سرویس تجسمی هنرآنلاین: دومین نشست خبری یازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر و مراسم رونمایی از پوسترهای این جشنواره، روز شنبه 6 بهمن با حضور هادی مظفری مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ ابراهیم حقیقی دبیر یازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر؛ امیر سقراطی دبیر هنری یازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر؛ محسن سلیمانی دبیر اجرایی جشنواره و کیانوش غریب‌پور مدیر هنری و طراح پوسترهای جشنواره برگزار شد.
هادی مظفری در این جلسه گفت: اراده جامعه تجسمی برای تغییر و افزایش کیفیت جشنواره هنرهای تجسمی فجر را در این دوره از جشنواره مشاهده خواهیم کرد. در ابتدای شکل‌گیری این دوره از جشنواره آنچه برای ما اهمیت داشت این بود که دایره تجسمی را بازتر کرده و حلقه مشارکت در این رویداد را بزرگ‌تر کنیم. قصد ما این بود که این جشنواره متعلق به همه هنرمندان رشته‌های ده‌گانه تجسمی باشد و سعی کردیم در این راه گام برداریم.
مظفری ادامه داد: اعتقاد جدی ما این بود که کیفیت جشنواره را بالا ببریم و در یک ماه گذشته با این موضوع مواجه شدیم که تمام اعداد و ارقام این جشنواره نسبت به دوره‌های قبلی تفاوت آشکاری دارد. تعداد اعضای شورای سیاستگذاری، اعضای هیات داوران، رشته‌های هنری، تعداد شرکت‌کنندگان و... هرکدام در مقایسه با دوره‌های قبلی رشد بسیار زیادی داشته و در بعضی از موارد با رشد ۲۰۰ درصدی مواجه هستیم. اما این رشد کمی ارزشی ندارد مگر آنکه کیفیت آثار هم رشد کرده باشد و ما مشاهده کردیم که علاوه بر افزایش کمی، جشنواره افزایش کیفی نیز دیده می‌شود.
او با اشاره به اینکه بخش پژوهشی و علمی نیز امسال به جشنواره اضافه شده است گفت: این بخش در کنار خلق اثر، داوری و جایزه دادن به آثار وجود دارد و ما اعتقاد داریم یکی از مهمترین بخش‌هایی است که باید به آن توجه شود. یک موضوع جدی دیگر حضور ۵۳ گالری در این جشنواره است. حضور گالری‌ها یک کار زینتی یا برای پرکردن فضای نمایشگاه نیست، بلکه نشانه اعتقاد ما به اقتصاد هنر است. هنرمند باید اثر خلق کند، داور باید قضاوت کند، پژوهشگر کار خود را در نقد و نظر انجام دهد و مدیران گالری هم باید آثار را به معرض فروش بگذارند تا این چرخه در هنر به درستی شکل بگیرد. اگر اثری که هنرمند خلق کرده است به دست مردم نرسد و دیده نشود بخشی از راه را طی نکرده‌ایم.
ابراهیم حقیقی نیز با اشاره به آمار آثار شرکت‌کننده در جشنواره گفت: کل افرادی که در برای شرکت در جشنواره ثبت‌نام کردند ۵۷۶۱ نفر بودند و تصویر ۱۳ هزار و ۷۹۲ اثر به دبیرخانه جشنواره ارسال شد. پس از چند مرحله داوری ۶۴۰ اثر از ۴۸۵ هنرمند را انتخاب کردیم. در رشته خوشنویسی ۷۴ اثر از ۶۰ هنرمند، رشته عکاسی ۷۰ اثر از ۶۶ هنرمند، رشته کاریکاتور ۷۴ اثر از ۵۶ هنرمند، رشته گرافیک ۳۹ اثر از ۳۰ هنرمند، رشته مجسمه‌سازی ۶۸ اثر از ۵۵ هنرمند، رشته نقاشی ۱۰۵ اثر از ۷۹ هنرمند، رشته نگارگری ۶۰ اثر از ۴۹ هنرمند، رشته هنرهای جدید ۳۲ اثر از ۲۹ هنرمند، رشته تصویرسازی ۸۲ اثر از ۶۱ هنرمند در این نمایشگاه حضور دارند. همچنین در بخش سرامیک ۱۶ اثر از ۹ هنرمند انتخاب شد. در جریان داوری‌ها مشاهده کردیم که کیفیت آثار در رشته‌های نقاشی، مجسمه و عکس بسیار بالاتر بود و اگر فضای بیشتری داشتیم می‌توانستیم آثار بیشتری را به نمایش بگذاریم.
