سرویس تئاتر هنرآنلاین: قادر آشنا اسفند ماه سال گذشته درست زمانی‌که فعالیت‌های فرهنگی هنری در پی شیوع ویروس کرونا تعطیل شد و به تبع آن هنرمندان و سالن‌های خصوصی دچار ضرر و زیان‌های هنگفتی شدند، به سمت مدیرکل هنرهای نمایشی منصوب شد. پیگیری‌ها و اقدامات او و همکارانش در جهت احقاق حقوق هنرمندان و تماشاخانه‌های خصوصی که در این ایام دچار خسران، ضرر و زیان‌های بسیاری شده‌اند، غیرقابل چشم‌پوشی است و اکثر فعالان تئاتر آگاهی دارند که آشنا و همکارانش در این مسیر از هیچ اقدامی دریغ نکرده‌اند. فارغ از اینکه توانسته‌اند حمایتی جذب کنند یا آن‌ها هم دلخوش به وعده و وعیدهای نهادهای دولتی هستند.
ششم مرداد ماه قادر آشنا اعلام کرد: "پیرو مسئله سالن‌های خصوصی آسیب دیده در شهر تهران بر اثر کرونا چند مسیر را برای کمک مالی پیگیری کردیم که یکی از آن‌ها مسیر دولت بود و به اینجا رسیده که از طریق وزارت کار و امور اجتماعی مبلغی به عنوان وام قرض‌الحسنه داده شود، یعنی علاوه بر سایت کارا، پیگیری‌هایی با همراهی خانم حیدری (معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت ارشاد)، نماینده اداره کل هنرهای نمایشی (اتابک نادری)، خانه تئاتر و مدیر انجمن تماشاخانه‌های خصوصی ایران (شاهین چگینی) صورت گرفت و قرار شده وام 100 میلیون تومانی دولت با بهره کم به سالن‌ها داده شود."
او افزود: "ما از نهادهای غیردولتی هم مسیرهای دیگری را پیگیری کردیم و امیدواریم به نتیجه قطعی برسد ولی به عنوان اداره کل هنرهای نمایشی در ذیل مجموعه معاونت هنری به این فکر کردیم که خودمان هم حمایتی انجام دهیم، گرچه بودجه اداره کل هنوز مصوب نشده و پولی هم بابت این حمایت نگرفته‌ایم. با این حال تصمیم گرفته شد در قالب یک کمک بلاعوض از سالن‌های فعال و آسیب دیده در این مدت حمایت شود. براین اساس یک رقم 300 میلیون تومانی را از منابع خود مصوب کردیم تا به نسبت معیارهای مختلفی همچون فعالیت، ظرفیت مخاطب و ... به صورت بلاعوض اختصاص دهیم."
آشنا گفت: "50 درصد این حمایت تا چند روز آینده پرداخت می‌شود و درصدد تامین منابع باقی آن نیز هستیم."
در پی این گفت‌وگو پس از یک هفته، بر آن شدیم با شاهین چگینی رئیس انجمن صنفی تماشاخانه‌های خصوصی و مدیر تماشاخانه خصوصی مشایخی، محمد دشتگلی مدیر پردیس تئاتر شهرزاد و مصطفا کوشکی مدیر تئاتر مستقل تهران گفت‌وگویی داشته باشیم و در این باره از آن‌ها جویا شویم:
در هیچ دوره‌ای ندیدم اعتبار مناسبی به حوزه فرهنگ و هنر اختصاص یابد
محمد دشتگلی مدیر پردیس تئاتر شهرزاد در گفت‌وگو با خبرنگار هنرآنلاین در این‌باره گفت: نخست باید بگویم که مبلغ سیصد میلیون کمک هزینه برای 15 تماشاخانه خصوصی درنظر گرفته شده است. آقای قادر آشنا اعلام کرد که تا چند روز آینده نیمی از این مبلغ را پرداخت خواهد کرد که تاکنون با اینکه یک هفته می‌گذرد به دلیل معذوریت‌هایی این امکان فراهم نشده است. همچنین وام وزارت کار و امور اجتماعی نیز صد میلیون نیست بلکه پنجاه میلیون است و تاکنون اقدامی به منظور پرداخت آن انجام نشده است.
