سرویس مد و لباس هنرآنلاین: شکوفه شریفی و سیدشهاب الدین شاهزاده صفوی، مادر و فرزندی که هستند که با برند "شاهزاده صفوی" در عرصه مد و لباس فعال هستند و آثار هنری آنها که بیشتر برگرفته از آثار و ابنیه تاریخی کشورمان است، به کرات در نمایشگاه‌های جهانی در معرض دید افراد قرار گرفته است.
در ادامه، گفت‌وگوی هنرآنلاین با این دو فعال عرصه مد و لباس اسلامی و ایرانی را بخوانید:
خانم شریفی و آقای شاهزاده صفوی لطفاً خودتان را معرفی بفرمایید و بگویید که پیشینه و سابقه‌تان در حوزه طراحی لباس به چه زمانی بر می‌گردد و چه شد که وارد حوزه پوشاک شدید؟
شریفی: من کارم را حدود 3 و نیم سال پیش با پسرم آقای شاهزاده صفوی آغاز کردم. سال‌ها به حوزه طراحی علاقه داشتم و طرح‌هایی را می‌دیدم که زیبا بود اما در نوع طراح، دوخت و برش مشکل داشت. اینطور بود که احساس لزوم کردم و به این حوزه وارد شدم. رشته تحصیلی من مدیریت بازرگانی و مترجمی زبان است ولی در کنار این‌ها ظرافت طراحی را هم دوست داشتم و دوره‌های مختلفی را در این زمینه گذراندم. حالا پس از گذشت حدود 3 و نیم سال از شروع فعالیت‌مان، خوشحالم که در حوزه تولید پوشاک به جایگاه خوبی رسیده‌ایم.
شاهزاده صفوی: رشته تحصیلی من طراحی لباس است و مدرکم را از دانشگاه تهران گرفته‌ام. بعد از فراغت از تحصیل، شروع به طراحی لباس کردم و چون دیدم که طرح‌هایم را هر کسی نمی‌تواند پیاده کند، خودم یک دوره برش و دوخت تحت نظر یک الگوساز آلمانی گذراندم. بعد از آن الگوی طرح‌هایم را خودم در آوردم و برش زدم و به مرحله اجرا رساندم.
برند شما به صورت تخصصی در چه حوزه‌ای فعالیت می‌کند؟
شریفی: در حوزه پوشاک بانوان، علی‌الخصوص مانتوهای رسمی و خاص.
تأکید خاصی به استفاده از الگوها و المان‌های لباس اقوام ایرانی دارید. در این زمینه چقدر مطالعه داشته‌اید و ویترین‌های‌تان چقدر نمایانگر این علاقه و خواسته‌تان است؟
شریفی: توجه‌مان به المان‌های لباس ایرانی به حدی است که در نمایشگاه‌های بین‌المللی به ما انتقاد می‌شود که چرا لباس‌های‌تان کاربردی نیست؟ چندی پیش یک لباس فوق‌العاده گران برای نمایشگاه مکزیک تهیه کردیم که از پارچه‌های ایرانی یا خارجی اعلی تولید شده بود. طرح آن کاملاً ایرانی بود که بازدیدکننده‌ها به این مورد انتقاد داشتند چون می‌گفتند این لباسی نیست که بشود آن را در هر جایی پوشید. با این حال هدف ما معرفی پوشش و فرهنگ ایرانی به کشورهای خارجی بود. 60-70 درصد بازدیدکنندگانی که به نمایشگاه مکزیک آمدند و لباس ارائه‌شده ما را دیدند، خیلی خوش‌شان آمده بود و تعجب می‌کردند که لباس ایرانی اینطور باشد، چون آنها گمان می‌کردند لباس ایرانی شبیه به لباس اعراب است. یکی از لباس‌هایی که ما طراحی کردیم، لباسی بود که در آن از معماری مسجد شیخ لطف‌الله اقتباس شده بود و یک معنای خاص داشت. کل مانتو، شکل سقف مسجد بود و از بالا تا پایین آن، از نقش دیوارهای مسجد استفاده شده بود. طراح این مانتو از وحدت در کثرت استفاده کرده بود، یعنی تمام عالم را تجسم کرده بود و حالا به نقطه‌ای رسیده بود که همان "الله" است. این لباس نشانگار معمار ما بود که خیلی از آن استقبال شد. به طور کلی بازدیدکنندگان نمایشگاه مکزیک توجه ویژه‌ای به لباس‌های ایرانی داشتند و باورشان نمی‌شد که ایران همچین پیشینه‌ای داشته باشد.
