گروه سینما«هنرآنلاین»: سریال «پیکولو» یک سریال عروسکی به کارگردانی علی احمدی است که در حوزه کودک و نوجوان تولید شده است و تهیه‌کنندگی آن را برادران کیایی بر عهده دارند و از پلتفرم فیلیمو درحال پخش است. این سریال با بازی هومن حاجی‌عبدالهی، مهسا طهماسبی، مرتضی احمدی و کیان باقری و البته تعداد زیادی عروسک همراه است که مدتی است کودکان و خانواده‌هایشان را پای خود نشانده است. علی احمدی به بهانه این سریال مهمان «هنرآنلاین» بوده است و با او در رابطه با سریال «پیکولو» و مسائل مهم سینمای کودک به گفتگو پرداخته‌ایم که در ادامه می‌خوانید؛
در برهه‌ای به سر می‌بریم که در ایران کمتر به سینمای کودک و نوجوان بها داده می‌شود. چطور شد که شما یک سریال کودک برای شبکه نمایش خانگی ساختید؟
علی احمدی_ساخت سریال «پیکولو» را مدیون فیلیمو و کارن فیلم هستیم که به گفته شما در این زمان که به سینمای کودک و نوجوان بها داده نمی‌شود، ریسک کردند و بر این اثر سرمایه‌گذاری کردند. اصولا ساخت اثر با کیفیت سخت است.اکنون مدیا آنقدر گسترده شده است که کودکان انیمیشن‌های باکیفیت جهان را تماشا می‌کنند که شاید ما اصلا نتوانیم با آن‌ها رقابت کنیم.
بسیاری از افراد هم شاید به این فکر نکنند که باید کار با کیفیت ساخت اما فیلیمو و برادران کیایی همیشه این دغدغه را داشتند که اثر خوبی تولید کنند.فیلیمو تمایل زیادی داشت که برای کودکان یک اثر اختصاصی داشته باشد. سریال «پیکولو» جزو آثار پرهزینه فیلیمو به حساب می‌آید.عوامل سریال هم از عوامل حرفه‌ای سریال‌های دیگری مثل «همگناه» هستند. می‌توان گفت این اثر برایشان یک کار جدی شده بود و برادران کیایی هم به دلیل این که خودشان فرزند کوچک دارند، برایشان دغدغه بود که کاری بسازند که فرزندانشان تماشا کنند.
در خلق کاراکترهای سریال «پیکولو» چقدر به نزدیک بودن آن‌ها به فرهنگ ایرانی توجه داشتید؟
علی احمدی_نمی‌توان گفت که صرفا با این نگاه کاراکترها خلق شدند اما از ابتدا می‌دانستیم که مخاطبان ما کودکان ایرانی هستند. از طرفی می‌دانستیم که این مخاطبان به باکیفیت‌ترین مدیاهای روز جهان دسترسی دارند. بیشتر نگاهمان ین بود که در ابتدا بتوانیم سرگرمشان کنیم و بعد از لحاظ فرهنگی و آموزشی قدمی برداریم.
نسل جدید با نسل گذشته تفاوت بسیاری دارد. همانطور که خودتان اشاره کردید، کودکان امروز به انیمیشن‌های کمپانی‌های برتر جهان دسترسی دارند. آیا از ابتدا به این توجه داشتید که بتوانید در بین آثار جهانی حداقل برای مردم ایران حرفی داشته باشید؟
علی احمدی_برای من بسیار مهم بود. چرا که من انیمیشن دوست دارم و زیاد هم تماشا می‌کنم. به این توجه کردم که فضای انیمیشن‌ها همیشه شاد،موزیکال، پر از نور و پر از رنگ است و تلاش دارند در زیرلایه و زیرمتن آموزش دهند و فرهنگ‌سازی کنند. برای من قبل از هرچیز سرگرمی مهم بود. در زمان نسل ما مدیای کمتری وجود داشت و هر چیزی که برایمان می‌گذاشتند، تماشا می‌کردیم. اما اکنون کودکان انیمیشن را انتخاب می‌کنند. اگر ما در دو قسمت ابتدایی نتوانیم کودک را حفظ کنیم، دیگر به ما رجوع نمی‌کنند. برخی از پدر و مادرها برایمان کامنت می‌گذارنند که فرزندشان از زمان آمدن قسمت جدید تا قسمت بعدی، آن را چندین بار تماشا می‌کنند. حتی ممکن است سنشان به گونه‌ای باشد که چندان هم از ماجرا چیزی متوجه نشوند اما رنگ و نور و موسیقی موجب تماشای او می‌شود. به همین دلیل فکر می‌کنم کودکان با آن سرگرم می‌شوند.
