سرویس موسیقی هنرآنلاین: در سال‌های نه چندان دور، ویژه برنامه‌ها و سریال‌های نوروزی و به موجب آن تیتراژهای نوروزی از جمله اتفاقات پرطرفدار ایام نوروز بودند که مردم را از چند ماه قبل آماده یک سری اتفاقات هیجان‌زده می‌کردند اما در سال‌های اخیر (به خصوص امسال) همچنان‌که سریال‌های نوروزی با افت و ریزش مخاطب مواجه شدند، تیتراژهای نوروزی نیز دیگر آن تب و تاب گذشته را نداشتند و در میان مردم همه‌گیر نشدند.
در این گزارش ضمن بررسی تیتراژهای نوروزی سال 96، در ادامه به مقوله تیتراژخوانی در ویژه‌برنامه‌های نوروزی خواهیم پرداخت و بررسی خواهیم کرد که چرا قطعات نوروزی مثل گذشته هیت نمی‌شوند.
برنامه‌های بدون موسیقی
به طور کلی در نوروز 96، تیتراژخوانی هم به لحاظ کمیت و هم به لحاظ کیفیت افت کرد. ویژه برنامه نوروزی احسان علیخانی در سال‌های دورتر همواره یک موسیقی جدید را در خود می‌گنجاند اما برنامه امسال او نیز مانند سال‌های 94،93 و 95، موسیقی جدیدی نداشت. امسال نیز برنامه علیخانی با پخش قطعه "فصل بهار" با صدای چند خواننده از جمله صادقی، شهروز، علیزاده، یراحی، جلیلی و... آغاز شد که دیگر تأثیرگذاری قبل را نداشت. همچنین سری دوم برنامه دورهمی نیز تیتراژ جدیدی نداشت و امسال نیز قطعه قبلی مهران مدیری به عنوان تیتراژ این برنامه استفاده شد. برنامه خندوانه پیش از نوروز امسال از یک ویدئو جدید با صدای اشکان خطیبی رونمایی کرد که لزوماً یک قطعه نوروزی نبود. ویژه برنامه شبکه‌های دیگر نیز چون شبکه تهران و آموزش، موسیقی جدیدی را رونمایی نکرد.
تیتراژهای نوروز 96
1. بوی عیدی – بابک جهانبخش
ویژه برنامه نوروزی شبکه یک سیما از قطعه نوروزی "بوی عیدی" با صدای بابک جهانبخش رونمایی کرد. نام این قطعه یادآور قطعه جاودانه "کودکانه" مرحوم فرهاد است اما این اثر در اصل به بوی عیدی فرهاد مرتبط نیست. شعر این قطعه را مهدی ایوبی سروده که مناسب حال و هوای نوروز است اما ملودی ساخته شده آن توسط بابک جهانبخش، نشانی از یک ملوی شنیدنی و ماندگار ندارد. لذا قطعه "بوی عیدی" که با ویدئویی با حضور بابک جهانبخش از شبکه یک به روی آنتن رفت، قطعه چندان پر فروغی برای تیتراژ نوروزی ویژه برنامه شبکه یک سیما نبود. این قطعه اولین تیتراژ نوروزی جهانبخش در تلویزیون بود. او چند سال پیش قطعه "برف می‌باره" را در ویژه برنامه شب یلدا شبکه 3 اجرا کرد که به موفقیت خوبی رسید و قرار بود تیتراژ برنامه ماه عسل را هم بخواند که در یک اتفاق حاشیه‌ای، قطعه او به خاطر مسائل فنی از برنامه حذف شد.