شما در نمایشگاه چین هم شرکت کردید. حضورتان در آن نمایشگاه چطور میسر شد و چگونه لباسی را برای آن نمایشگاه طراحی کردید و ارائه دادید؟
شریفی: 4 روز به نمایشگاه چین باقی مانده بود که با من تماس گرفتند و گفتند برای این نمایشگاه 8 دست لباس می‌خواهیم با طراحی ایرانی و باستانی. ایشان به دنبال طرحی بودند که المان‌های آن به سده‌های قبل از اسلام برگردد و در آن از دو رنگ اخرایی و فیروزه‌ای استفاده شود. من به ایشان گفتم که در این فرصت نمی‌شود چنین لباسی را طراحی و تولید کرد ولی به هر حال طبق صحبت‌هایی که انجام شد، قرار شد ما این کار را انجام بدهیم. طراح‌های ما طی 7-8 ساعت یک طرح آماده کردند. یک سری تغییرات انجام شد و در نهایت ما 8 دست لباس را آماده کردیم و تحویل دادیم. همراه این 8 دست لباس باید 8 شال هم آماده می‌کردیم که شال‌ها را در آخرین لحظات به دست‌شان رساندیم. خوشبختانه از طرح راضی بودند و آن نمایشگاه هم اتفاق خوبی بود.
تعداد پرسنل بخش‌های مختلف برندتان چند نفر است و چقدر به صورت تخصصی به موضوع کارآفرینی دقت دارید؟
شاهزاده صفوی: تیم برند ما متشکل از 5 طراح و 10 خیاط است که البته اخیراً برای دو نفر از خیاط‌های ما مشکل پیش آمد و الآن 8 خیاط داریم. از یک تعداد من فقط با یکی از خیاط‌ها به صورت تخصصی کار می‌کنم و بقیه کارشان در حد نرمال است. ما در خیاطی خیلی نقش داریم و من معمولاً اگر کاری خیلی فوری باشد، الگوی دوخت را خودم در می‌آورم و به فلان خیاط می‌دهم تا بدوزد. همچین پرسنلی هم در بخش‌های مربوط به آی‌تی و قسمت فروش داریم که با ما کار می‌کنند. مشکل اصلی ما مشکل بودجه است که شاید اگر این مشکل رفع می‌شد، می‌توانستیم برندمان را خیلی گسترش بدهیم. فکر می‌کنم اگر دست‌اندرکاران حوزه پوشاک بخواهند از این حوزه حمایت مالی بیشتی کنند، ما در کنار همدیگر می‌توانیم خیلی بهتر از این‌ها باشیم و خودمان را در سطوح بالاتری معرفی کنیم. خواهشم این است که دست‌اندرکاران حوزه پوشاک این موضوع را جدی بگیرند.
دقیقاً چه گروه، نهاد یا سازمانی باید از شما حمایت کند؟
شاهزاده صفوی: هیچ برندی بدون حمایت دولت و بخش فرهنگی کشورش نمی‌تواند کاری را انجام بدهد. اگر دولت به حوزه خاصی ورود کند، بخش‌های خصوصی هم نگاه‌شان به آن حوزه جدی‌تر می‌شود. در این صورت زیرساخت‌های حوزه پوشاک شکل می‌گیرد و سرمایه‌گذاری گسترش پیدا می‌کند.
