هنرآنلاین: صبح چهارشنبه 20 بهمن‌ماه سیدرضا صالحی امیری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با همراهی علی مرادخانی معاون هنری و جمعی از معاونین و مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به همراه جمعی از هنرمندان پیشکسوت با حضور در مرقد بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران با امام خمینی (ره) تجدید میثاق کردند.
وزیر ارشاد در این مراسم طی سخنانی اظهار داشت: خداوند را شاکریم که در ایام مبارک فجر یک بار دیگر به آستان مقدس حضرت امام آمدیم برای عرض ادب و تکریم و وفای به عهد که همه ما در این سرزمین مدیون اندیشه‌های بلند امام (ره) بوده و هستیم.
او ادامه داد: توفیق دیگری که امروز حاصل شد زیارت حضرت آیت‌الله سیدحسن خمینی است که به حق از مفاخر این سرزمین هستند. از این جهت ما یاد امام، شهدا، ایثارگران، رزمندگان و یادگاران امام را گرامی می‌داریم و بر روح بلند حضرت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی درود می‌فرستیم که حق بزرگی بر گردن این سرزمین دارند.
صالحی امیری با بیان اینکه سخن گفتن از حضرت امام کار ساده‌ای نیست، تأکید کرد: مدت‌های طولانی تلاش کردم تا فهم لازم را از اندیشه بلند فرهنگی حضرت امام پیدا کنم. دنیای غرب در دهه ۷۰ میلادی مسئله اندیشه قدرت نرم را مطرح کرد که امروز به یکی از نظریه‌های غالب در حوزه قدرت تبدیل شده است اما وقتی به اندیشه امام برمی‌گردیم می‌بینیم که ایشان قبل از این زمان، نکات مهمی را در خصوص اندیشه قدرت نرم مطرح کرده است.
او ادامه داد: قدرت در دنیای امروز بر دو اصل استوار است که یک اصل مبتنی بر سازوبرگ نظامی و اجبار و اعمال زور است و نگاه دیگر در رابطه با قدرت، نفوذ در قلوب است و همه آنچه در صحیفه امام می‌بینیم مبتنی بر قدرت نرم است.
صالحی امیری با بیان اینکه انقلاب اسلامی ایران تنها انقلابی است که توانسته از طریق قدرت نرم یعنی تصرف قلوب مردم، به پیروزی برسد، افزود: وقتی در تاریخ انقلاب‌ها مطالعه می‌کنیم، می‌بینیم که بسیاری از آن‌ها با تبعیض و ظلم همراه بوده است اما وقتی به اندیشه امام برمی‌گردیم می‌بینیم که به عنوان مثال ایشان به جای اینکه در تقابل با نیروهای مسلح و ارتش قرار بگیرند، با نفوذ در قلب ارتشیان، نیروهای مسلح را هم به خدمت مردم درمی‌آورند.
این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: وقتی از سرمایه‌های دینی و فرهنگی صحبت می‌کنیم، امام را به عنوان نماد فرهنگی جامعه می‌شناسیم.
او گفت: نسل جدید در محضر امام نبوده است، اما همچنان چشمه جوشان معرفت ایشان، روح و قلب این نسل را تسخیر کرده است و این نشان می‌دهد که امام نه یک فرد بلکه یک جریان بود و در همه شرایط و تحولات همه آنچه را اراده کرد، مبتنی بر اندیشه‌هایی است که ما می‌توانیم درس بزرگی از آن بگیریم.
صالحی امیری همچنین اندیشه امام را مبتنی بر ساخت انسان فرهنگی برشمرد و گفت: امام پیش از هر چیز توجه خاصی به ساخت انسان فرهنگی داشت؛ انسان فرهنگی مبتنی بر فضیلت و اخلاق و معرفت است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: امام برخلاف بسیاری از تحلیل‌های غلط که رأی مردم را مسئله تزیینی می‌دانستند رأی مردم را نافذ می‌دانست و از نگاه ایشان منشأ قدرت، وحی و خداوند تبارک‌وتعالی و مرجع قدرت هم مردم هستند.
انقلاب اسلامی مردمی‌ترین انقلاب تاریخ
حجت‌الاسلام سیدحسن خمینی نیز در این مراسم طی سخنانی درباره ارتباط انقلاب شکوهمند اسلامی و فرهنگ گفت: جمله معرفی هست که می‌گوید انقلاب شکوهمند اسلامی؛ انقلابی فرهنگی است. بد نیست که بررسی کنیم و ببینیم انقلاب اسلامی بنا به چه دلایلی انقلاب فرهنگی خوانده می‌شود و از این نظر چه فرقی با سایر جنبش‌های سیاسی و اجتماعی جهان دارد؟
سیدحسن خمینی افزود: انقلاب نیز مانند هر پدیده اجتماعی و سیاسی دیگر چهار عامل مشخص دارد: عامل اول که علتی فاعلی است رهبران انقلاب هستند. بی‌تردید در قیاس با بسیاری از انقلاب‌های دیگر انقلاب اسلامی بنیان‌گذار و رهبرانی دارد که از جنس فرهنگ هستند.
یادگار امام خمینی (ره) تعریف فرهنگ را تعریفی دشوار خواند و اظهار داشت: تعریف فرهنگ از مشکل‌ترین مقولاتی است که تعاریف متفاوتی دارد. بر اساس اینکه فرهنگ را چگونه و با چه بیانی تعریف کنیم می‌تواند متفاوت باشد، اما با هر بیانی و با هر نوع تعریفی انقلاب ما انقلاب فرهنگی است چراکه اصلاً و ابداً رهبر نظامی ندارد. انقلاب آمریکا با رهبران نظامی شکل گرفت. سردمداران انقلاب فرانسه عمدتاً غیرفرهنگی بودند. در انقلاب روسیه نیز با وجود اینکه روشنفکران عمده رهبری را بر عهده داشتند اما واقعیت این است که در انقلاب روسیه هم سربازان ناو حاشیه لنین‌گراد کار را پیش بردند اما انقلاب ما انقلابی است که هم بنیان‌گذار آن شخصی فرهنگی است که مرجعیت شیعه محسوب می‌شود و هم با ابزار فرهنگی بیان، نوشتار و زبان رهبری خود را پیش می‌برد.