او درباره بخش چارسوی هنرگفت: علاوه بر گالری‌های تهران، از شهرهای مشهد، سلمان شهر، شیراز، تبریز، رشت، نوشهر، آمل، سمنان، یزد، تنکابن، اصفهان، چالوس و بابل، مجموعا 53 نگارخانه در جشنواره حضور دارند که تمام آنها امکان فروش آثار در باغ موزه را دارند و قادر خواهند بود اگر اثری به فروش رفت آن را با اثر دیگر جایگزین کنند. در این مجموعه آثار بسیار خوبی از هنرمندان برجسته به نمایش در می‌آید.
امیر سقراطی دبیر هنری جشنواره نیز گفت: با افتتاح جشنواره شاهد خواهید بود که چه آثار خوبی به نمایشگاه رسیده است. خوشبختانه جشنواره هنرهای تجسمی فجر امسال می‌تواند یک کارنامه خوب از هنر معاصر ایران را به نمایش بگذارد و شعار آن که "رویکردهای معاصر در هنر ایران" بود، در همه بخش‌های این جشنواره مشاهده می‌شود.
سقراطی ادامه داد: داوری آثار در 31 مرحله انجام می‌شود که تا به حال ۲۱ مرحله از آن پشت سر گذاشته شده است. بعضی از رشته‌ها داوری‌های طولانی‌تری داشتند، به عنوان مثال داوری هنرهای جدید در ۳ روز و نقاشی در 4 روز انجام شد. در مجموع داوری آثار ۱۲۰ ساعت به طول انجامید و کار بسیار دقیقی بود. من از منتقدان، جامعه‌شناسان و کسانی که درباره مسائل اجتماعی تحقیق می‌کنند تقاضا دارم از آثار نمایشگاه دیدن کنند زیرا می‌توانند بازتاب مسائل اجتماعی و سیاسی روز را در این آثار ببینند و از نظر نشانه‌شناسی آنها را بررسی کنند.
سقراطی افزود: داوری‌های این جشنواره بسیار پرچالش بود چون آثار باکیفیت زیادی وجود داشت و برای داوران سخت بود که بسیاری از آنها را حذف کنند. پس از انتخاب اولیه آثار و رسیدن اصل آنها به جشنواره، مشاهده کردیم که هنر معاصر ایران چقدر زنده و پویا است و چه تعداد هنرمند خلاق و جوان در کشور داریم.
او درباره تفکیک رشته‌های هنری در این دوره از جشنواره گفت: وقتی تصمیم گرفته شد به شیوه قدیمی برگشته و رشته‌ها را از هم تفکیک کنیم، از ما خرده گرفتند که چرا از هنرهای جدید بازگشته‌ایم و به تفکیک رشته‌ها رسیده‌ایم. اما فکر می‌کنم حالا می‌توانیم از این اقدام دفاع کنیم زیرا رشته‌هایی مانند نگارگری و خوشنویسی که هنرهای ملی ما هستند در شیوه قبلی جشنواره از نمایشگاه حذف می‌شدند اما امسال حضور آنها باعث شد مشاهده کنیم که چه آثار درخشانی در این زمینه وجود دارد. همچنین در رشته‌های رسانه محور مانند تصویرسازی و گرافیک و... هم اغلب جای این آثار در جشنواره خالی بود اما در این دوره شاهد حضور آثار درخشانی در این زمینه هستیم.
سقراطی درباره نشست‌های تخصصی این جشنواره گفت: بخشی با نام "کجا ایستاده‌ایم" روزهای ۱۵ تا ۱۸ بهمن در خانه هنرمندان برگزار می‌شود که سه پنل تخصصی در آن گنجانده شده است. همچنین بخش نمایش فیلم‌های تجسمی ۸ تا ۱۳ بهمن در خانه هنرمندان برگزار می‌شود. نمایشگاه عکس روزهای انقلاب نیز که به نمایش آثار کمتر دیده شده از روزهای نخست انقلاب اختصاص دارد ۱۳ تا ۲۴ بهمن در خانه هنرمندان برگزار می‌شود. در روز افتتاحیه جشنواره در روز ۱۰ بهمن تجلیل از ۱۰ هنرمند برگزیده کشور را خواهیم داشت و در روز اختتامیه نیز ۵ نفر از مفاخر هنرهای تجسمی تجلیل می‌شوند.
سقراطی افزود: فردا داوری بخش مقالات انجام می‌شود و ۸۶ مقاله به جشنواره ارسال شده که سطح کیفی آنها بسیار بالاست. علاوه بر این تعداد زیادی هم سفارش به پژوهشگران دیگر داده‌ایم و تمامی این آثار در یک کتاب بسیار با کیفیت از مجموعه مقالات به چاپ خواهد رسید.