2. علی‌البدل – حجت اشرف‌زاده
سه سریال نوروزی تلویزیون در سال 96، همگی از موسیقی تیتراژ با کلام برخوردار بودند. سریال "علی‌البدل" به کارگردانی سیروس مقدم از شبکه یک روی آنتن رفت. آهنگسازی این سریال برعهده آریا عظیمی‌نژاد آهنگساز برجسته بود که در سریال پایتخت نیز با مقدم همکاری می‌کند و همکاری‌شان همچنان ادامه دارد. موسیقی سریال "علی‌البدل" نیز در ادامه موسیقی سریال "پایتخت"، برگرفته از موسیقی نواحی کشور است که این موضوع در تیتراژ پایانی آن با موسیقی عظیمی‌نژاد و صدای اشرف‌زاده نیز نمود پیدا می‌کند. عظیمی‌نژاد اساساً علاقه زیادی به استفاده از موسیقی نواحی دارد و در جشنواره موسیقی فجر نیز یک پرفورمنس ترکیبی از موسیقی نواحی و موسیقی راک اجرا کرد که موفق بود. تیتراژ سریال "علی‌البدل" با ترانه‌ای از اهورا ایمان، توسط آریا عظیمی‌نژاد بر اساس ملودی شیرمحمد اسپندار دونلی‌نواز اهل بلوچستان ساخته شده و رگه‌هایی از موسیقی بلوچستان در آن وجود دارد. این قطعه به عنوان اولین آهنگ مناسبتی اشرف‌زاده در عید و به عنوان یک تجربه جالب در میان تیتراژهای نوروزی، قابل تأمل است.
3. بهار اینجاست – کامران تفتی
کامران تفتی بازیگر مطرح سینما و تلویزیون، در ادامه تجربیات خود در حوزه موسیقی، این‌بار تیتراژ ویژه برنامه شبکه 2 را در لحظه تحویل سال خواند. تفتی در اسفند سال 94 آلبوم "عکس زمستونی تهران" را منتشر کرد تا یک بازیگر دیگر نیز به جمع هنرمندان بازیگر-خواننده بپیوندد. این بازیگر علیرغم صدای جذاب و گیرایی که در صحبت‌کردن دارد، همچنان در خواندن نمی‌تواند همانند بازیگری مخاطب را جذب کند. قطعه "بهار اینجاست" با ترانه حسین غیاثی، ملودی مهراد نصرتی و تنظیم رامین عبداللهی از کامران تفتی به همراه یک ویدئو کلیپ در نخستین روز سال جدید از شبکه دو پخش شد که به موفقیت خاصی نرسید.
4- خوشبختی – علی لهراسبی
علی لهراسبی یکی از موفق‌ترین تیتراژخوان‌های دهه 80 تلویزیون کشور است که در دهه 90 نیز همچنان فعالیت‌های خود را در این زمینه ادامه داده اما با دوران موفقیت‌های سریالی خود فاصله دارد. لهراسبی در نوروز امسال تیتراژ سریال "مرز خوشبختی" را با ملودی آرش عدل‌پور آهنگساز و خواننده جوانی که با نام آرش ای.پی شناخته می‌شود خواند که اثر خوبی هم هست اما روی این قطعه نیز نمی‌توان به عنوان یک قطعه همه‌گیر حساب کرد. لهراسبی پیش از این تیتراژهای موفقی را برای سریال‌های "دریایی‌ها"، "دلنوازان"، "فاصله‌ها"، "پیله‌های پرواز" و... خوانده بود و سال گذشته نیز تیتراژ سریال "آرام می‌گیریم" را بعد از دو سال دوری از تیترخوانی اجرا کرد که به علت حذف این تیتراژ از نظرسنجی برنامه "سه ستاره" جنجال زیادی به پا کرد.
5. دیوار به دیوار – میلاد درخشانی
خواننده "اشارات نظر" امسال برای اولین بار تیتراژخوانی را تجربه کرد. میلاد درخشانی که در سال‌های اخیر به واسطه انتشار آلبوم "اشارات نظر" و برگزاری تور کنسرت‌های این آلبوم به شهرت و محبوبیت بیشتری رسیده، در نوروز امسال در جدیدترین سریال سامان مقدم با نام "دیوار به دیوار" خواند. آهنگسازی این قطعه را امید محرم‌زاده بر اساس شعری از حضرت مولانا انجام داده و تنظیم آن به صورت موسیقی تلفیقی انجام شده است. به طور کلی نخستین تجربه تیتراژخوانی میلاد درخشانی برای سریال "دیوار به دیوار" یک تجربه موفق است، گرچه درخشانی به چنین تجربه‌ای قانع نیست و دلش می‌خواهد که موسیقی متن و تیتراژ یک مجموعه را توأمان انجام دهد.
