گروه سینمای هنرآنلاین: وقتی به بعد بازیگری وی بنگریم، شخصیت همیشه شهید فیلم‌هاست و تقریبا همه با همین تیپ نقش‌ها او را می‌شناسند؛ اما اگر او را در قامت یک کارگردان در نظر بگیریم، با یک فیلمساز شاخص و شناخته‌شده حوزه کودک روبرو هستیم. سید جواد هاشمی از آن دست فیلمسازانی است که دغدغه مخاطب کودک و نوجوان را دارد و در چند دوره اخیر جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان، همواره با فیلمی حاضر بوده است به جز جشنواره امسال! اگرچه او امسال هم سری دوم «شهر گربه‌ها» را آماده نمایش داشت و چندی پیش خبر آن اعلام شده بود، اما جای فیلم او در بین شرکت‌کنندگان جشنواره خالی بود. به سراغ سید جواد هاشمی رفتیم و علاوه بر جویا شدن علل تصمیمش مبنی بر عدم شرکت در جشنواره فیلم کودک، نظر وی را نیز درباره این رویداد پرسیدیم.
هنرآنلاین: نظرتان درباره جشنواره و نقاط ضعف و قوت آن چیست؟
هاشمی: درباره جشنواره سی‌وپنجم باید بگویم جای شکرش باقی است که برگزار شد. این چند وقتی که برگزار نشد، باعث افت شدید در کیفیت و کمیت شده است. در کمیت که تعداد فیلم‌ها از نصف هم کمتر شد. منظورم تولیدات مربوط به فضای کودک و نوجوان است. من در جشنواره فیلم هوک را دیدم که به نظرم هیچ ربطی به سینمای کودک و نوجوان نداشت. نباید صرف اینکه نوجوانی در ابتدای فیلم هست که بعدا بزرگ می‌شود و بوکسور می‌شود، ما بگوییم این فیلم مختص کودک و نوجوان است. اگرچه دوست و رفیق شفیقم آقای ریگی فیلم را ساخته‌اند و خیلی هم فیلم خوبی است. یا خیلی از فیلم‌های دیگر که تقریبا به ضرس قاطع می‌توانم بگویم هیچ ربطی به فضای کودکانه جشنواره مربوط به کودک ندارد.
از جهت کمی در بعد جذب مخاطب هم این مشکل وجود داشت. من تقریبا یک سوم، یک چهارم و شاید یک پنجم گذشته جمعیت جلوی سینماها دیدم. این یک اتفاق بسیار ناخوشایند در جشنواره کودک و نوجوان بود. چهارباغ اصفهان در زمان جشنواره غوغا می‌شد اما امسال خبری نبود. این اتفاق خیلی غم‌انگیز است. البته من مطمئنم آقای زین العابدین برای سال‌های آینده فکر اساسی خواهند کرد. شهرداری اصفهان هم به نظرم روند گذشته را ندارد. حرکت نه خودجوش بلکه شهرداری‌جوشش را دیده بودیم. (با خنده) ولی امسال چنین حرکتی را ندیدم.
این از جهت کمی. از جهت کیفی هم ما خیلی کم داریم فیلم خوب می‌بینیم. من از بین فیلم‌هایی که دیدم می‌توانم بگویم یک فیلم بدک نبود. ولی شرایط خیلی شرایط بدی برای سینمای کودک و نوجوان شده است. من نمی‌توانم بگویم سینمای کودک و نوجوان ساقط شد، ولی می‌توانم بگویم رو به سقوط است. یعنی از پرتگاه آن را به پایین پر داده‌اند، ولی چون بالی ندارد پرواز نمی‌کند و دارد سقوط می‌کند. بدون شک این بال را باید به سینمای کودک و نوجوان اضافه کرد و باید تقویتش کرد. اگر این کار را نکنیم متاسفانه مثل یک جوجه مریض باید شاهد سقوطش باشیم. به نظر من شرایط خیلی خوب نیست.
