سرویس سینمایی هنرآنلاین: سریال "تنهاترین سردار" را شاید تنهاترین سریالی بتوان نامید که درباره زندگی امام حسن مجتبی(ع) در طی این سال‌ها ساخته شده است، سریالی که از بعد از به شهادت رسیدن مولا علی(ع) و به امامت رسیدن امام حسن(ع) تا زمان شهادت ایشان را به تصویر کشیده است.
این سریال به کارگردانی مهدی فخیم زاده و تهیه کنندگی غلامرضا موسوی در سال 1375 از آنتن شبکه اول سیما پخش شد و در زمان خود توانست مخاطبان بسیاری را جذب خود کند. فخیم زاده پس از ساخت سریال "امام علی(ع) توسط داود میرباقری، به دعوت سیمافیلم این جرات و جسارت را یافت تا سریالی درباره زندگی امام دوم شیعیان تولید کند. اثری که در زمان خود جزو سریال‌های الف سیمافیلم محسوب می‌شد و بازیگران به نامی در آن حضور یافتند. در این سریال مهدی فخیم‌زاده، ابوالفضل پورعرب، اکبر زنجانپور، داوود رشیدی، حسین گیل، فتحعلی اویسی، افسانه بایگان، مرحومه فریده صابری، عنایت‌الله شفیعی، مرحوم عباس امیری، هادی مرزبان، سیروس ابراهیم‌زاده، ناصر آقایی، صدرالدین حجازی، غلامرضا طباطبایی، کاظم هژیرآزاد، نادر رجب‌پور، حسین خانی‌بیک، حبیب دهقان‌نسب و پرویز شاهین‌خو بخشی از بازیگرانی بودن که در این سریال هنرنمایی کردند.
بی شک روایت داستان زندگی امام حسن(ع) که با فراز و نشیب‌های فراوانی همراه است، عرصه مخاطره انگیزی برای ساخت فیلم یا سریال بود، اما مهدی فخیم زاده با اتکاء به متون دینی و تاریخی، بهره‌گیری از مشاوره صاحب نظران و کارشناسان دینی، گردآوردن یک گروه حرفه‌ای در زمینه بازیگری، طراحی صحنه و لباس، موسیقی، فیلمبرداری پا به این عرصه گذاشت.
پذیرش جعده ریسکی بود که پذیرفتم
یکی از نقش‌هایی که در این سریال بسیار حائز اهمیت است، نقش جعده بنت‌اشعث بود. همسر امام حسن(ع) که به تحریک معاویه و با وعده دریافت پول و نیز ازدواج با پسر خلیفه یعنی یزدی، امام دوم شیعیان را به شهادت رسانید. فخیم زاده برای ایفای این نقش به سراغ افسانه بایگان رفت.
بایگان پیش‌تر در گفت‌وگو با روزنامه جام جم درباره حضور در این سریال و ایفای نقش جعده که یک نقش منفی است، عنوان کرد: بازی در این مجموعه تاریخی برایم جذاب بود و دوست داشتم در این سریال با آن محتوا و شکل، پیرامون زندگی امام حسن(ع) بازی کنم. البته تردیدهایی داشتم اما در نهایت اتفاقاتی درونی مرا به بازی در این نقش مجاب کرد و گرچه ریسک بزرگی بود اما در آن نقش منفی بازی کردم.
او ادامه داد: در ابتدا شناخت خیلی دقیقی از این شخصیت نداشتم. ما بازیگران وقتی در نقش‌های تاریخی حاضر می‌شویم، مجبوریم مطالعه داشته باشیم و از نقش آگاهی پیدا کنیم. من هم به منابع مراجعه کردم و در مورد زندگی امام حسن(ع) کتاب‌هایی خواندم که به من در ایفای نقش جعده بسیار کمک کردند.
اما خود فخیم زاده در مقام کارگردان در گفتگویی تلویزیونی از خاطراتش درباره ساخت این سریال پیش از این صحبت کرده بود که مرور آن خالی از لطف نیست.
استعدادی در این زمینه نداشتم
فخیم زاده با حضور در برنامه عاشورایی "چهل چراغ" درباره ساخت سریال "تنهاترین سردار" بیان کرد: آن زمان بنده از طرف آقای حیدریان که رئیس سیما فیلم بودند، مامور ساخت "تنهاترین سردار" شدم. قبلا این سریال پیش تولید شده بود و حتی ۷ ماه فیلمبرداری کرده بودند و نشد که ادامه پیدا کند و از من خواستند تا پیگیر ساختنش شوم. من در ابتدا قبول نکردم چون آن زمان درگیر فیلم پُردردسر "تاواریش" شده بودم و در ابتدا فکر کردم که تنها قرار است مشاور سریال "تنهاترین سردار" باشم چون بیشتر مشکلات اجرایی داشت اما آقای حیدریان تاکید داشت که خودم آن را بسازم و چون او برای من و بچه‌های سینما بسیار قابل احترام هستند، قبول کردم.
فخیم‌زاده با اشاره به فضای محدود تولید آثار دینی در کشورمان، گفت: قرار شد که همه چیز تعطیل شود و برای ساخت این سریال کمک کنند چون اولین سریال سیمافیلم درباره شخصیتی مذهبی بود و سریال "امام علی"(ع) در خود شبکه تولید شده بود. من گفتم استعداد این کار را ندارم و آقای حیدریان اصرار به ساخت آن داشتند. تنها شانس من این بود که منبع این کار یک کتاب بود و آن "صلح امام حسن(ع)" نوشته آل یاسین بود که رهبر معظم انقلاب ترجمه کرده بودند. قرار شد تنها مأخذ تاریخی ما همین کتاب باشد. حقیقتش من تسلطی به تاریخ نداشتم و تنها یک مسلمان سنتی بودم. آن کتاب را ظرف یک روز خواندم و در نتیجه شروع به طرح زدن کردم و البته رضا انصاریان هم که مدیر تولید سیما فیلم و ناظر فرهنگی سریال بود کمک کرد.
انتخاب بازیگر نقش شمر
در آن زمان فخیم زاده باید برای نقش‌های مختلف دست به انتخاب بازیگران می‌زد. اما از آنجایی که برای بازی در نقش "شمر" با هر کس تماس گرفت، او نپذیرفت درنهایت خودش مجبور به ایفای این نقش شد. فخیم زاده در خاطراتش دراین باره می‌گوید، با مرحوم مهدی فتحی بازیگر دو نقش "عمر و عاص" و "امام علی(ع)" در سریال امام علی تماس گرفتم و به او پیشنهاد بازی در این نقش را دادم اما مرحوم فتحی به من گفت می‌خواهی مرا با سنگ بزنند!
دکور این مجموعه تلویزیونی پیش‌تر با مساحتی در حدود ۶۲۰۰۰ مترمربع و با معماری عربی دوران بعد از اسلام جهت تهیه مجموعه تلویزیونی امام علی(ع) در سال ۱۳۷۱ ساخته شده بود که مورد استفاده مجموعه‌های دیگری مانند تنهاترین سردار، ولایت عشق، طفلان مسلم، آخرین دعوت و برنامه‌های مناسبتی قرار گرفت.
موسیقی این مجموعه ساخته مجید انتظامی است که در تیتراژ پایانی با صدای محمد اصفهانی به روی آنتن رفته است.