آقای صفوی با توجه به این‌که تحصیلات‌تان را در رشته طراحی لباس گذرانده‌اید و با فضای آکادمیک این حوزه آشنایی دارید، فضای دانشگاهی و وضعیت منابع رشته طراحی لباس را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
شاهزاده صفوی: در دانشگاه‌های ما اساتید خوبی هستند و دانشجوها هم از محضر اساتید استفاده می‌کنند اما حوزه لباس در کشور ما با یک مشکل جدی روبرو است که همان مشکل معرفی کردن پوشش و لباس ایرانی است. الآن در سریال‌های تاریخی کشور ترکیه، لباس‌های دوره عثمانی بر تن بازیگران می‌شوند و مردم ایران از آن لباس‌ها خوش‌شان می‌آید، بدون آن‌که بدانند آن لباس‌ها کپی لباس‌های ایرانی دوره صفویه است! به همین خاطر وقتی طراحان ایرانی لباس یقه فارسی خودشان را ارائه می‌کنند، مردم کشور می‌گوید این لباس کپی لباس فلان بازیگر ترکیه‌ای است، در حالی‌که آنها از لباس‌های دوره صفویه ایران کپی کرده‌اند. دوره صفویه، دوره اوج بلوغ هنر در ایران بوده است. در آن دوره کشور ما در جنبه‌های مختلف هنری از جمله معماری، نمایش‌های آیینی و لباس با پیشرفت مواجه شد. پوشش و لباس در دوره صفویه بسیار حائز اهمیت بود، کما این‌که حتی به استفاده از سرپوش و کلاه برای آقایان و خانم‌ها هم تأکید می‌شد. اما واقعیت است که ما امروز از آن دوره اوج فاصله گرفته‌ایم و به لحاظ طراحی لباس از کشورهای دیگر عقب هستیم. باید امیدوار باشیم که یک مؤسسه، آکادمی، دانشگاه یا هر چیز دیگری از اروپا بیاید و طراحی لباس ما را به‌روز کند تا بتوانیم اصالت و مدرنیزه را با هم تلفیق کنیم و در طراحی لباس با پیشرفت مواجه شویم.
به نظرتان چه اتفاقی افتاد که از یک جایی به بعد مردم مناطق مختلف ایران تمایل‌شان به حفظ لهجه و پوشیدن لباس‌های محلی منطقه خودشان را از دادند؟ در این زمینه چه تمهیداتی می‌توان اندیشید که مردم مناطق بومی دوباره به پوشیدن لباس‌های اقوام برگردند و آنها را حفظ کنند؟
شریفی: عامل اصلی آن تبلیغاتی است که از غرب می‌آید. آنقدر در این تبلیغات غرق شده‌ایم که خودمان را فراموش کرده‌ایم. الآن سیل عظیمی لباس به صورت قاچاق، دستی و مسافرتی از ترکیه وارد ایران می‌شود و شبکه‌های ماهواره‌ای هم این لباس‌ها را تبلیغ می‌کنند. من به پایتخت کشور ارمنستان رفتم و دیدم که در ایروان همه لباس‌های محلی خودشان را می‌پوشند. انسان از این‌که به اصالت‌شان پای‌بند هستند، لذت می‌برد. در ایران تنها قومی که اصالت خودش را در لباس پوشیدن حفظ کرده، قوم کرد است. البته قوم لر و عشایر هم تا حدودی لباس خودشان را حفظ کرده اند. ما باید تبلیغات اساسی کنیم تا وقتی اقوام مختلف کشور به شهرهای بزرگ می‌آیند، خیلی راحت با لباس محلی خودشان در سطح شهر حاضر شوند. تبلیغات خیلی مهم است و می‌تواند تأثیر زیادی روی مردم بگذارد. برای مثال الآن لباس عروس خارجی مد شده و خانم‌های ایرانی کمتر از لباس عروس ایرانی استفاده می‌کنند اما اگر همه برندها، مزون‌دارها و تولیدکننده‌های معتبر دور هم جمع شوند و با همفکری و تبلیغات، خانم‌ها را به استفاده از لباس عروس ایرانی تشویق کنند، حتماً سلیقه خانم‌ها هم تحت تأثیر قرار خواهد کرد. ما خودمان طراح‌های خیلی خوبی داریم و سبقه و پیشینه‌مان در زمینه پوشاک هم گویای