گمان می‌کنید علاوه بر کودکان، بزرگسالان هم با آن همراه و سرگرم می‌شوند؟
علی احمدی_هدف اصلی ما کودکان بودند و اصلا به این فکر نکردیم که همانند سایر کارهای عروسکی طیف گسترده‌ای از مخاطبین را به همراه داشته باشد. اما بازخوردها این گونه نشان می‌دهد که برخی از قسمت‌ها و برخی کاراکترها بزرگسالان را هم جذب کرده است. تلاش کردیم خانواده با خیال راحت «پیکولو» را ببیند و به نکات اخلاقی که مناسب رده سنی کودک باشد توجه بسیاری کردیم و اگر جایی احساس کنیم که در مسائل تربیتی نکته بدی دارد، آن را حذف می‌کنیم تا خانواده‌ها با خیال راحت‌تر بتوانند آن را برای فرزندانشان پخش کنند.
اشاره کردید که برای کودکان نسل قبل انتخاب می‌شد که چه چیزی تماشا کنند اما کودکان امروز خودشان انتخاب می‌کنند. تولید اثر برای نسل جدید سخت‌تر نشده است؟
علی احمدی_صددرصد. طیف گسترده‌ای از مدیا که در دسترس است، کار را سخت کرده است. یعنی ممکن است حتی سریال ما جزو انتخاب‌های کودکان نباشد. به هرحال ما در برابر تولیدات جهانی، هنوز جای کار داریم.
چرا ایران هنوز نتوانسته است در این عرصه به سطح کیفیت جهانی نزدیک شود؟
علی احمدی_اولا که هزینه بسیار زیادی لازم است که ممکن است برای سرمایه‌گذاران توجیهی نداشته باشد. کمتر اتفاق می‌افتد که برای یک اثر عروسکی با حمایت مالی خوبی صورت بگیرد. ما پتانسیل ساخت آثار خوب را داریم. مثلا چیزی که از بازخوردها نسبت به انیمیشن «بچه زرنگ» مشخص است این است که اثر با کیفیتی است. پس ما پتانسیلش را داریم اما به این بستگی دارد که چقدر سرمایه‌گذاری شود و برای دیده شدن چنین آثاری صبر شود. کار کودک و نوجوان نسبت به کار بزرگسال نیاز به تبلیغات،صبر و پشتیبانی بیشتری دارد. وقتی در نتفلیکس کار انیمیشن یا عروسکی ساخته می‌شود، چندین برابر سریال‌های درام برایش تبلیغ می‌کنند.
چقدر از تجربیات پدرتان آقای خسرو احمدی در زمینه کار کودک بهره بردید؟
علی احمدی_من هرکاری می‌خواهم انجام دهم ابتدا با ایشان مشورت می‌کنم. بدون تعارف این کار را از ایشان آموختم و هرچه دارم از ایشان دارم. ایشان سال‌ها کار کودک انجام دادند و تاثیرات زیادی بر من گذاشتند. انگار که دانشگاهی در درون خانه داشته باشم.
چرا پلتفرم را انتخاب کردید و به جای آن سریال را برای تلویزیون نساختید؟
علی احمدی_من گمان می‌کنم که تلویزیون «پیکولو» تولید نمی‌کند. به این دلیل که شاد است و پر از موسیقی است که الانش هم در پخش آن مشکل داریم. تا به حال برای تلویزیون این طرح را ارائه ندادم که بدانم پذیرفته می‌شود یا خیر. اما باید پتانسیل آن وجود داشته باشد. با توجه به آثاری که اکنون در حوزه کودک از تلویزیون پخش می‌شود، مدلی مانند «پیکولو» سخت پخش می‌شود.