هنرآنلاین: این جشنواره، یک جشنواره «بین المللی» است، ولی فیلم‌هایی که به بخش بین المللی جشنواره می‌آیند هم بعضا کیفیت پایین‌تری نسبت به قبل دارند و هم گویا از کشورهای کمتری متقاضی شرکت در جشنواره شده‌اند. در رابطه با لفظ «بین المللی» که در اسم جشنواره وجود دارد چه نظری دارید؟
هاشمی: در دنیا ما خیلی‌ها را می‌توانیم پیدا کنیم که فیلم‌های خوب یا متوسط یا حتی پایین‌تر از متوسط می‌سازند و دوست دارند در جشنواره‌های مختلف دنیا شرکت کنند. یک فیلم چند سال پیش از کشور ژاپن به جشنواره کودک در ایران آمده بود. من دیدمش و فیلم خوبی هم بود. یک فیلم کوتاه جذاب بود. بعد دیدم این فیلم در ۱۵۰ جشنواره مختلف در دنیا شرکت کرده است که یکی از آن‌ها هم جشنواره فیلم کودک ایران بوده است. حالا شاید خود کارگردان هم نداند در ایران جشنواره چگونه است ولی ارزش داشت. بالاخره تنور جشنواره اینجا را گرم کرد. من فکر می‌کنم فراخوان هم فراخوان مناسبی نبوده. شاید این‌ها هم به همین دلیل که چند سالی جشنواره تعطیل بوده اتفاق افتاده. من امیدم به سال آینده بیشتر است.
هنرآنلاین: در صحبت با دیگر کارگردانان، یکی از نکاتی که مطرح می‌شد این بود که می‌خواستند فیلمشان هم برای مخاطب کودک مناسب باشد و هم برای مخاطب بزرگسال. به نظرتان این موضوع برای سینمای کودک آسیب‌زا نیست؟
هاشمی: چاره‌ای وجود ندارد. من ۸ فیلم سینمایی ساختم که ۷ مورد از آن‌ها مختص خانواده بوده است. من چطور می‌توانم تضمین کنم که پولم برمی‌گردد؟ این خانواده است که باید کودک را به سینما ببرد. متولی ساخت فیلم‌هایی که مختص کودک و نوجوان است، بخش خصوصی نیست! بخش خصوصی از این هراس دارد که سرمایه‌اش برنگردد و این خیلی طبیعی است. در این شرایط من مجبورم یک شترگاوپلنگ بسازم که هم پدر، هم مادر، هم خواهر بزرگتر و هم برادر کوچکتر بپسندند. به همین دلیل مطمئنا دچار چالش خواهم شد و در واکنش به فیلم من خواهند گفت این چه فیلمی است که ساختی. آن‌ها جای فیلمساز نیستند و درک نمی‌کنند که من مجبورم فیلمی بسازم که همه ببینند؛ چون سرمایه‌ام باید برگردد. این به آن معنا نیست که من با ۳۰ سال تجربه معلمی نمی‌دانم که خوراک بچه‌ها چیست. مضاف بر اینکه خانواده‌ها اصلا عادت نکرده‌اند که بچه‌هایشان را برای تماشای فیلمی که خودشان دوست ندارند، به سینما بیاورند. به هر حال چاره‌ای نیست و فیلم ها دچار این شترگاوپلنگ هستند.
هنرآنلاین: هر سال در جشنواره فیلم داشتید اما امسال فیلمتان را به جشنواره ارائه ندادید. برای فعالیت کاری‌تان در حوزه کودک چه برنامه‌ای دارید؟
هاشمی: تا زنده هستم برای کودک فیلم می‌سازم. امسال هم فیلم داشتم اما در جشنواره شرکت نکردم. فیلم «شهر گربه‌ها۲» آماده نمایش بود اما احساس کردم داوران جشنواره هیچ شأنیتی برای فیلمم قائل نخواهند بود؛ اشتباه هم کردم. در صحن علنی سینما ساحل و سینما چهارباغ (با خنده) حضور بچه‌ها و تشنه بودنشان برای تماشای فیلمم را که دیدم، پشیمان شدم که فیلمم را به جشنواره نیاوردم. پشیمان شدم و چشمانم پر از اشک شد و با خود گفتم اگر به خاطر بچه‌ها بود، باید فیلمم را به جشنواره می‌فرستادم؛ اما نفرستادم و اشتباه کردم. دیگر پولی نیست که فیلم بسازم. من که تمام شدم و دیگر نمی‌توانم برای دل خودم فیلم بسازم. دیگر جایی را هم ندارم که بفروشم و بتوانم فیلم بسازم. فیلم ضعیف و بی‌مایه و ارزان هم نمی‌سازم. من اگر بخواهم برای بچه‌ها فیلم بسازم فیلم گران می‌سازم. فیلم‌هایم هم فیلم‌های درخشانی نیست و همینقدر بیشتر بلد نیستم؛ اما بچه‌ها دوست داشته‌اند. یک فانتزی‌نویس خوب هم در کشورمان وجود ندارد که بنویسد و من کارگردانی کنم؛ ولی دوست دارم فیلم‌های بزرگ بسازم. دوست دارم به وعده ساخت «امپراتوری میمون‌ها» که ۵ سال پیش به بچه‌ها دادم، عمل کنم اما خیلی بعید است.