سرویس سینمایی هنرآنلاین: فیلم سینمایی "تمرینی برای اجرا" به تهیه‌کنندگی و کارگردانی محمدعلی سجادی شهریورماه در تهران کلید خورد و فیلمبرداری‌اش در لوکیشن‌هایی چون کافی‌شاپ، رستوران، پارک لاله و سالن اکو انجام شد.
حضور سجادی جلوی دوربین فیلمش و ترکیب بازیگر (میکائیل شهرستانی، مهدی میامی بازیگر ثابت چند فیلمش در دهه هفتاد مثل "گزل" و محمد ساربان) و نابازیگر تیم بازیگری فیلم را شکل داده است. تمرینی برای اجرا در تداوم دو فیلم قبلی سجادی هما و حمید و سیاووشان ساختاری تجربه‌گرایی دارد. و روایت جدیدی را از شاهنامه از این فیلمساز متفکر خواهیم دید.
سجادی جزو نسلی است که با شکل‌گیری انقلاب فیلمسازی‌اش را در 27 سالگی با فیلم تحسین‌شده "بازجویی از یک جنایت" با بازی حبیب اسماعیلی و عنایت بخشی آغاز کرد و در دوره‌ای فیلم‌های اجتماعی مثل "چون باد" ساخت و در کنارش فیلم‌های فرمی و مفهومی مثل "گنج" با بازی پرویز پور حسینی و در میانسالی رفت به سراغ ساخت درام‌های روان‌شناسانه از قبیل "جنایت" با بازی شهرام حقیقت‌دوست و "اثیری" با بازی لعیا زنگنه، "رنگ شب" با بازی فریبرز عرب‌نیا.
در دوره‌ای هم فیلم کمدی مثل "تردست" با بازی امیر جعفری و در دوره‌ای فیلم پلیسی مثل "مخمصه" با بازی مهدی پاکدل ساخت. فیلمسازی که در همه ژانرها دست به تجربه زده است و یک تدوین گر درجه یک محسوب می‌شود. سجادی علاوه بر تبحرش در نویسندگی، طراحی صحنه و شعر دستی هم در نقاشی دارد و در اوایل دهه 90 برای تلویزیون مجموعه "جستجوگران" با ساختاری پلیسی و با حضور مسعود رایگان ساخت. با این کارگردان کهنه‌کار درباره ساختار فیلمش گفت‌وگویی انجام داده‌ایم.
به نظر می‌رسد در دهه سوم فیلمسازی‌تان علاقه به ساخت فیلم‌های تجربی پیدا کرده‌اید؟
همچنان خودم را یک فیلمساز حرفه‌ای می‌دانم و کارگردانی شغلم است. و با ساخت فیلم گذران رندگی می‌کنم. من از سینمای انجمن جوانان کار فیلمسازیم را شروع کرده‌ام.
در دهه هفتاد هم فیلم تجربی و شاعرانه‌ای مثل "افسانه مه پلنگ" ساختید؟
بله، فیلم‌هایی از این جنس زیاد ساخته‌ام و با ساختار این فیلم‌ها بیگانه نیستم. با شرایطی که پیش آمده ترجیح می‌دهم فیلم‌هایی با این مختصات بسازم. البته "تمرینی برای اجرا" فیلمی کاملاً داستانی است. منتهی در بخش تجربی‌اش رویکردی جدید و نو داشته‌ام و به داستان شاهنامه پرداخته‌ام.
در "سیاووشان" هم به سراغ شاهنامه رفته بودید؟
بله، در "سیاووشان" که مهجور ماند به سراغ این موضوع رفته بودم و علاقه دارم در بخش اساطیری شاهنامه که بر اساسش نقاشی می‌کنم فیلم‌هایی بسازم. در سینمای ایران چند فیلم می‌توانید نام ببرید که بر اساس شاهنامه ساخته شده باشد.
در انتخاب بازیگران به سراغ تئاتری‌های قدیمی مثل میکائیل شهرستانی و محمد ساربان رفتید.
اغلب بازیگران فیلم را به دلیل توانایی‌های کاری‌شان و مناسب بودن با نقش انتخاب کردم. بازیگرانی را انتخاب کردم که توانایی خواندن ابیات شاهنامه را داشته باشند. میکائیل شهرستانی، مهدی میامی و سایر بازیگران بهترین بازی‌هایشان را در این فیلم انجام دادند. در کنار این بازیگران باتجربه جوانانی در فیلم بازی کرده‌اند که بسیار برای نقششان زحمت کشیدند.
به چه دلیل خودتان هم در فیلم بازی کردید؟
با چند دوست بازیگر برای ایفای نقش کارگردان فیلم صحبت کرده بودم که شرایط حضورشان فراهم نشد و خودم را این نقش بازی کردم. نقشی که از شخصیت اصلی خودم که کارگردان هستم چندان دور نبود.
آیا در کلیت فیلم تمرین بر اجرا سوای ساختار هنری‌اش قدرت ارتباط با مخاطب عام را هم دارد؟
بله، مخاطب عام هم می‌تواند با فیلم ارتباط برقرار کند. منتهی بیس اصلی فیلم پرداختن به شاهنامه است و باید مخاطب دغدغه شاهنامه و قدرت ارتباط‌گیری با مضمون اسطوره‌ای و شخصیت‌هایش را داشته باشد.
در مورد ساختار روایی فیلم به سراغ روایت یک تئاتر در فیلم رفتید؟
بله، در فیلم شاهد تلاش‌های یک گروه تئاتری هستیم که تلاش می‌کنند نمایشی را اجرا کنند و در این راه با چالش‌های زیادی مواجه می‌شوند. از این نوع ساختار به خصوص از نوع فیلم در فیلمش آثار زیادی در تاریخ سینمای ایران و جهان ساخته شده است.
احمد محمد اسماعیلی