با توجه به این که این سریال یک سریال کودک است، چقدر از کارشناسان کودک و روانشناسان این حوزه کمک گرفتید و چقدر به بعد روانشناسی اثر توجه داشتید؟
علی احمدی_ما چندین ماه تحقیقات گسترده‌ای انجام دادیم که در این مدت کارشناس و روانشناس کودک همراه ما بود و در تمام نکاتی که از لحاظ روانی وارد این کار می‌کردیم به ما مشورت می‌دانند. مثلا کاراکتر «ده شیش» که پرطرفدار هم شده است، دوست خیالی کاراکتر«پیکی» است. در تمام کودکان این دوست خیالی وجود دارد. زمانی که ایده آن به ذهنم رسید چندین جلسه با روانشناس کودک برگزار کردیم که اصلا چطور با این موضوع برخورد کنیم. آیا دوست خیالی را تایید کنیم و یا رد کنیم. برای انتخاب نام کاراکتر«ده شیش» از یک طیف کودکان سه تا هفت سال نظرخواهی کردیم و درخواست کردیم که نام دوست خیالی خود را بگویند که قشنگ‌ترینش همین «ده شیش» بود که توجیه کودک هم این بود که من هرکسی را دوست دارم ده تا دوست دارم و هرکسی را دوست ندارم شش تا دوست ندارم.
آثار عروسکی که در گذشته ساخته شده است، همچنان در ذهن مردم پررنگ است. به نظر شما کاراکترهای عروسکی «پیکولو» قابلیت ماندن در ذهن مخاطب تا سال‌های آینده را دارد؟
علی احمدی_ما در رابطه با کاراکترها بازخوردهای مثبتی دریافت کردیم و به نظرم این اتفاق خواهد افتاد اما نیاز به زمان دارد. نکته دیگر این است که امروز با زمان گذشته تفاوت دارد. اولا این که میزان مخاطب پلتفرم به اندازه مخاطبین تلویزیون نیست. دوما برنامه‌های عروسکی گذشته تداوم داشتند و مثلا کاری مثل «کلاه قرمزی» سال‌ها ساخته و پخش شد. پلتفرم نیاز به زمان و تداوم دارد و بسیار نسبت به گذشته ماندگاری شخصیت‌ها سخت‌تر شده است.
عروسک‌های برنامه‌هایی که در گذشته پخش می‌شد، در بازار حتی به فروش می‌رسیدند. درمورد «پیکولو» این اتفاق افتاده است؟
علی احمدی_عروسک‌های پیکولو در بازار موجودند و به صورت گسترده تولید شده است.برای خرید آن هم سامانه‌ای وجود دارد که خود فیلیمو تبلیغش می‌کند. عروسک‌ها زیر نظر خودمان تولید شدند. کیفیت آن هم بهترین کیفیتی است که می‌شد در ایران ساخته شود و ما بر تولید آن در ایران تاکید داشتیم.
مشکلی که برای عروسک«جناب خان» رخ داد و صاحب امتیاز آن اجازه استفاده از آن را نداد، ممکن است برای «پیکولو» رخ دهد؟
علی احمدی_صاحب امتیاز عروسک‌ها از لحاظ معنوی فیلیمو و کارن فیلم هستند و کاراکترهای ما ثبت شده‌اند و برای جلوگیری از این اتفاق هم تصمیم گرفتیم خودمان عروسک‌ها را تولید کنیم.
صدای عروسک‌ها چگونه طراحی شد و آیا صداها اختصاصی برای این سریال بود؟ مثلا صدای کاراکتر«واکرو» شبیه به صدای«جناب خان» بود.
علی احمدی_به هرحال صداپیشه هردوی این‌ها یک فرد است. البته که محمد بحرانی یکی از بزرگترین صداپیشگان ایران است و صدایش طیف گسترده‌ای دارد. مثلا کاراکتر«رز» که صدای زنانه‌ای است را محمد بحرانی اجرا می‌کند.
صداهای دیگر کاراکترها هم در پروسه‌ای با انجام تست‌هایی انتخاب شدند. برخی از کارکترها حتی چندبار طراحی شدند. بعد از آن پروسه انتخاب عروسک گردان و صداپیشه را داشتیم.در این پروسه هم محمد بحرانی و شیما عرب به من کمک کردند.
چرا هومن حاجی عبداللهی را برای کاراکتر«پیکی» انتخاب کردید؟
علی احمدی_برای من مهم بود این شخصیت را کسی بازی کند که تجربه کار عروسکی داشته باشد. در این سال‌ها کار عروسکی زیادی دیدیم اما تعداد محدودی از بازیگران توانستند کاری کنند که ما آن ارتباط انسان و عروسک را باور کنیم. برخی به عروسک به عنوان عروسک نگاه می‌کنند و برخی به عنوان یک کاراکتر زنده که کنارشان است. این کار بسیار سختی است که هومن حاجی عبداللهی و مهسا طهماسبی انجام دادند.