محسن سلیمانی نیز با بیان اینکه بخش اصلی جشنواره در موسسه صبا برگزار می‌شود و کار چیدمان تعداد زیاد آثار در حال انجام است، گفت: در بخش پلاک 40 آثار هنرمندانی که در روزهای اول انقلاب فعالیت هنری داشته و تا سال‌های اخیر نیز با همین موضوع به کار پرداخته‌اند را با همکاری سازمان‌ها و نهادهای مختلف مانند بنیاد شهید و امور ایثارگران، موزه مرکزی شهدا، انجمن هنرهای تجسمی انقلاب و دفاع مقدس، انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس، موزه هنرهای دینی امام علی، سازمان بسیج هنرمندان، بنیاد فرهنگی روایت فتح و بنیاد آفرینش‌های هنری نیاوران جمع‌آوری کرده‌ایم. پس از افتتاح نمایشگاه این آثار در روز ۸ بهمن‌ماه در فرهنگسرای نیاوران، روز ۹ بهمن نیز بخش دیگری از این آثار در موزه مرکزی شهدا به نمایش درمی‌آیند.
او درباره بخش استانی جشنواره گفت: در بخش ۴۰ شهر ۴۰ نمایشگاه، آثاری از موزه هنرهای معاصر انتخاب شده که با کیفیت خوب تکثیر شده و در شهرهای مختلف به نمایش درمی‌آیند. تعداد آثاری که در مرحله اول انتخاب شد بسیار زیاد بود اما در نهایت ۷۳ اثر را انتخاب کردیم که به تناوب در ۴۰ شهر نمایش داده می شود.
کیانوش غریب‌پور نیز درباره هویت بصری جشنواره هنرهای تجسمی فجر گفت: در سال‌های اخیر چالش بزرگی در طراحی هویت بصری رویدادهای هنری به وجود آمده که بارها باعث گلایه‌مندی هنرمندان و نارضایتی مدیران شده است. این موضوع همه هنرمندان گرافیک را نسبت به طراحی هویت بصری ۴ جشنواره فجر حساس کرده و به همین دلیل برای هر طراحی بسیار سخت است که در این چالش بزرگ وارد شود و در مظان نقد و بررسی قرار گیرد.
غریب‌پور افزود: فکر می‌کنم تعامل خوب سفارش دهنده و طراح باعث می‌شود این معضل را حل کرد و امسال در جشنواره هنرهای تجسمی فجر این ارتباط خوب باعث شد با وسواس و آبروداری طراحی هویت بصری جشنواره را انجام دهیم. در طراحی پوستر اصلی جشنواره از برشی از ترکیب ثلث کلمه فجر استفاده کردم و این طرح در سایر بخش‌های طراحی نیز استفاده می‌شود تا هویت بصری جشنواره را تشکیل دهد. با توجه به اینکه در میان جشنواره‌های فجر، جشنواره تجسمی کمتر دیده می‌شود، برایم مهم بود که روی کلمه فجر تأکید کنم.
غریب‌پور ادامه داد: ۱۰ پوستر دیگر جشنواره با تم عکس کار شده‌اند و اصرار ما بر این بود که نوستالژی دهه ۶۰ و محدودیت‌های طراحی گرافیک آن زمان را بازنمایی کنیم. بنابراین همه پوسترها به جز یکی از آنها با یک رنگ طراحی شده است. در این پوسترها روایتی از عکس را با کمترین دخالت طراحی گرافیک داریم و با توجه به اینکه بهترین عکس‌های دوران انقلاب آثاری سیاه و سفید هستند بنابراین ما نیز پوسترها را سیاه و سفید طراحی کردیم.
غریب پور افزود: از میان این ۱۰ پوستر ۸ اثر را من طراحی کردم و دو عدد توسط طراحان دیگر انجام شده است. علی خورشیدپور با استفاده از عکس خاطره‌آمیزی از مریم زندی که مرتبط با روزهای نخست انقلاب است، پوستری مینیمال را طراحی کرده است. همچنین پوستری از کوروش پارسانژاد برای بخش پلاک ۴۰ طراحی شده که در آن از نقاشی کاظم چلیپا استفاده شده است. از این پس در روزهای برگزاری جشنواره نیز گرافیک محیطی را خواهیم داشت و این کارزار تبلیغاتی تا اختتامیه جشنواره ادامه دارد.
گفتنی است یازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر ۱۰ بهمن تا ۱۵ اسفند در موسسه فرهنگی و هنری صبا، فرهنگسرای نیاوران، موزه هنرهای دینی امام علی (ع)، خانه هنرمندان ایران و باغ موزه قصر برگزار می‌شود.