6. روزای خوب و عید امسال – حامد محضرنیا
حامد محضرنیا خواننده موسیقی پاپ که بیشتر با خواندن قطعات مذهبی شناخته می‌شود، در نوروز امسال دو قطعه موسیقی را برای تیتراژ دو برنامه روزانه در ایام نوروز اجرا کرد. این خواننده قطعه "عید امسال" را برای تیتراژ برنامه و مسابقه کمدی "زمانی برای خندیدن" خواند که ترانه آن سروده خود محضرنیا و تنظیمش متعلق به کامران میرزائی است. همچنین یک قطعه دیگر را نیز برای ویژه برنامه "نوروز فوتبالی" خواند که "روزای خوب" نام داشت و هر روز بعدازظهر از شبکه ورزش به روی آنتن رفت.
علل افت تیتراژهای نوروزی
مشکل افت و هیت نشدن تیتراژهای نوروزی قطعاً به معنای تمام شدن دوره تیتراژخوانی نیست چراکه در سال‌های اخیر، تیتراژهای متعددی از تلویزیون، سینما و شبکه نمایش خانگی منتشر شده که طرفداران بسیاری پیدا کرده‌اند. شاید مهمترینش موسیقی‌های سریال "شهرزاد" با صدای محسن چاوشی و خصوصاً قطعه "کجایی" بود که به شکل عجیبی در میان عموم مردم شنیده شد و یا این اواخر تیتراژ فیلم سینمایی "رگ خواب" به قدری در جشنواره فیلم فجر شنیده شد که اکثر مخاطبان در سالن‌های سینما قطعات متعلق به همایون شجریان را ضبط می‌کردند تا بعد از خروج‌شان از سینما هم به آن گوش بدهند. بنابراین تیتراژ همچنان فراگیری خودش را دارد اما به راستی چه بر سر تیتراژهای نوروزی آمده؟
شاید اصلی‌ترین علت افت تیتراژهای نوروزی، به افت برنامه‌ها و سریال‌های نوروزی بر می‌گردد. مطمئناً دور شدن خیلی از برنامه و سریال‌سازهای خوب از سازمان صدا و سیما، باعث می‌شود که برنامه‌ها و سریال‌های تلویزیونی در ایام نوروز با افت و ریزش مخاطب مواجه شوند که در این صورت این امکان وجود دارد که حتی خیلی از تیتراژهای خوب نیز شنیده نشوند. مطمئناً در طول 15 سال اخیر خیلی از تیتراژهای معروف تلویزیونی به خصوص تیتراژهای نوروزی، آثار برجسته‌ای نبوده‌اند اما به خاطر پرطرفدار بودن برنامه‌ها و سریال‌ها، آن آثار نیز دیده شده‌اند اما طبیعتاً وقتی یک برنامه یا سریال اصلاً دیده نشود، تیتراژ آن نیز دچار این بی‌توجهی و عدم استقبال خواهد شد.
مشکل دیگری که وجود دارد، دوری خواننده‌های موفق از عرصه تیتراژخوانی است. رفتار تلویزیون در سال‌های گذشته در برابر خوانندگان به طوری بوده که خوانندگان مطرح موسیقی سنتی و پاپ حتی به پخش آثارشان هم اعتراض می‌کنند چه برسد به خواندن یک تیتراژ اختصاصی برای یک برنامه.
مبحث بعدی همان چیزی است که در ابتدای یادداشت نیز در مورد آن صحبت شد. در سال جاری برنامه‌های مختلفی از ویژه برنامه‌های نوروزی بدون موسیقی با کلام به روی آنتن رفتند و برنامه‌های چون "دورهمی" یا "سه ستاره" نیز تیتراژ خود را تغییر ندادند. زمانی که کمیت تیتراژهای نوروزی نیز کاهش بیابد، طبیعتاً فرصت اجرای چند تیتراژ خوب احتمالی از بین می‌رود. برای مثال مهران مدیری می‌توانست برای فصل دوم برنامه "دورهمی" یک تیتراژ موفق دیگر بخواند و تیتراژ قبلی را تکرار نکند و یا احسان علیخانی می‌توانست به جای پخش مکرر قطعه "فصل بهار"، یک تیتراژ جدید یک یا چند صدائه برای برنامه سه ستاره بسازد تا به نو و متفاوت بودن برنامه‌اش نسبت به برنامه سال‌های قبل نیز کمک کند. در نهایت این انتظار از تلویزیون وجود دارد که ضعف تیتراژهای نوروزی امسال، صرفاً یک اتفاق باشد و در سال‌های آینده تمهیدات ویژه‌تری برای موسیقی برنامه‌های نوروزی اندیشه شود.