به گزارش خبرنگار تجسمی هنرآنلاین؛ کامبیز درمبخش در مراسم رونمایی کتاب مینیاتورهای سیاه گفت: امروز یکی از بهترین روزهای زندگی من است، چون بالاخره مجموعه ای از بهترین کاریکاتورهای که دوستشان دارم منتشر شدند و این کار میسر نمی شد اگر حسن کریم زاده و انوشه با پیگیری و دلسوزی های خود دنبال انتشار این کتاب را نمی گرفتند. نشر تاش بدون کمک گرفتن از بخش دولتی این کتاب را بهترین شکل ممکن منتشر کرد.

او افزود: من بسیار خوشحال هستم که آثارم توانسته مخاطبان بسیاری را با خود همراه کنند و امروزه نسل چهارمی ها هم از تماشای آثار من لذت می برند و این موضوع به من انرژی مضاعفی می دهد. امیدوارم که همچون 60 سال اخیر بتوانم سوژه های نابی پیدا کنم و آثار قابل تاملی خلق کنم.

این کاریکاتوریست پیشکسوت ادالمه داد: مینیاتورهای سیاه در فاصله سال های 52 تا 54 خلق شده اند و همه آن ها در ویژه نامه ادبی نشریه آیندگان منتشر شده اند. نشریه ادبی آیندگان یکی از معتبرترین نشریات ادبی دوران خودش بود که تمام چهره های به نام ادبیات ایران در آن می نوشتند .

او با اشاره به احضارهای متعددش از سوی ساواک به دلیل کاریکاتورهایی که در نشریه آیندگان از او منتشر می شد گفت: من بارها به دلیل کشیدن کاریکاتور از سوی اداره اطلاعات احضار شدم و همواره این توده ای ها بودند که به وزارت اطلاعات خط می دادند یک بار که من را خواسته بودند یکی از توده های در پاسخ مامور اطلاعات که پرسید چرا من را دستگیر کرده اند گفت: می خواهد جا پای عبید زاکانی بگذارد.

درمبخش افزود: با این که آن زمان سن من کم بود اما نوعی لجبازی داشتم که دلم نمی خواست از کاری که شروع کرده ام دست بکشم و با وجود همه دردسرها به کارم ادامه دادم. در آن دوران یکی از انتقاداتی که به مینیاتورهای سیاه من می شد این بود که چرا برخی از این کاریکاتورها فقط خط های سیاه هستند و چرا چشم و ابرو و دهان ندارند و حرف نمی زنند. اما با این همه من کارم را ادامه دادم .

او با بیان این مطلب که کاریکاتور یکی از هنرهایی است که در دوران مدرن شکل گرفته گفت: برای گسترش و رواج کاریکاتور کسانی چون محصص، شهیدی و کاریکاتوریست های نسل های بعد زحمات بسیاری کشیده اند که این زحمات را باید ارج نهاد. چرا که کاریکاتوریست های ایرنی در عرصه بین المللی بسیار شناخته شده اند و جوایز متعددی را نیز برای ایران به ارمغان آورده اند.

درمبخش درباره مینیاتورهای سیاه گفت: مینیاتورهای سیاه یکی از شگردهای بود که از مرزهای سانسور بگذرم. در آن دوران با مشکلات متعددی روبرو بودم و برای این که از پیچ و خم های سانسور بگذرم و بتوانم حرف ام را بزنم مدت ها زمان گذاشتم و مینیاتورهای قدیمی را مرور کردم و از آن ها شیوه جدیدی برای بیان حرف هایم کشف کردم.

او با بیان این مطلب که مینیاتور همواره در خدمت شعر، ادبیات و داستان بوده است، گفت: با توجه به این که دربار از این هنر حمایت کرده است همواره در این هنر شاهد عیش و عشرت و شادکامی و شادی هستیم و کمتر شاهد رنج و درد در آن هستیم. دلیل نام گذاری من به این آثار به عنوان مینیاتور سیاه این نبود که با مرکب سیاه خلق شده اند، بلکه دلیل این نام گذاری به واسطه موضوعات اجتماعی بود که به آن ها می پرداختم . امروز پس از سال ها که دوباره این مینیاتورها را می بیننم متوجه می شوم که بسیاری از این مینیاتورها با زندگی امروز ما نیز مناسبت دارد و گویی همین امروز خلق شده اند. این ویژگی را در شعر حافظ نیز شاهد هستیم.