شما تصور کنید که با یک شی صحبت می‌کنید که تکان می‌خورد اما صدایش از یک سمت دیگر می‌آید. آقای حاجی عبداللهی قبلا این تجربه را داشت و من دیده بودم که چطور با عروسک برخورد می‌کند و در تمرین احساس کردم که به عروسک جان می‌دهد و با آن مثل یک انسان برخورد می‌کند. این مهم است که مخاطب بپذیرد که همه این عروسک‌ها و آدم‌ها موجوداتی هستند که کنار هم زندگی می‌کنند. آقای حاجی عبداللهی در این زمینه بازیگر بااستعداد و صاحب ایده‌ای است و کار کردن با او و مهسا طهماسبی برای من لذت‌بخش بود.
آیا مسیر فیلمسازی برای کودک را ادامه می‌دهید؟
علی احمدی_اگر ایده جالبی برای ارائه داشته باشم، ادامه می‌دهم. من تا به حال به این که کار کودک و عروسکی انجام دهم فکر نمی‌کردم اما وقتی موقعیتش پیش آمد و چون به فضای فانتزی علاقه‌مندم، فکر کردم که می‌توانم آن را تجربه کنم.
چرا در اکران‌های سینمایی، سینمای کودک جایگاهی ندارد؟ آیا مخاطب ندارد؟
علی احمدی_به نظر من اتفاقا مخاطب دارد. بسیاری از نکات دست به دست هم داده و وضع موجود را ساخته است. شاید برنامه‌ریزی و عدم سرمایه‌گذاری و شاید هم نبود آثار باکیفیت موجب این امر شده باشد. شاید اصلا دغدغه ساخت چنین آثاری از سمت فیلمسازان وجود نداشته باشد.
عنوان کار کودک این حس را القا می‌کند که انگار در سطح پایین‌تر از آثار بزرگسال است و به طور جدی به آن نگاه نمی‌شود. البته در همه جای دنیا بسیار جدی است و به واسطه عروسک‌ها چرخه اقتصادی ایجاد می‌شود. در همه جای دنیا کار کودک صرفه اقتصادی دارد. اما در ایران اینطور جدی نگاه نمی‌شود.به همین دلیل ما عروسک‌های «پیکولو» را خودمان تولید کردیم. این نیازمند برنامه‌ریزی است.
اخیرا آقای اسماعیلی وزیر فرهنگ، از ایجاد یک بنیاد انیمیشن خبر دادند. شما چه پیشنهادی برای این بنیاد دارید؟
علی احمدی_حوزه تخصصی من نیست اما قطعا اتفاق خوبی است و امیدوارم که متخصصان این حوزه در این بنیاد قرار بگیرند. انیمیشن مقوله بسیار جذابی است. هرچند من تخصصی در این زمینه ندارم. در «پیکولو» سعی کردیم که در قسمت‌هایی از انیمیشن استفاده کنیم که پروسه سختی بود. امیدوارم که این امر موجب شود تا تعداد انیمیشن‌های با کیفیت زیاد شود.
خبری مبنی بر حمایت کمپانی انیمیشن‌ساز دیزنی از رژیم صهیونیست منتشر و تایید شد. نظر شما در رابطه با عملکرد متناقض این کمپانی که برای کودکان اثر تولید می‌کند اما در حمله به کودکان کمک می‌کند، چیست؟
علی احمدی_من در این باره اطلاعی نداشتم و اکنون هم مشخصا در رابطه با کمپانی دیزنی نظر نمی‌دهم اما اساسا هرکسی در دنیا، در هر طیفی، از جنگ حمایت می‌کند عمل غیر انسانی مرتکب می‌شود. به ویژه که ضربه اصلی آن به غیرنظامیان و کودکان وارد می‌شود. ما این مدت تصاویر این جنگ را دیده‌ایم و مشاهده کرده‌ایم که این کودکان هستند که آسیب می‌بینند.
ما در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که سران کشورهای جهان به مسائل کودکان توجهی ندارند و تنها در حرف است که ادعا دارند به کودکان اهمیت می‌دهند اما در عمل هیچ فکری درمورد آینده کودکان و این که چه اتفاقی قرار است برایشان رخ دهد، ندارند.
هانیه علی نژاد