد هنر را از دیگر دغدغه‌های مطرح این رویداد عنوان کرد و گفت: اگرچه تاکنون برنامه مشخصی برای حمایت مالی مستقیم از برگزیدگان جشنواره ارائه نشده، مرکز هنرهای تجسمی کشور در مواردی زمینه معرفی این هنرمندان به گالری‌ها و برگزاری نمایشگاه‌های فردی یا گروهی را فراهم کرده است. با این حال، این روند تاکنون به‌صورت یک «رویه ثابت» درنیامده و پیشنهاد شده معرفی برگزیدگان جشنواره به گالری‌ها به عنوان یک سیاست دائم و ساختارمند دنبال شود. کارشناسان تأکید می‌کنند استمرار چنین حمایت‌هایی، از جمله فراهم کردن فرصت نمایش آثار در گالری‌ها، می‌تواند زمینه‌ساز رشد پایدار و حضور مؤثر نسل تازه هنرمندان در فضای حرفه‌ای هنرهای تجسمی کشور باشد.
ضرورت تشکیل دبیرخانه دائم برای جشنواره هنرهای تجسمی جوانان
وی گفت: یکی از چالش‌های اصلی جشنواره هنرهای تجسمی جوانان، نبود دبیرخانه دائم است؛ مسئله‌ای که باعث می‌شود اطلاع دقیقی از وضعیت برگزیدگان سال‌های گذشته در دست نباشد. کارشناسان معتقدند ایجاد دبیرخانه‌ای همیشگی، نه تنها به انسجام بیشتر این رویداد کمک می‌کند، بلکه می‌تواند زمینه ارتباط مستمر با برگزیدگان، پیگیری فعالیت‌های آنان و فراهم کردن بستر حضورشان در جایگاه‌های تخصصی و داوری را مهیا سازد. حاضر در جشنواره هم معتقدند اگر دبیرخانه‌ای دائم شکل بگیرد، دبیر موظف خواهد بود به‌طور مستمر با هنرمندان برگزیده در تماس باشد، از آن‌ها آثار جدید دریافت کند و مسیر فعالیتشان را دنبال نماید. در ادامه نیز همین افراد می‌توانند به عنوان نسل تازه داوران وارد جشنواره شوند و چرخه‌ای پویا در ساختار رویداد ایجاد کنند.
وی در پاسخ به این پرسش که وضعیت هنرهای تجسمی در میان جوانان ایران در چه مسیری قرار دارد گفت: کارشناسان تأکید می‌کنند روندی رو به رشد و بهبود مشاهده می‌شود. به‌ویژه در رشته نقاشی، حضور استعدادهای چشمگیر از شهرستان‌ها قابل توجه است؛ هرچند تعداد آن‌ها محدود استُ توانستند در فضای هنری ایران برخشند.
سی و دومین دوره جشنواره هنرهای تجسمی جوانان به دبیری رضوان صادق زاده از ۳۱ شهریور تا ۴ مهر ۱۴۰۴ در استان تهران برگزار خواهد شد. جوانان ۱۸ تا ۲۵ ساله می‌توانند تا تاریخ ۱۱ شهریور در سایت جشنواره ثبت نام کنند. این جشنواره در رشته‌های تصویرسازی، خوشنویسی، رسانه‌های هنری جدید، طراحی، عکاسی، کاریکاتور، طراحی گرافیک، مجسمه‌سازی، نقاشی، نگارگری و هنر سرامیک برگزار خواهد شد.