گروه ادبیات خبرگزاری هنر ایران – نمایشگاه کتاب تهران فرصتی را در اختیار ما گذاشت تا ضمن بررسی وضعیت کتاب کودک و نوجوان، سری به ناشرین تخصصی و غیرتخصصی این حوزه بزنیم. تخصصی یعنی ناشری که فقط کتاب کودک و نوجوان چاپ می‌کند و غیر تخصصی به ناشری گفته می‌شود که در کنار آثار بزرگسال، کار کودک هم انجام می‌دهد.
در همین رابطه یک گفتگوی کوتاه با خانم منصوره مصطفی‌زاده کارشناس کتاب کودک داشتیم تا از نگاه ایشان مسئله را واکاوی کنیم:
شرایط درهم کتاب کودک
در مقایسه با کتاب بزرگسال که در سال‌های اخیر با کاهش فروش و مخاطب مواجه شده باید بگویم که شرایط کتاب کودک و نوجوان خوب است. افزایش ناشرین تخصصی حوزۀ کودک و نوجوان و توجه والدین به کتاب‌خوان شدن فرزندانشان عوامل اصلی فروش خوب کتاب کودک و نوجوان در کشور ما هستند.
با این حال کیفیت علمی و بنیۀ محتوایی کتاب کودک وضعیت درهمی دارد. در همین نمایشگاه اگر شما نگاهی به کتاب‌ها بیندازید، پنجاه درصد غرفه‌ها ارزش نگاه کردن ندارند چونکه محصولات آنها به نوعی «کتاب‌سازی» است. مثلاً کتاب‌های رنگ‌آمیزی و یا کتابی که از روی یک کارتون نوشته شده‌اند. بخ‌نظر بنده این دسته از آثار منتشر شده علیرغم فروش بالا قابل ارزیابی فنّی و علمی نیستند. در مقابل کتاب‌هایی در نمایشگاه دیده می‌شود که تنوع و رویکرد متنوعی دارند و می‌توانند انواع سلیقه‌ها را پوشش بدهند.
بنده لزومی نمی‌بینم که دنبال منظم کردن این وضع درهم باشیم. هر مخاطبی براساس نیازها و علاقه‌های خودش کتاب می‌خرد. ما باید به جای محدود کردن بازار، کتاب خوب را به جامعه معرفی بکنیم تا خانواده‌ها حساسیت بیش‌تری در هنگام انتخاب و خرید داشته باشند. مخاطب که دنبال کتاب خوب بگردد، ناشرین چاره‌ای جز تولید کتاب خوب ندارند.
کتاب‌های دینی وضع جالبی ندارند
در حوزۀ کتاب‌های دینی ما با تولید و فروش بالایی مواجه هستیم ولی متأسفانه از نظر استانداردهای تولید، وضعیت مطلوبی ندارند. دولتی یا شبه دولتی بودن تعدادی از ناشرین، مهم‌ترین دلیل عدم پیش‌رفت در این بخش محسوب می‌شود.
این گروه از ناشرین تمام توجه خودشان را صرف محتوا می‌کنند و دقت چندانی روی فرم ندارند و متوجه اهمیت بازار نیستند. ناشرین خصوصی خودشان را به آب و آتش می‌زنند تا کتاب‌شان به‌فروش برسد و بروند دنبال چاپ‌های بعدی ولی فروش ارگانی و تبلیغی خیال ناشرین دولتی را از فروش راحت کرده و آنها نیازی به رشد در میدان رقابت حس نمی‌کنند.