سرویس استان‌های هنرآنلاین: زهرا ساعی نماینده مردم تبریز و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس طی دیداری از موسسه توسعه هنرهای معاصر، در دفتر هنرآنلاین حاضر شد و طی گفت‌وگوی صمیمی در خصوص موضوعات متعدد جامعه فرهنگی هنری کشور و نقش مجلس در هموار کردن چالش‌های پیش روی این بخش از جامعه سخن گفت.
خانم ساعی دغدغه‌های شما در حوزه فرهنگ و هنر چیست و دوست دارید که در مجلس دهم چه اتفاقاتی برای جامعه فرهنگی و هنری کشورمان رخ بدهد؟
در حوزه هنر و هنرمندان موضوعات و مسائل متعددی وجود دارد. ما در ایام انتخابات در قالب شعار یک سری برنامه‌ها را عنوان کردیم که مخصوصاً لیست امید به آنها توجه ویژه‌ای داشت. در ابتدای کارمان در مجلس سعی کردیم به همین برنامه‌هایی که در حوزه‌های مختلف از جمله هنر عنوان کرده بودیم، رسیدگی شود. از شروع مجلس دهم زمان زیادی نمی‌گذرد و هنرمندان باید مقداری برای رسیدن به خواسته‌های‌شان بردباری کنند. در ابتدای شروع هر مجلس یک سری کارها وجود دارد که نمایندگان بیشتر وقت‌شان را برای آن می‌گذارند، کارهایی در مجامع، کمیسیون‌ها و یا شوراها.
به نظرم مهم است که نمایندگان مجلس به گفته‌های‌شان در زمان کاندیداتوری پای‌بند باشند و سیاسیون از اقشار مختلف جامعه استفاده ابزاری نکنند. من به عنوان نماینده مجلس در زمان انتخابات و بعد از آن باید فقط قول‌هایی بدهم که می‌توانم از پس‌شان بر بیایم و گفته‌هایم حالت شعاری نگیرند. خیلی از آقایان می‌آیند و شعارهایی در مورد زنان و یا کارگران می‌دهند که بعدها عملی نمی‌شود و به نظرم مطرح کردن آنها صحیح نیست. چه در فایل‌های صوتی و چه در فایل‌های مکتوبی که تا به حال از من ثبت و ضبط شده، به هیچ عنوان وعده و وعید عمل نشدنی نداده‌ام چون درک شفافی از شرایط و اوضاع کشورم دارم.
جو حاکم بر کمسیون‌های فرهنگی و اجتماعی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ اعضای این دو کمسیون تا چه حد دغدغه حل مشکلات هنرمندان و فعالان فرهنگی را دارند؟
ما در بحث هنر، با مشکلات عدیده‌ای چون مشکلات معیشتی، اقتصادی و رفاهی هنرمندان و مسائل کاری آنها روبرو هستیم که حل و فصل آن مشکلات زمان‌بر است و فقط یک گروهی از نمایندگان مجلس نمی‌توانند با ارائه یک طرح یا تصویب لایحه دولت همه آن مشکلات را حل کنند. ما باید در مسائل واقع‌بین بوده و شرایط فرهنگی و اجتماعی جامعه را در نظر بگیریم. مهم این است که جهت‌گیری درستی داشته باشیم و افق و نگاهی که برای خودمان ترسیم کرده‌ایم، افق درستی باشد. جامعه هنری ما هم اگر ببینند برخی از نمایندگان (مخصوصاً لیست امید که دغدغه هنری دارد) در جهت حل مشکلات حوزه هنر حرکت می‌کنند، اتفاق خوبی رخ می‌دهد چون جامعه هنری شرایط فعلی را درک می‌کند و می‌داند که یا شرایط برای فعالیت هنری نمایندگان مهیا نیست و یا برخی از نمایندگان دغدغه هنری ندارند. برای کمیسیون‌های اجتماعی و فرهنگی افراد خوب و شایسته‌ای انتخاب شده‌اند. آنها در کمیسیون‌ها مشکلات خاص خودشان را دارند که باید همه این‌ها را در نظر گرفت اما باید تلاش کرد تا مسائل و مشکلات جامعه هنری کشورمان حل شود.