درمبخش در ادامه گفت: بسیاری از کسانی که کاریکاتورها من و دوستان ام را می ببینند فکر می کنند که کار ساده ای انجام داده ایم آن هم با کنار هم گذاشتن چند خط اما باید به این نکته اشاره کنم که چه سختی هایی برای این کار متحمل شده ایم.

ابراهیم حقیقی گفت: با این که در طول تاریخ بسیاری از شاعران با زبان ساده حرف هایشان را زده اند اما بسیاری هم برای بیان حرف هایشان متوسل به کنایه و طنز و لفافه گویی شده اند، چرا که با بیان برخی حرف ها احتمال به دار آویختن شان زیاد بود.

او افزود: کاریکاتور هنر قرن 20 و هم نسل با مجلات و روزنامه ها است. کاریکاتور مانند گرافیک به سبب چاپ و تولید کثیر است که رشد می کند و نفس می کشد.

حقیقی ادامه داد: بخشی از کاریکاتورها قصه های دنباله دار فکاهی را به تصویر می کشند و این کاریکاتورها بیشتر در نشریات به صورت دنباله دار منتشر می شود و مخاطب بسیاری هم دارند اما در ایران به هر دلیلی از این نوع کاریکاتور کمتر استقبال شده است. نوع دیگر کاریکاتورها با روشی یکسان در تمام جهان مشکلات روزمره شهرنشیان را با اغراق در فیگور و اشکال به رخ می کشند و زبانی قابل فهم دارند. این نوع کاریکاتور از دوران مشروطه در ایران مورد توجه قرار گرفته و در نشریاتی چون توفیق و گل آقار شاهد انتشارشان بوده ایم.

او افزود: نوع سوم کاریکاتور با کمی نکته سنجی همراه است و و بیشتر سیاسی است و مخاطبان روشنفکر حرفش را بهتر می فهمند. البته این نوع کاریکاتور در فرم و شکل به نوع دوم نزدیک است. گونه چهارم نیز آثار طراحان کاریکاتور است که به هنر کاریکاتور می اندیشند یا بی اندیشه به هر رفتاری خود را در مقام خالق اثر قرار می دهند. طراح کاریکاتور سفارش را اگر از موضوعات روز جامعه نیز دریافت کند، درونی خود می کند یا اصلا خود سفارش دهند موضوع به خود است و دورتر را نیز دیده بانی می کند. به گفته حقیقی درمبخش از نوع کاریکاتوریست دسته چهارم است و او در نیمه دوم قرن 20 آثاری را خلق کرده است که به اثر هنری پهلو می زند و یا حداقل به خصلت بی زمانی و بی مکانی دست پیدا کرده اند. او افزود: هلند، کاردن، گورمه لن، راوخ، استاین بک، شاوال، سیرل، فرانسوا، بوس، سینه، توپور، اردشیر محصص، کامبیز درمبخش، مصطفی رمضانی، داریوش رادپور و توکا نیستانی از جمله کاریکاتوریست هایی هستند که طرح هایشان در ذهن می ماند. به گفته این گرافیست، برای درمبخش خط مانند موضوع مهم است. ارزش لکه های سیاه را در پهنه زمینه سفید می داند. نرمی و خشکی خط و کمی یا زیادی آن در صفحه برایش مهم است. واقیعت صفحه برایش به اندازه واقیعت درون مایه مهم است. آدم هایش نماینده تیپ یا گروه خاصی نیستند، فقط آدم هستند. انسان معاصر مسخ شده دل و دین از دست داده با چهره ای واحد. حقیقی افزود: حرف های کامبیز درمبخش هیچ وقت کهنه نمی شوند. اثرش را می توان دوست داشت و همچون آینه بر دیوار خانه آویزان کرد.او نکته سنج و ظریف است و به جای چاقو در مقاله نویسی یا نقاشی شمشیر دو دم کاریکاتور را در میان بسته و دیوان و بدان و غافلان و نادانان را به مقابله می طلبد.

