به گزارش هنرآنلاین، در مراسم پایانی سیزدهمین جشنواره "شعر فجر" که عصر شنبه ۱۳ بهمن‌ماه، در سازمان اسناد و کتابخانه ملی برگزار شد، سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، مهدی قزلی مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان و دبیر اجرایی جشنواره، بهمن ساکی دبیر علمی جشنواره، اشرف بروجردی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی و محسن گودرزی رئیس بنیاد نخبگان نیروهای مسلح سخنرانی کردند.
ابتدا بهمن ساکی دبیر علمی جشنواره، در این برنامه یادداشتی را خواند و در بخشی از آن اظهارداشت: شعر می‌کوشد و وظیفه اوست که رسانه و رسانای فریادهای حنجره زخمی انسان در روزگار شقاوت جهان‌خواران و خودکامگان باشد. به یاد بیاوریم که شعر در روزگار ما خانه به خانه و خیابان به خیابان انقلاب را سروده و انقلاب را نوید داده است. به یاد بیاوریم مبارزان و شهیدانی را که هستی خود را سرمایه سربلندی و سرافرازی میهن خویش خواسته‌اند.
دبیر علمی سیزدهمین جشنواره شعر فجر ادامه داد: اکنون در آستانه چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی خشنود و سپاسگزارم که داوران ارجمند سیزدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر در فرایند داوری و انتخاب آثار با اتکا به دانش و درک درست و عمیق‌شان از ادبیات بدون سوگیری خاص تنها سنجیدگی و فخامت آثار را مایه قضاوت دانسته و ۴۱۹۷ عنوان کتاب را در سه بخش شعر "بزرگسال"، "شعر کودک و نوجوان" و "درباره شعر" طی چند ماه در جلسات متعدد و طولانی با دقت خوانده و سبب‌ساز قضاوتی خردورزانه و منصفانه بوده‌اند.
سپس اشرف بروجردی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، در سخنانی گفت: همان‌گونه که در مباحث مختلف ما مطرح است که انقلاب ما ایدئولوژیک یا فرهنگی بوده است، به هر حال فرهنگ در شکل‌گیری انقلاب حرف اول را می‌زند. این چیزی است که همه ما آن را تجربه کرده‌ایم. جوانی که امروز دارد یاد می‌گیرد و بازخوانی می‌کند از روی رفتار کسانی است که این انقلاب را به ثمر نشانده‌اند. با همه اندوخته‌هایی که این انقلاب برای جامعه ما داشته است باید قدردان او بود. چنین انقلابی، انقلابی فرهنگی است و ما می‌خواهیم فرهنگ‌مان را بازخوانی و به نسل امروز یادآوری کنیم.
او افزود: انقلاب آن واژه‌هایی بود که در زبان مردم جاری می‌شد و توانست این انقلاب را به دست ما برساند. برخی معتقدند در شعر این اعراب هستند که مقدم هستند. اما چون ایرانی‌ها کتاب‌های‌شان را به شعر نوشته‌اند عده‌ای دیگر معتقدند که ایرانی‌ها در شعر پیش‌رو بوده‌اند و هستند و همین می‌تواند ماندگاری این فرهنگ را به همراه خود داشته باشد.
بروجردی در ادامه با تاکید براین که آن چه که می تواند بخشی از ادبیات را ماندگار کند، شعر است، افزود: زمانی که محتشم کاشانی شعر "باز این چه شورش است که در خلق عالم است. باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است" را سرود، شاید فکر هم نمی کرد که پس از سالیان طولانی هم‌چنان این شعر در ایام محرم زمزمه عزاداران حسین بن علی(ع) باشند.
او افزود: براساس روایت های مختلف ائمه اطهار(ع) به شعرا صله اهدا می کردند. این موضوع اهمیت شعر برای ماندگار کردن فرهنگ نزد ائمه اطهار(ع) بوده است.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی با یادآور شدن این موضوع که ما وامدار کسانی هستیم که توانستند فرهنگ ما را زنده نگه دارند، گفت: شاعران می توانند باورهای فرهنگی را در قالب شعر به آیندگان منتقل کنند
در ادامه برنامه از طرح "سرباز فرهنگ" با حضور سیدعباس صالحی، محسن گودرزی و مهدی قزلی رونمایی شد.
محسن گودرزی رئیس بنیاد نخبگان نیروهای مسلح، در توضیح این طرح گفت: حدود ۱۰ سال است که نخبگان در رشته‌های مختلف می‌توانستند با خدمت و پژوهش در رشته‌ای که در آن تحصیل می‌کنند به جای خدمت سربازی در قالب سر و کار داشتن با تفنگ، به فعالیت علمی در رشته خودشان مشغول شوند، اما فعالیت فرهنگی جایش در این عرصه خالی بود و نخبگان فرهنگی ما چنین امکانی را نداشتند. از این رو طرح "سرباز فرهنگ" با هدف خدمت به فرهنگ به جای حضور در پادگان آغاز به کار کرد.
مهدی قزلی مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان، هم درباره فعالیت‌های بنیاد از جمله برگزاری دوره‌های آموزشی برای نخبگان ادبی سراسر کشور سخنرانی کرد.
او نیز درباره طرح "سرباز فرهنگ" توضیحاتی را داد و در ادامه از تمامی عوامل اجرایی سیزدهمین جشنواره شعر فجر قدردانی کرد.
سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در ادامه این آیین گفت: شعر با ایران همزاد است. هزاران سال تاریخ ایران پا به پای شعر حرکت کرده و به امروز رسیده است. شعر چشمه حیات ایرانی ست و چون آب گوارا در رودخانه تاریخ ایران جریان داشته است.
او افزود: ما ملتی هستیم که با شعر سخن گفته و با یکدیگر ارتباط برقرار کرده ایم. حتی پیامبر ایران، پیامش را باشعر منتقل کرده است. شعر هویت و جوهره ایرانیان است. ما را در هرکجای دنیا که می‌شناسند با شعر است.
صالحی با بیان این که شاعران پرچم ایران هستند، ادامه داد: در هر دوره ای از تاریخ پر فراز و نشیب ایران، هر کجا حادثه مهمی اتفاق افتاده، همراه آن شعر بوده است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: انقلاب اسلامی ایران که اکنون در چهلمین سالگرد آن هستیم، به گونه‌ای مدیون شعر و شاعران است. این انقلاب وامدار کلمات شاعرانه است.
او تاکید کرد: انقلاب اسلامی، انقلاب کلمات بوده است. کلماتی که گاهی در قالب خطابه و گاهی شعر بوده است.
این مقام فرهنگی کشور گفت: واژگان شاعرانه به گونه‌های مختلف در انقلاب اسلامی راه یافتند. از دکلمه‌ها، پرچم‌ها، سروده‌های انقلابی و حوزه‌های دیگری که شاعرانگی ایرانیان را نشان می‌داد.
صالحی با بیان این که شاعران ایرانی در آگاهی بخشی اجتماعی از ۲۸ مرداد سال ۱۳۴۲ تا ۲۲ بهمن سال ۱۳۵۷ سهم قابل توجهی داشته‌اند، افزود: شاعران در پیدایش و تاسیس این انقلاب بزرگ در مناطق مختلف کشور، نقش داشته‌اند. بزرگانی چون اخوان‌ثالث و شفیعی‌کدکنی که با سروده‌هایشان آگاهی اجتماعی را تعمیق بخشیدند و هیجانات اجتماعی را به طرف آزادی، استقلال، روی پای خود ایستادن و مقاومت بردند.
او با تجلیل از یک عمر خدمات فرهنگی موسوی‌گرمارودی، گفت: شاعرانی مانند او از طریق شعرهای سیاسی و اجتماعی و شعر های نوآیینی در راهی که از سال ۱۳۴۲ با نهضت امام راحل، جریان پیدا کرد، همراه شدند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه با بیان این که شعر نوآیینی، بین شعر حماسی و مذهبی و در برخی اوقات با شعر عرفانی تقاطع‌هایی دارد، گفت: موسوی‌گرمارودی در جایی می‌گفت "به خاطر یکی از شعر های انقلابی‌ام به تعداد کلمات شعر از شکنجه‌گران رژیم پهلوی شلاق خوردم."
صالحی افزود: واژگان شعرهای او باعث شده بود تا جریان استبداد حس کند هر واژه مانند شلاقی است و با شکنجه او به دنبال انتقام بوده‌اند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یادآور شد: پس از انقلاب اسلامی هم خوشبختانه جریان شعر و شاعری جریان رو به رشدی بوده است. کتاب‌هایی که پس از انقلاب اسلامی تاکنون چاپ شده، ۴۵ هزار و ۴۰۰ کتاب چاپ اول بوده که از این تعداد ۳۱ هزار و ۲۸ کتاب مربوط به شاعران قرن ۱۴ بوده است.
او با اشاره به این که تعداد قابل توجهی از شاعران در قرن و به ویژه در چهل سال اخیر پرورش یافته‌اند، افزود: استاد شفیعی‌کدکنی گفته بود "پس از انقلاب بیش از هزار شاعر خوش قریحه پرورش یافته‌اند"، و این از نمونه رویش‌های بزرگ ایران است. ایرانی که با شعر زاده شده، باشعر ادامه حیات داده و با شعر ماندگار شده است.
لازم به یادآوری است، در بخش "شعر بزرگسال"، دو مجموعه شعر "دومینو" سروده ابوذر پاکروان از انتشارات فصل پنجم و "روح اندوهگین یک شاعر" سروده سیدرضا محمدی از انتشارات شهرستان ادب به صورت مشترک برگزیده شدند. "مخالف‌خوانی" سروده جواد زهتاب از نشر چشمه نیز به عنوان اثر شایسته تقدیر معرفی شد.
همچنین در بخش "شعر کودک و نوجوان" نیز مجموعه شعرهای "خداحافظی در خیابان پاییز" سروده مریم اسلامی از انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و "احتیاط کنید! پرنده‌ها پای سفره‌ی صبحانه‌اند" سروده حسین تولایی از انتشارات علمی و فرهنگی به عنوان شایسته تقدیر معرفی شدند.
در بخش "درباره شعر" هم کتاب‌های "بوطیقا و سیاست در شاهنامه" به قلم محمود امیدسالار از انتشارات دکتر محمود افشار با همکاری نشر سخن و "تاثیر ادبیات فارسی در ادبیات انگلیسی" نوشته حسن جوادی از انتشارات سمت برگزیده شدند.
در بخش "یک عمر دستاورد شعری" نیز از سیدعلی موسوی‌گرمارودی تجلیل شد.
همچنین از قاسم آهنین‌جان برای داوری بخش "شعر بزرگسال" تقدیر ویژه شد.