سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: به محض شنیدن کلمه صحاف بی اختیار ذهن‌مان می رود به سمت کتابهای قرآن و مثنوی قدیمی که گاهی نیاز به جلدی نو و در خور دارند. اما حقیقت این است که صحافان گروهی هستند که در ساخت کتابهای تازه منتشر شده بیشترین نقش را دارند و البته کمتر از همه دیده می شوند. این صنف نیز مانند بسیاری از اصناف دیگر اتحادیه ای دارند که مسئول پیگیری مطالبات و خواسته های آنهاست. انچه در ادامه می آید گفت و گویی است با رئیس این اتحادیه، جلیل غفاری رهبر درباره برخی از مسائل و مشکلات این صنف.
اتحادیه صحافان از چه سالی و با چه هدفی کار خودش را شروع کرد؟
این اتحادیه از سال 1340 شروع به فعالیت کرد که آن زمان فعالیتش در حوزه آلبوم سازی و سری سازی کتاب بوده و بعدها در طول زمان کارهایی که همگن با این دو حیطه بودند به این اتحادیه اضافه شدند مثل جلد پلاستیک، تولید پاکت، دفترسازی، کارتن سازی، دفتر یادداشت سازی و زونکن سازی. هدف ایجاد آن هم این بود که به کسانی که می خواهند در این زمینه ها فعالیت کنند مجوز بدهد و بر روند کار و مشکلات آنها نظارت داشته باشد.
اغلب مردم فکر می کنند صحافی صرفا یعنی جلدسازی برای یک کتاب، این تصور چقدر به واقعیت نزدیک است؟
کلمه صحاف به کسی اطلاق می شود که کتاب تولید می کند ولی رسته های این اتحادیه در قدیم به نام صحافان و آلبوم سازان بوده. آن چیزی که شما می می گویید در رابطه با رسته ای در صحافی است به نام تک جلد سازی که مرمت کتابهای قدیمی را به عهده دارند و سفارشات جلد سازی را در شکل محدودش می پذیرند. البته به آن هم صحافی می گویند ولی در اصل مربوط به تیراژهای پایین و یا کتابهای خاص هنری است. اما همانطور که گفتم در کل صحافی به معنی کتاب سازی است که در تیراژهای بالا صورت می گیرد و تمام کارهایی که بعد از مرحله چاپ برای ساخت یک کتاب انجام می شود مانند برش و ته دوزی و تازدن بعلاوه همان نصب جلد را در بر می گیرد. که این صحافی امروز خودش به دسته های مختلف تقسیم می شود و انواع گوناگونی دارد. ما قبلا فقط جلد سخت را داشتیم ولی امروزه جلد شمیز و پانچ و پانچ فنر و ته چسب را داریم که هرکدامشان در گروه مخصوص به خودشان جا می گیرند.
آیا اتحادیه صحافان آن شکل سنتی صحافی یا به قول شما تک جلد سازی را هم پوشش می‌دهد؟
البته. این گروه که بیشتر در خیابان انقلاب مغازه دارند و بیشتر هم سفارشات پایان نامه دانشجویان و سفارشات مرمت کتابهای قدیمی را می پذیرند نیز از صنف های این اتحادیه محسوب می‌شوند.
در زمینه تجهیزات و مواد اولیه صحافی در حال حاضر ما تا چه اندازه خودکفا هستیم؟
در حوزه چاپ به طور کلی حدود 80 تا 90 درصد مواد و تجهیزات وارداتی است و حوزه صحافی هم از این امر مستثنی نیست. از کاغذ و مقوا گرفته تا ماشین آلاتی که در این زمینه استفاده می شوند اکثرا وارداتی هستند. البته چسب و ماشین آلات ابتدایی تولید داخلی هم دارند.
این ماشین آلات و مواد اولیه چقدر به روز هستند؟ و ما تا چه اندازه با استانداردهای جهانی منطبق هستیم؟
در بحث کیفیت چند مقوله باید در نظر گرفته شود. یکی مواد اولیه مثل کاغذ و چسب و مقوا و ... است یکی هم نحوه کار و سوم همان تجهیزات و ماشین آلات است. اگر همه اینها در کنار هم در حد اعلا باشند کیفیت نهایی هم در حد اعلا خواهد بود اما همیشه اینطور نیست که همه مکانات برای رسیدن به این نتیجه مهیا باشد. البته اینها همه در واحدهای مختلف یکسان نیست و نسبت به امکانات هر واحد کیفیت نیز تغییر می کند. این که یک واحد صحافی چقدر برای کیفیت کاری که ارائه می دهد اهمیت قائل می شود بسیار تعیین کننده است و البته توقع ، خواست و توان مالی مشتری را هم که اغلب ناشران هستند نباید از نظر دور داشت. بسیاری از مواقع ما امکان رسیدن به یک کیفیت عالی را داریم ولی به دلیل مسائل اقتصادی مجبور می شویم از این کیفیت صرف نظر کنیم تا کل کار ارزانتر تمام شود.