او در پایان سخنانش گفت: طراح کاریکاتور راهنمای نشانگر بیراهه ها است. نگهبان شب، چذاغبان غافله گیج و گول نا آگاه از چاله ها و چاه ها و کمی هم چاوووشی خوان صبح سحر اگر چه با ناباوری. کامبیز درمبخش از این گونه است. او هنرمند معاصر است. در ادامه آیدین آغداشلو گفت:کامبیز درمبخش یکی از بهترین هنرمندان معاصر ایران است که برای بیان اندیشه ها از کاریکاتور بهره گرفته است. آثار او همواره مخاطب را به تحسین وا می دارد. من مینیاتورهای سیاه او را از همان آغاز دنبال می کردم و از همان آغاز دوست می داشتم. او در این مینیاتورها دنیای بسیار خاصی را به تصویر کشیده است که تا پیش از او سابقه نداشته است.

او افزود: در آثار کامبیز درمبخش فکر درخشانی همواره به چشم می خورد و این برخاسته از گستره ذهن نقاد اوست. همه آثار او هنرمندان و لایه لایه خلق شده اند و این گونه نیست که با یک بار دیدن تمام شوند بلکه این آثار را تماشا کرد و سیر نشد.

آغداشلو با اشاره به این مطلب که کامبیز درمبخش یکی از مینیاتورهای سیاه را به او هدیه داده است گفت: سال ها یکی از طرح های درمبخش در خانه من بر روی دیوار بود من با دیدنش روح ام تازه می شد و امروز که دوباره این کاریکاتور را در این کتاب دیدم متوجه شدم همچنان همین حس را به من می دهد. کاریکاتورهای سیاه از یک فکر ناب شکل گرفته اند و امروز شاهد انتشار آن در قالب یک کتاب هستیم ان هم با گذشت بیش از 50 سال و همچنان هم قابل تامل و به روز هستند.

او افزود: در مینیاتورهای سیاه روح معطر نگارگری به مشام می رسد و با این همه آن تلخی که درمبخش مد نظرش بوده نیز در این مینیاتورها به چشم می خورد و تلفیق این دو با هم بسیار هنرمندانه و تاثیرگذار بوده است.

آغداشلو در ادامه یادآور شد: درمبخش مهارت فوق العاده ای برای استفاده از خطوط نازک دارد و استفاده از خطوط او به گونه ای سیال و تحسین برانگیز است. من به این هنرمند تبریک می گویم و فکر می کنم اگر 100 دیگر هم امکان دیدن آثار او داشته باشم باز هم آن ها را دوست خواهم داشت.

پرویز کلانتری در ادامه گفت: ارتباط عاطفی من با کامبیزدرمبخش از سال های خیلی دور می آید هنگامی که دانش آموز دبیرستاتی بودم . در آن دوران کاریکاتورهای من در چلنگر چاپ می شد و بعد در بابا شمل و چند روزنامه دیگر. من از همان دوران کاریکاتور می کشیدم و این علاقه موجب شد که خیلی زود با کامبیزدرمبخش آشنا شوم.

او افزود: کاریکاتور محصول مدرنیته است و تاکنون دست خوش تحولات بسیاری شده است. نخستین رسالت آن این بود که از رسالت سنتی خود که خندان بود سرپیچی کرد و پس از آن درگیر تحولات فلسفی و نحوه اندیشیدن به جهان شد.

این نقاش پیشکسوت ادامه داد: بی تردید کامبیز درمبخش از نظر کمیت و تعداد آثار برهمه همکاران ایرانی اش برتری دارد اما به نظر من مجموعه کاریکاتورهای سیاه سیاهش در کل تاریخ هنر ایران یکی از مهم ترین رویدادهای تجسمی به شمار می رود.

کلانتری در پایان سخنانش گفت: او در این آثار با بهره گیری از بهترین نمونه های هنر ایران مثل شاهنامه بایسنقری و شاهنامه طهماسبی توانسته کل تاریخ پر ستم این سرزمین باستانی را به نقد بکشد.

کتاب "مینیاتورهای سیاه" گزیده‌ای از طرح‌های کامبیز درم‌بخش است که از سال ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۴ طراحی کرده است، منتقدان می‌گویند که درم‌بخش خط را چون جادوگران به کار می‌‌برد، با اختصار حیرت‌انگیز نشانه‌گذاران و سرشاری معانی آشکار و پنهان برای بیان هر چه گفتنی و ناگفتی... و جهانی شگرف را به مخاطبان هدیه می‌کند. این کتاب را نشر تاش منتشر کرده است.

گزارش تصویری مرتبط

انتهای پیام/ 320