گروه موسیقی هنرآنلاین، علیرضا پاشایی هم اکنون سرپرست دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و از زمانی که این مسئولیت را برعهده گرفته، در سکوت خبری به کارش پرداخته و چندان اهل مصاحبه هم نبوده است. اما با پیگیری های ما بالاخره موفق شدیم تا برای ساعتی مهمان او در دفتر موسیقی باشیم و وضعیت موسیقی کشور را از نگاه وی بررسی کنیم.
برای نخستی پرسش می خواهم به بحث ارکستر ها بپردازیم. اخیرا فعالیت های ارکستر ملی و ارکستر سمفونیک در قالب تازه ای دنبال می شود. لطفا فعالیت های ارکسترها را برایمان تشریح کنید.
با نظر معاون محترم هنری وزیر فرهنگ و ارشاد مجموعه ارکسترها از نظر حقوقی از دفتر موسیقی جدا شده و در قالب موسسه ارکستر ایران فعالیت تازه ای را آغاز کردند که پس از این فعالیت های ارکسترها باید از طریق این موسسه دنبال و پیگیری شود. اما درباره موضوع استقلال حقوقی ارکستر ها باید بگویم که این حرکت گام بزرگی است تا ارکسترها بتوانند راحت تر کارشان را دنبال کرده و فعالیتشان نمود بیشتری داشته باشد.
دفتر موسیقی چه حمایتی از موسسه ارکستر دارد؟ آیا این موسسه به صورت مستقل کارش را انجام می دهد؟
دفتر موسیقی از موسسه ارکستر ایران حمایت می کند اما مدیریت این مجموعه به صورتم را داریم مستقل دیده شده و جزء موسسات فرابخشی است که با معاونت و دفتر موسیقی ارتباط مستقیم دارند.
یکی از مسائلی که همواره از سوی هنرمندان عرصه موسیقی مورد انتقاد قرار می گیرد، طولانی بودن پروسه اخذ مجوز برای کنسرت است. در این باره آیا چاره ای اندیشیده اید؟
صدور مجوز در بروکراسی دفتر موسیقی مراحلی داشته که بخشی از این مراحل حذف شده و به زودی این مراحل را در نشستی خبری تشریح می کنیم.
برای حمایت از تهیه کننده های آثار موسیقی چه برنامه ای دارید؟
در حمایت از تهیه کننده های آثار موسیقایی پروژه ملی هولوگرا را در نظر داریم و آخرین جلسه اجرای این برنامه نیز هفته آینده با حضور نماینده های ناشران و تهیه کنندها برگزار می کنیم. با اجرایی شدن هولوگرام بسیاری از مشکلات دانلود آلبوم های موسیقی در فضای مجازی حل می شود و از طرفی دیگر به احیای حقوق پدیدآورندگان آثار هنری کمک می کند. اجرایی کردن قوانین هولوگرام هم از سوی ناشران، هم از سوی ناجا و هم از سوی دفتر موسیقی دنبال می شود.
حمایت های عملی که از گروه های موسیقی ایرانی و موسیقی نواحی انجام می دهید به چه صورتی است؟
براساس روالی که آقای شاه آبادی از قبل تعیین کرده بود، گروه های موسیقی ایرانی می توانند اجراهای خود را در سالن هایی که متعلق به معاونت هنری است برگزار کنند. همچنین گروه های موسیقی نواحی در این سالن ها می توانند اجراهای رایگانی را داشته باشند. درآمد مالی که گروه های موسیقی نواحی از کنسرت هایشان به دست می آورند نیز به خود گروه ها تعلق می گیرد.
گروه های موسیقی نواحی در شهرستان ها نیز می توانند از سالن های ارشاد به صورت رایگان استفاده کنند؟
در تهران این امکان فراهم شده ولی در شهرستان ها اینگونه نیست و آنها ظوابط خاص خود را دارند. جدولی نیز تهیه شده تا براساس آن گروه های موسیقی نواحی مختلف اجراهای خود را در تهران به روی صحنه ببرند.
گاهی در برگزاری کنسرت های موسیقی دیده شده که؛ برخی از کنسرت هایی که قرار است در شهرستان ها به روی صحنه بروند، با وجود داشتن مجوز از سوی دفتر موسیقی، لغو می شوند و هیچ کسی هم در این زمینه پاسخگو نیست. برای جلوگیری از این مورد چه تدبیری دارید؟
متاسفانه گاهی شاهد چنین مواردی هستیم و برخی کنسرت ها در شهرستان ها لغو می شوند که به دنبال چاره ای اساسی برای این موضوع هستیم. البته در این میان برخی خبررسانی ها در فضای مجازی نیز چندان صحت ندارد. برای مثال اخیرا خبری مبنی بر لغو کنسرت یکی از بزرگان موسیقی ایرانی در یکی از شهرستان ها منتشر شد که اصلا کنسرتی در کار نبود! و درخواستی برای کنسرت ارائه نشده بود.
در میان ژانرهای موسیقی، کدام یک را بیشتر حمایت می کنید؟
وظیفه دفتر موسیقی حمایت از ذات موسیقی است. در عین حال نباید از این نکته غافل شد که موسیقی نواحی ما ریشه ای هزار ساله در تاریخ و فرهنگ ما دارد که از گذشتگان، به ما امانت رسیده است. مانیز باید برای انتقال این فرهنگ و هنر به نسل آینده امانتداران خوبی باشیم. از طرف دیگر موسیقی نواحی ریشه اصلی موسیقی ایرانی بوده؛ بنابراین اولویت نخست ما موسیقی نواحی است و پس از آن موسیقی ایرانی را مد نظر داریم. البته انواع دیگر موسیقی نیز می توانند با همان روال پیشین خود فعالیتشان را ادامه دهند.