نوسانات ارزی چقدر در این قضیه دخیل است؟
صد در صد ارز خیلی در این مسئله تاثیر گذار است چون همانطور که پیش از این گفته شد بیشتر مواد و تجهیزات وارداتی است. برای نمونه از بهمن ماه سال گذشته تا همین امروز قیمت کاغذ صد در صد افزایش داشته است.
آیا حجم سفارشات هم پایین آمده؟
بله. الان زمانی است که حجم سفارشات خیلی پایین آمده و این در کنار بالا بودن هزینه های تولید مشکلات صحافان را چند برابر کرده.
این اتحادیه چه کارهایی برای مشکلات معیشتی و مخصوصا بیمه صحافان تا به حال انجام داده است؟
هر واحد کارگاه صحافی که دایر می شود باید یک کد کارگاهی از ما دریافت کند و ملزم است که کارکنانش را تحت پوشش بیمه قرار دهد. اما متاسفانه تامین اجتماعی همیشه رسالتی را که برعهده دارد به نحو احسنت انجام نمی دهد. مثلا تامین اجتماعی مقرر کرده که کارگرهای واحدهای صحافی که اکثرا هم کارشان فیزیکی است هشتاد درصد از هزینه های درمانی شان را خودشان پرداخت کنند و این سازمان تنها بیست درصد آن را تقبل می کند مگر اینکه به بیمارستاهای مخصوص تامین اجتماعی مراجعه کنند. ما تنها کاری که توانستیم در این زمینه انجام دهیم این بود که بیمه تکمیلی برای این گروه در نظر گرفته شود. الان سه سال است که این کار را انجام داده ایم و تقریبا موفق هم بوده است.
یعنی امروز همه صحافان تحت پوشش بیمه تکمیلی قرار دارند؟
ما به همه گروههای صحافی اعلام کرده ایم که برای این مسئله ثبت نام کنند ولی از آنجا که بیمه تکمیلی اجباری نیست ممکن است افرادی مایل نبوده و برای آن اقدام نکرده باشند زیرا به هرحال افراد یک هزینه ماهانه ای را باید تقبل کنند. طرف قرار داد ما بیمه آسیا است و کارآیی بسیار خوبی هم داشته چون درصد استفاده ما از بیمه خیلی بالاست.
چرا؟ دلیلش خطرات شغلی این صنف است؟
نوع کار طوری است که بیماریها و صدمات جسمی آن زیاد است و متاسفانه تعداد مراجعات ما به مراکز درمانی و بیمارستانها خیلی بالاست. الان اتحادیه چاپ حدود هفتاد درصد از سهمیه بیمه خودشان را استفاده می کنند درحالیکه استفاده ما از بیمه گاهی تا 50 درصد بیشتر از سقف قرارداد است .
یعنی صدمات ناشی از کار صحافی از چاپ هم بیشتر است؟
بله. البته. زیرا صحافان در طول هشت تا ده ساعت کار روزانه مجبور هستند تمام مدت ایستاده و در حال کار بدنی باشند ولی یک کارگر چاپخانه فرضا می تواند بعضی مواقع روی چهارپایه بنشیند و به کار ماشین و یا دستگاه چاپ نظارت کند.
در رابطه با اتفاقات غیر مترقبه چطور؟
درصد خطر اتفاقات غیرمترقبه هم در کار صحافان بالاست اما نه به اندازه صدمات فرسایشی این کار. استفاده زیاد صحافان از بیمه هم بیشتر به این دسته دوم برمی گردد.
به عنوان آخرین سوال، با توجه به اینکه سالروز دویستمین سال ورود صنعت چاپ نزدیک است جایگاه صحافی را در این تاریخ دویست ساله کجا و چگونه می‌بینید؟
مسلما قدمت صحافی خیلی بیشتر از قدمت چاپ است. صحافی قدمتی نزدیک به قدمت کتاب دارد. یعنی از زمانی که ما کتاب و کتابسازی داشته ایم صحافی هم داشته ایم حتی آن زمانی که روی پوست حیوانات مطالبی نوشته می شده به شکلی صحافی هم بوده چون صحافی به نوعی بسته بندی کردن کتاب است. بنابراین از زمانی که بشر تصمیم گرفت با کنار هم قرار دادن چند صفحه نوشته یک کتاب بسازد به صحافی احتیاج داشته است.
انتهای پیام/