در حوزه جوانان و زنان هنر ایران بسیار غنی است به طوری که علاوه بر منطقه، بخش‌هایی از آفریقا و ناحیه اسکاندیناوی از قاره اروپا نیز به اندازه ایران زنان هنرمند ندارند. زنان ایرانی در هنرهای مختلف نظیر سینما، تئاتر، هنرهای تجسمی، هنرهای دستی و... بی‌شمارند. در سراسر خاورمیانه به اندازه زنان ایرانی نمی‌توان بانوی نقاش پیدا کرد و این موفقیت در حوزه جوانان نیز قابل شهود است. اما در چهار دهه اخیر به خاطر عدم سرمایه‌گزاری صحیح، اتفاقی که باید در حوزه زنان و جوانان رخ می‌داد، به وقوع نپیوسته است و زنان و جوانان هنرمند ما همچنان گرفتاری و بی‌اعتمادی‌‌های هنرمندان دهه‌های 50و60 را دارند. در حال حاضر مسئولین از هنرمندان ما انتظار سینمای هالیوود را دارند اما آیا به هنرمندان ما به اندازه هنرمندان هالیوودی امکانات داده شده است؟ برای حل این مشکلات پیشنهاد شده بود که اگر دولت مشکل مالی دارد، پس بیاید و بخش خصوصی را فعال کنید و حتی 5،6 ماه قبل آقای جنتی از جانب رهبری نقل قول کردند که باید بخش خصوصی فعال‌تر شود. اگر امکان آن وجود داشت که سرمایه‌داران هنری به میزان هزینه‌ای که در زمینه هنر سرمایه‌گزاری می‌کنند، مورد بخشش مالیاتی قرار بگیرند، خیلی به بخش خصوصی کمک می‌شد. وقتی چنین امکانی برای هنر وجود ندارد، هنرمندان شرایط هنر را با فوتبال مقایسه می‌کنند و این پرسش برای‌شان پیش می‌آید که چطور به ذهن نماینده‌های قبلی رسیده که باشگاه فوتبال ماشین‌سازی تبریز هزینه‌های مالیاتی‌اش را خرج ورزش کند ولی این اقبال به هنر نشان داده نمی‌شود؟ ما امیدواریم که سهم هنرمندان از مجلس دهم نسبت به مجالس دیگر سهم بیشتری باشد. همچنین حوزه انتخابیه شما بدون تردید یکی از قطب‌های هنری کشور است، شما چقدر فضای هنری و امکانات آن‌جا را توسعه یافته می‌دانید و با هنرمندان ارتباط دارید؟
در کشور ایران اقوام مختلفی وجود دارد که خوش‌بختانه همه آنها هنرمند هستند. هر قومی با زبان خاص خودش انواع هنرها را دارد ولی متأسفانه من خیلی جاها احساس می‌کنم که این پتانسیل‌ها مغفول مانده و ما نتوانسته‌ایم از آن استفاده کنیم. الآن خیلی از هنرهای منطقه آذربایجان را خیلی از کشورهای دیگر به نام خودشان ثبت می‌کنند. موسیقی اصیل آذربایجان صرفاً یک موسیقی نیست، بلکه تاریخ است و اساتید این امر می‌دانند که چه قدمتی دارد. هنرهای ما باید تقویت شوند وگرنه هنر وارداتی به کشورمان می‌آید و هنرهای خودمان به دست فراموشی سپرده خواهند شد. ما اگر بتوانیم به فرهنگ‌های اقوام مختلف کشورمان بپردازیم، هویت ملی را منسجم کرده‌ایم. هر کدام از اقوام ما سابقه بسیار دیرین دارند و در دوره‌های مختلف تاریخ کشورمان نقش بسیار تأثیرگذار داشته‌اند. در همین صد سال اخیر همه مناطق کشور سابقه مبارزاتی داشته‌اند و افراد غیوری آمده و از تمامیت کشورمان دفاع کرده‌اند. ما باید همه این اقوام را مغتنم بدانیم و برای هم‌گرایی بیشتر و رسیدن به انسجام هویت ملی به آنها بها بدهیم. من نماینده منطقه ترک زبان کشور هستم و می‌دانم که گروه‌های مختلف آن منطقه هم مطالبات خاص خودشان را دارند. خوش‌بختانه در آن منطقه NGOها (سازمان‌های غیر دولتی و غیر انتفاعی) فعالیت‌های خیلی خوبی انجام می‌دهند. دغدغه‌های آن منطقه هم به نوعی همین دغدغه‌هایی است که هنرمندان پایتخت و سایر استان‌های کشور دارند. در برخی موارد به هنرمندان کشور کم‌لطفی شده و باید دقت‌نظر و رسیدگی بیشتری صورت بگیرد. باید به هنر مناطق مختلف کشور بودجه کافی داده شود تا بتوانند هنرشان را به بهترین شکل به منصه ظهور و بروز برسانند.