حمایت از موسیقی نواحی با کدام برنامه ها انجام می شود؟
موسیقی نواحی به دلیل نداشتن اقبال عمومی، منزوی شده است. به همین دلیل باید در این باره حرکتی ریشه ای انجام داد. یکی از کارهایی که در این زمینه انجام شد برپایی سراهای موسیقی در استان های مختلف است که ظرفیت موسیقایی لازم را دارند. این سراها مکانی است برای حضور استادهای موسیقی نواحی تا بدون داشتن دغدغه جایی برای انتقال داشته هایشان به نسل بعدی داشته باشند. نخستین استانی که صاحب سرای موسیقی شد، استان خراسان شمالی بود و بعد از این نیز دیگر استان ها به ترتیب این کار را دنبال می کنند.
امسال هشتمین جشنواره موسیقی نواحی در حالی برگزار شد که برخی از چهره های شتاخته شده موسیقی نواحی در آن حضور نداشتند. علت این غیبت ها چه بود؟
فراخوان جشنواره موسیقی نواحی امسال در سراسر کشور منتشر شد و کلیه گروه های موسیقی نواحی سراسر کشور می توانستند براساس فراخوان منتشر شده برای حضور در جشنواره اقدام کنند. در عین حال امسال برای نخستین بار گروه هایی در جشنواره حاضر شدند که تا کنون چنین موسیقی در کشور معرفی نشده بود. این مسئله برای خود من هم جذابیت داشت.
گروه های شناخته شده می توانند رونق بیشتری برای جشنواره به ارمغان بیاورند!
بسیاری از گروه هایی که ما آنها را در زمینه موسیقی محلی موفق می دانیم، شاید آنچه اجرا کنند با زبان محلی باشد اما لزوما موسیقی آنها موسیقی محلی نیست! بسیاری از آنها موسیقی شهری اجرا می کنند. در حالی که یکی از اهداف ما در جشنواره موسیقی نواحی حذف موسیقی شهری از موسیقی محلی بود!
به هر حال چنین گروه هایی موسیقی نواحی را گسترش داده اند و با تکیه بر زبان و شعرهای محلی موجب رونق موسیقی نواحی شده اند. مردم چهره های شناخته شده را می شناسند و برای دیدن اجرای آنها به سالن می آیند. اگر نگاهی مهربانانه تر به چهره های شناخته شده شود، جشنواره موسیقی نواحی با رونق بهتری روبه رو می شود.
اگر قطعه ای با سازهای غیر ایرانی اجر شود ولی کلام آواز آن با شعری فارسی باشد، آیا می توان آن موسیقی را موسیقی اصیل ایرانی نامید؟! به هر حال امیدواریم جشنواره نهم موسیقی نواحی موفق تر باشد.
یکی دیگر از معضل های موسیقی در کشور ما وجود موسیقی زیرزمینی است. در حالی که بسیاری از این گروه های زیرزمینی فعالیتشان به گونه ای است که به راحتی می توانند مجوز های قانونی را داشته باشند. درباره این گروه ها چه رویکردی دارید؟
من سال ها روی جریان شناسی موسیقی کشور مطالعه کرده ام. آنچه امروز آن را موسیقی زیرزمینی می دانیم می تواند به راحتی از حالت زیرزمینی خارج و فعالیت عادی خود را ادامه دهد. تعداد قابل توجهی از گروه های زیرزمینی به ما مراجعه کرده اند و کارهای دادن مجوز به آنها در حال بررسی و انجام است. در دادن مجوز به هر گروهی ملاک برای ما قوانین و دستورالعمل های موجود در وزارت ارشاد است. برخی از این گروه ها دچار سوء تفاهم های ذهنی درباره دفتر موسیقی هستند و بسیاری از آنها در صحبت کردن با من به این نکته اشاره می کردند.
یعنی شما مشکلی با گروه های زیرزمینی ندارید؟
ما هیچ مشکلی با مراجعه گروه های زیرزمینی به دفتر موسیقی برای گرفتن مجوز نداریم. تنها ملاک ما منطبق بودن موسیقی این گروه ها با قوانین و ضوابط موجود است.
در میان هنرمندان جوان و پیشکسوت، کدام را بهتر و بیشتر حمایت می کنید؟
آنچه که باید مورد توجه قرار داد این که؛ حیات هنرمند در گرو در صحنه بودنش است. اولویت ما نیز بودن هنرمندان جوان در کنار پیشکسوتان است.
یکی از مهم ترین نقص ها برای معرفی موسیقی به جامعه و به جهان، نداشتن تریبون برای موسیقی است. موسیقی به شبکه ای تلویزیونی نیاز دارد تا خود را مطرح کند. در این باره نظرتان چیست؟
موسیقی از معدود هنرهایی است که تربون رسمی ندارد. اگر در رسانه ملی زمینه ای برای ارائه موسیقی در کشور ایجاد شود از چند منظر می تواند مفید واقع شود؛ نخست آنکه نیازهای بسیاری از جوانان را برطرف می کند و از طرف دیگر می تواند مقابله ای با هجمه شبکه های ماهواره ای باشد. اگر نگاهی تخصصی به ایجاد چنین شبکه تلویزیونی داشته باشیم، ما نیز آمادگی آن را داریم که هم در تولید برنامه و هم در مسائل دیگر با تلویزیون همکاری لازم را داشته باشیم.
گفت و گو از یاسر یگانه
پایان پیام/