این است که می‌توانیم در سطح جهانی حرفی برای گفتن داشته باشیم ولی اگر بخواهیم از این حوزه غفلت کنیم، هم از طراحان خارجی جا می‌مانیم و هم کشورهای دیگر پوششی که در اصل متعلق به کشورمان بوده را به نام خودشان خواهند زد. کما این‌که در مورد لباس‌های دوره صفوی و یا شاعر بلندمرتبه‌ای چون مولانا این کار را انجام داده‌اند و ما هنوز غافل مانده‌ایم. کشور ترکیه خانم‌های محجبه زیادی دارد ولی طراحان مانتو در ترکیه از کیفیت خوبی بردار نیستند. ما می‌توانستیم از این فرصت استفاده کنیم و مانتوهای تولیدی خودمان را به ترکیه صادر کنیم ولی این کار را انجام نداده‌ایم. ما به عنوان یک کشور اسلامی باید بلد باشیم مانتو صادر کنیم چون مانتو در بعضی دیگر از کشورهای اسلامی هم بازار دارد. کشورهایی مثل کویت و قطر، تشنه این مانتوهایی هستند که ما تولید می‌کنیم. من به برخی مسئولان گفتم که کشور مکزیک لباسی که من تولید می‌کنم را دوست ندارد یا این لباس به درد ارمنستان و تاجیکستان هم نمی‌خورد. لباسی که من تولید می‌کنم، مناسب کشورهای قطر و کویت است و ما باید در این کشورها نمایشگاه بگذاریم. ما طی 6 ماه فقط 50-60 میلیون تومان برای اکسپوها هزینه کردیم که به جای این کار می‌توانستیم در کشورهای همسایه نمایشگاه بگذاریم و پوشاک خودمان را معرفی کنیم چون مانتو در این کشورها بازار دارد.
آقای صفوی، برای آن‌که برندتان به مرور دچار تکرار نشود و مخاطب خود را از دست ندهد، چه راه‌کارهایی را به کار گرفته‌اید؟
شاهزاده صفوی: حوزه پوشاک یکی از آن حوزه‌های فعالی است که در آن باید به‌روز بود. به همین خاطر من همیشه مقالات نوشته شده در این حوزه را مطالعه می‌کنم و سعی می‌کنم همیشه به‌روز باشم. چند بار سعی کردم در دانشگاه‌های پاریس اسم‌نویسی کنم که این اتفاق نیفتاد ولی حضور در آن دانشگاه‌ها جزو برنامه‌های من است و امیدوارم این کار مفید واقع شود.
این روزها تمرکز برندتان روی تولید چه محصولاتی است و چه برنامه‌ای برای ارائه کالکشن‌های جدید دارید؟
شریفی: در حال حاضر مشغول طراحی و تولید کالکشن‌های فصلی خودمان هستیم. من می‌خواهم خواهش کنم که به طراح‌های جوان کمک مالی بیشتری شود تا پیشرفت کنند. الآن دانشجوهایی که از دانشگاه‌ها خارج می‌شوند، امیدشان را از دست می‌دهند چون نمی‌توانند کار کنند ولی اگر به آنها وام داده شود تا بتوانند کار کنند، حتماً انگیزه‌شان برای کار کردن بیشتر می‌شود.
در پایان این گفت‌وگو، صحبت، پیشنهاد یا گلایه‌ای ندارید؟
شریفی: من به عنوان یک ایرانی خیلی دوست دارم که بتوانیم طرح‌های ایرانی را به دنیا معرفی کنیم. از طرفی، خیلی دلم می‌خواهد طراحان جوان ایرانی که به لحاظ مالی نمی‌توانند خودشان را ساپورت کنند، مورد حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشند. خواهشم این است که برای این طراحان یک مسابقه گذاشته شود و طرح‌های برگزیده این افراد با بودجه وزارت ارشاد به سطح دنیا معرفی شود. ضمن آن‌که امیدوارم در کنار حمایت‌های دولت، سرمایه‌گذارهای ایرانی هم وارد حوزه پوشاک شوند و در این حیطه سرمایه‌گذاری کنند چون فقط در صورت حمایت دولت و سرمایه‌گذارها است که صنعت پوشاک ایران می‌تواند پیشرفت کند و حرفی برای گفتن داشته باشد.