من چه در زمان انتخابات که رابطه تنگاتنگی با هنرمندان داشتم و چه الآن که کمیته هنرمندان بسیار خوبی داریم، سعی‌ام بر این است که به عنوان وکیل ملی یک تأثیرگذاری خوبی برای هنرمندان منطقه خودم داشته باشم. به نظرم اگر نشست‌هایی مشترکاً بین ما نمایندگان مجلس (کسانی که دغدغه هنری دارند) با هنرمندان و صاحب‌نظران برگزار شود، خیلی می‌تواند راه‌گشا باشد. در کشور ما موضوعات متعددی مطرح می‌شود و این تعدد مسائل باعث می‌شود که نمایندگان مجلس درگیر موضوعات خاصی شوند و ذهن‌شان از سایر مسئله‌ها مغفول بماند. این نشست‌ها و کمک‌های فکری که هنرمندان و رسانه‌ها به ما می‌دهید، باعث می‌شود که فضای فکری نمایندگان به سمت مسائل هنری نیز سوق داده شده و مسئله هنر را در دستور کارشان قرار دهند. این نشست‌ها باعث می‌شود که بستری آماده شود تا صاحب فکر و نظر درباره موضوعات هنری بیایند و صحبت‌های‌شان را به گوش ما برسانید و ما هم امکانات و ظرفیت‌های کشور را برای آنها بگوییم. چنین نشستی برای هنرمندان هم خوب است تا در جریان قرار بگیرید که خیلی از جاها بی‌‌تفاوتی صورت نگرفته و فقط نبود امکانات باعث می‌شود که مشکلاتی در حوزه هنر به وجود بیاید. به نظرم این ارتباط دو سویه خیلی راه‌گشا خواهد بود.
خودتان به شخصه کدام هنر را بیشتر دوست دارید؟
هنر سینما را بیشتر دوست دارم. من، همسرم و پسرم به دیدن فیلم علاقه خاصی داریم. الآن پسر ده ساله من خودش یک منتقد سینمایی شده و خیلی راحت سریال‌های تلویزیونی را هم نقد می‌کند. پسرم الآن واقعا فرق فیلم درجه الف و ب را تشخیص می‌دهد و به دیگران می‌گوید که چه فیلمی ارزش دیدن دارد و چه فیلمی ندارد. من و همسرم فیلم‌هایی که موضوع اجتماعی دارند را حتماً در سینما می‌بینیم.
آخرین بار چه زمانی به سینما رفتید؟
سه هفته پیش به سینما رفتم و فیلم "هیهات" را دیدم. قبل‌تر از آن نیز فیلم "فروشنده" را تماشا کردم.
فیلم "فروشنده" چطور بود؟
فیلم خوبی بود. این فیلم از یک نگاه نو و منظر جدیدی به مسائل اجتماعی توجه کرده بود، بازیگران آن هم که عالی بودند.
به کنسرت موسیقی نمی‌روید؟
خیلی فرصتش را ندارم اما در موسیقی سبک‌های سنتی و کلاسیک را بیشتر می‌پسندم و در خانه گوش می‌دهم.
و تئاتر...
شاید چهار سالی باشد که به تماشای تئاتر نرفته‌ام که دلیل اصلی‌اش درگیری کاری است. البته پارسال به یک تئاتر مذهبی درباره ایام محرم رفتم که مدرسه پسرم آن را تهیه کرده بود.
حضور شما در حوزه‌های فرهنگی نظیر سینما، سالن تئاتر یا سالن کنسرت موسیقی، ما و هنرمندان را خیلی خوشحال خواهد کرد و امیدواریم که حضورتان در این محافل بیشتر شده و تداوم بیاید.
امیدوارم هنرمندان ما را بیشتر به این محافل دعوت کنند. من هفته پیش به یکی از نمایندگان عضو کمیسیون فرهنگی گفتم که اگر به شما بلیت کنسرت موسیقی یا تئاتر دادند، حتماً به من هم بدهید چون این بلیت‌ها به دست من نمی‌رسد. اگر به ما بلیت بدهند تا ما برویم و هنرهای مختلف را از نزدیک ببینم، نقدهای‌مان منصفانه و دفاع‌مان جانانه‌تر خواهد بود و دیگر کسی به صورت کورکورانه به قضاوت نخواهد نشست. من قبلاً مدیرکل بانوان استان تهران بودم و بلیت‌های جشنواره فیلم فجر را به ما می‌دادند و ما می‌رفتیم خیلی از فیلم‌ها را می‌دیدیم، امیدوارم در ادامه هم چنین باشد و ان‌شاء الله شما هم ما را در این زمینه کمک کنید.