سرویس تئاتر هنرآنلاین: انتخاب یک موضوع خوب و پرداختن به زندگی و اندیشه‌های یک زن هنرمند شاعر که در دوران‌هایی خاص و هنوز هم به لحاظ زیبایی تاویل‌ها و ایماژهای شخصی، اجتماعی و سیاسی اشعارش جایگاه معین و شاخصی در شعر نو ایران داشته، اقدامی بسیار ارزش‌مند و تحسین‌برانگیز است؛ اما فرم و شاکله‌ای که برای این موضوع انتخاب می‌شود باید در راستای خود موضوع باشد و جنبه‌های فکری، احساسی یا نگره‌های ایماژگونه شعری در آن زیاد و همزمان – چه به بیان استعاری یا تمثیلی و چه با زبانی گویا و واقع‌گرایانه، قابل فهم و تحلیل‌شدنی باشند؛ بنابراین، شکل و شیوه بیان در این رابطه حرف اول را می‌زند و اگر پرسوناژ هم شاعر باشد، در آن صورت استفاده مستقیم از دیالوگ و موقعیت‌های روایی ضرورت دارد، چون فقط تصویر و حرکات موزون نمی‌تواند پاسخگوی داعیه مورد نظر باشد.
پرفورمنس موزیکال، تاویل‌دار و کوریو گرافیک "خانه سیاه است" به نویسندگی، طراحی و کارگردانی محسن اردشیر که به عنوان یکی از نمایش‌های چارت اجرایی سی و هفتمین جشنواره تئاتر فجر در سالن اصلی تئاتر شهر اجرا شد، از این نظر قابل نقد و بررسی است. این اجرا از طراحی صحنه و دکور بسیار مناسب و زیبایی برخوردار است؛ در این طراحی که در قالب یک کتاب بزرگ و یک توده سیاه تاویل‌دار تشکیل شده، طی اجرا کارکرد و کاربری مناسب و معناداری پیدا می‌کند: گاهی کتاب که به طور افقی و کج و زاویه‌دار بر کف صحنه است، طی اجرا به حالت عمودی قرار می‌گیرد و از وسط هم گشوده می‌شود، حتی برای نشان دادن جای ورود بازیگران و خود فروغ فرخزاد به کار می‌رود. در صحنه‌های بعد به ترتیب برای نشان دادن خانه و پرده‌ای برای انعکاس‌دهی تصاویر ویدیوئی مربوط به فیلم "خانه سیاه است" (ساخته فروغ فرخزاد) و... کاربردش تغییر پیدا می‌کند. یک بار هم به طرز زیبائی ورق زده می‌شود که یکی از شیوه‌های مناسب برای نشان دادن نوع نگاه اجتماعی و سیاسی او به شمار می‌رود. ضمناً کشمکش او در زیر پارچه سیاه که نشانه‌ای دراماتیک برای واکنش‌های او نسبت به موضوع حجاب چادر را آشکار می‌کند و او نهایتاً از زیر آن با جامه‌ای معمولی و روسری بر سر بیرون می‌آید، بسیار نمایشی و مفهوم‌دار و در نوع خود زیباست. اما تعداد قابل توجهی از صحنه‌های بعد که با حرکات موزون و با همراهی موسیقی شکل می‌گیرد، چندان قابل فهم و تحلیل شدنی نیستند: هرچند در طراحی آن‌ها ذوق و زیبائی بصری ذهن کارگردان و تلاش او برای فهماندن بن‌مایه‌های موضوعی غیرقابل انکار است. استفاده از نورهای رنگی و تاویل‌دار که به ترتیب رنگ آبی نشانگر آرامش و بی‌کرانگی و رنگ صورتی القای زنانگی و زن بودن است و نیز رنگ زرد که به روشنگری، زندگی حرارت و رنگ قرمز که عشق، شور و همزمان خشم و خون و... را به نمایش می‌گذارد، در کنار رنگ سفید که اساساً نشانگر صلح، پاکی و معصومیت است، میزان آشنایی کارگردان و طراح نور را با مقوله کاربرد رنگ در روانشناسی به وضوح عیان کرده است. استفاده از کادر مستطیل افقی که به روایت‌گونگی دلالت دارد و کادر مستطیل عمودی که نشانگر بن‌مایه‌های حماسی و بالندگی‌ها محسوب می‌شود، نیز در راستای همین نکات قابل تامل کاربری پیدا کرده است.
برخی از شکل‌دهی‌ها و حرکات موزون و تا حدی آکروباتیک و نیز رفتن‌ها و برگشتن‌های آدم‌های نمایش، چندان توجیه‌شدنی در نیامده‌اند؛ هر تماشاگری حتی به رغم روایت تغزلی و پر احساسی که گویا از زبان خود فروغ و همراه موسیقی طی اجرا از بلندگو پخش می‌شود، تعابیر و برداشت‌های شخصی خودش را می‌کند که با تفاوت‌های زیاد و حتی متناقضی توام خواهد بود. بخش‌های مربوط به فیلم "خانه سیاه است" همان‌طور که قبلاً نیز اشاره شد، کارکرد نمایشی‌تری دارند و حتی همان بخش از اجرا را مستندگونه جلوه داده است؛ ضمناً دادن دوربین به دست او توسط یک مرد (احتمالاً ابراهیم گلستان) و وانموده‌سازی برای فیلم‌برداری و ساختن فیلم توسط فروغ فرخزاد نیز قابل درک و عاملی مضاعف برای شخصیت‌پردازی نسبی و نه کامل (چون شخصیت‌پردازی کامل نیاز به بیان دیالوگ‌های مستقیم او در موقعیت‌های دو یا چند سویه هم دارد) او به حساب می‌آید.
بخش‌هایی از اجرا در قسمت‌های ماقبل آخر به صحنه‌های فیلم‌های صامت سینما و در جاهایی هم به نمایش پانتومیم شباهت زیادی دارند. در این اجرا موسیقی از کارکرد خوب و مناسبی برخوردار است: به تناسب فراز و فرودهای موضوع و موقعیت‌ها، تند و گاه آرام و در شرایطی شکنندگی و نیز خیزش و فرازمندی ذهن و احساس را القاء می‌کند؛ به حدی آوای این موسیقی اوج‌دار و طنین‌انداز است که تماشاگر امکان دارد پخش آن را به شیوه دالبی نسبت دهد.
پرفورمنس "خانه سیاه است" به نویسندگی، طراحی و کارگردانی محسن اردشیر، به رغم کاستی‌های محتوایی‌اش که ناشی از کوریوگرافیک بودن و عدم کاربری دیالوگ است، به دلیل طراحی‌های خوب و زیبا، موسیقی مناسب و نیز بخش‌های دراماتیکی که قبلاً به آن‌ها اشاره شد (صحنه آغازین، صحنه‌های مربوط به گرفتن دوربین و همه تصاویر ویدیویی فیلم مستند "خانه سیاه است") و همزمان به خاطر بخش‌هایی از صحنه‌های مربوط به حرکات موزون که به طراحی صحنه و شکل‌دهی میزانسن‌ها و کارگردانی اجرا ارتباط دارد و استفاده مناسب از نور، موسیقی و لباس در کل اجرایی زیبا، نسبتاً قابل تامل و دیدنی است.