وی اضافه کرد: علاوه بر امام، بقیه رهبران انقلاب ایران نیز در رده های مختلف فرهنگی هستند. شهید مطهری، شریعتی، بهشتی، باهنر، مفتح و همه کسانی که تأثیرگذار هستند عناصر دانشگاهی و فرهنگی هستند و یک حرکت نظامی چریکی و یک رهبر نظامی تفنگ به دست نمی بینید. در انقلاب اسلامی حرکت مبتنی بر سلاح نیست، بلکه مبتنی بر سخن و ارشاد و مخاطب قرار دادن دل ها است.
حجت‌الاسلام حسن خمینی درباره علل مادی انقلاب نیز یادآور شد: عناصر اجتماعی حرکت انقلاب بی‌هیچ تردیدی مردمی و توده‌ای بودند. متأسفانه به مردمی بودن خیزش انقلاب اسلامی یا خیلی کم پرداخته شده یا آن‌قدر شعاری گفته شده که تلقی به قبول نشده است. سایر انقلاب‌ها بیشتر کودتا هستند ولی در اصل انقلاب ما؛ این مردم و توده‌های انقلاب هستند که کار را پیش بردند.
یادگار امام افزود: در انقلاب ما هیچ حزب، دسته و گروهی نبود که برای مردم تعیین تکلیف کند. درست است که بسیاری گروه‌ها در جریان انقلاب بودند اما نهایتاً آن‌ها نیز با مردم پیش رفتند. در واقع انقلاب ما فارغ از طبقه و گروه شکل گرفت و در آن تمامی طیف‌ها، دانشجو، طلبه، بازاری، خرده‌بورژوا و کارگر هم بود.
او سپس در تأیید این صحبت؛ خاطره‌ای از وزیر کشور کابینه بختیار تعریف و بیان کرد: در کابینه وزیر کشور دولت بختیار آمده که وقتی دلیل استعفایش را از او پرسیدم پاسخ داد؛ من خودم شب‌ها روی پشت بام الله‌اکبر می‌گویم و زن و بچه‌هایم هم تظاهرت می‌روند. این نشان می‌دهد که حرکت انقلاب تا کجا رسیده بود و این مسئله جز با تأثیرگذاری دین محقق نمی‌شد.
وی ادامه داد: در نهضت تنباکو هم زمانی ورق برگشت که ناصرالدین‌شاه در اندرونی خود می‌بیند که همه قلیان‌ها را شکسته‌اند. این توفندگی مردم در انقلاب اسلامی و سیل جمعیت که در عید سال 56 آغاز و در عاشورا به اوج خود رسید؛ در جهان بی‌نظیر است.
حسن خمینی بار دیگر تأکید کرد: مردم در جریان انقلاب اسلامی منتظر سخن حزب، تشکیلات و گروهی نبودند و برای همین هم بعد از انقلاب کسی منتی بر سر مردم نداشت. در واقع از سال 53 و 54 هیچ حزبی فعالیت چندانی در کشور نداشت معدود فعالان زندان بودند و مابقی هم به دنبال زندگی خود. در این شرایط بود که امام با سخن خود قلب‌ها را تسخیر کرد. پیش‌تر هم گفته‌ام ما روحانیِ سید و خوش‌سیما زیاد داشته‌ایم اما هیچ‌کدام مثل امام در دل مردم جا باز نکردند.
یادگار امام تأکید کرد: اگر نبود بعد خشونت و نظامی در انقلاب اسلامی ناشی از رویکرد فرهنگی نیست پس چه چیز دیگری می‌تواند باشد؟ همراه شدن سربازان و ارتش با انقلاب از آنجا نشات گرفت که امام و مردم؛ سربازان را فرزند خود معرفی کردند. بعد از انقلاب نیز این روحیه ادامه داشت. زمانی که سرباز در جبهه و ارتش باقی می‌ماند؛ همسر، مادر و فرزندش به حضور او در جبهه افتخار می‌کردند. چنین ارتشی بود که جلوی صدام هم ایستاد. یعنی اگر مردم با یک انقلاب باشند هیچ حادثه و اتفاقی نمی‌تواند به آن‌ها صدمه بزند اما اگر خدایی ناکرده دل‌های مردم از انقلاب کنده شود حتی محاسن و امتیازات می‌تواند به ضدخودش تبدیل شود.
وی در پایان گفت: هدف انقلاب اسلامی نیز بعد فرهنگی داشته و دارد و مهم‌ترین آن‌ها توجه به اخلاق و کرامت انسانی است. اینکه چقدر این اهداف مشخص شده و چقدر به آن‌ها نزدیک شده‌ایم یک بحث است اما اینکه مقولات جزو اهداف انقلاب بودند؛ بحث دیگری است. موضوعاتی که پیامبر هم به آن تأکید داشته. توفیق انقلاب را هم باید با توجه به همین اهداف و گسترش اخلاق و معنویت در جامعه سنجید. اگر جامعه‌ای اخلاق داشته باشد و معنویت؛ از سایر مباحث دیگر نیز برخوردار می‌شود اما اگر اخلاق نباشد جامعه از درون تهی می‌شود و از هم می‌پاشد.