او درخصوص نظرش درخصوص کمک هزینه اداره کل هنرهای نمایشی به علاوه وام وزارت کار و امور اجتماعی به منظور جبران ضرر و زیان‌های تماشاخانه‌های خصوصی عنوان کرد: به هیچ وجه این مبلغ کافی نیست. در صورتی‌که اداره کل هنرهای نمایشی با تمام مضیغه‌های مالی و تنگناهایی که به آن دچار است، سیصد میلیون کمک هزینه را تنها به پردیس تئاتر شهرزاد اختصاص دهد، این مبلغ معادل یک ماه اجاره بهای این سالن نیست. این پردیس بیشترین هزینه را به نسبت دیگر تماشاخانه‌ها دارد و این مبالغ حمایتی قطره‌ای در اقیانوس است.
دشتگلی با بیان اینکه ما فقیر هستیم اما گدا نیستیم، اظهار کرد: ما وضعیت و شرایط اداره کل هنرهای نمایشی را به خوبی درک می‌کنیم اما با این حال باید فکر جدی دیگری شود چراکه با این حمایت‌ها اتفاقی صورت نمی‌گیرد. شاید این مبالغ گره‌ای از مشکلات تماشاخانه‌های کوچک را باز کند اما دردی از سالن‌های خصوصی بزرگ چون شهرزاد با سه سالن نمایش و 710 صندلی با هزینه 400 میلیون تومان طی هر ماه، درمان نمی‌کند.
او همچنین افزود: تماشاخانه‌های خصوصی بار اصلی تئاتر تهران را به دوش دارند اما متاسفانه در این شرایط متضرر شده‌اند. دولت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این خصوص باید راهکاری بیاندیشند اما من پیشنهاد خاصی در این باره ندارم و به نظرم تئاتر، سینما، موسیقی، تجسمی و دیگر حوزه‌های فرهنگی هنری باید دغدغه دولت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شوند؛ اما متاسفانه فرهنگ و هنر همیشه در رده‌هایی قرار دارد که مورد بی‌مهری هستند در حالی‌که فرهنگ و هنر است که می‌تواند مشکلات جامعه را مرتفع کند.
مدیر پردیس تئاتر شهرزاد اضافه کرد: در هیچ دوره‌ای شاهد آن نبودم که اعتبار مناسبی به حوزه فرهنگ و هنر اختصاص یابد. متاسفانه با تمام معضلات و مشکلات این عرصه، حتی مسئولان ارتباط عاطفی خود را با اهالی فرهنگ قطع کرده‌اند و احوالی از آن‌ها نمی‌پرسند.
محمد دشتگلی درباره آغاز فعالیت پردیس تئاتر شهرزاد اظهار کرد: متاسفانه اکنون شرایط شیوع کرونا بغرنج‌تر از گذشته است و هر روز بر آمار مبتلایان به این بیماری افزوده می‌شود. پردیس تئاتر شهرزاد متفاوت از دیگر تماشاخانه‌هاست و گروه‌های متقاضی اجرا در این پردیس را عموماً گروه‌های حرفه‌ای تشکیل می‌دهند که هزینه‌های بالایی به منظور تولید اثر خود متقبل شده‌اند. به عنوان مثال آقای محمد رحمانیان که دو شب نمایش خود را به صحنه آورد، هفتصد تا هشتصد میلیون تومان هزینه به منظور تولید اثرش داشته و از آنجا که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بضاعت حمایت از این نمایش را نداشت و آقای رحمانیان نیز نتوانست از ارگان و نهاد دیگری جذب حمایت داشته باشد از این رو پاسخگوی هزینه‌های نمایش نبود و تصمیم به توقف اجرا گرفت.
او در پایان صحبت‌هایش گفت: تاکنون به منظور جذب حمایت وعده و وعیدهایی داده شده اما تاکنون هیچ یک محقق نشده است.
پیگیری‌ها باید با شتاب بیشتری انجام شود
شاهین چگینی رئیس انجمن صنفی تماشاخانه‌های خصوصی و مدیر تماشاخانه خصوصی مشایخی در گفت‌وگو با هنرآنلاین ضمن بیان اینکه تاکنون تماشاخانه‌های خصوصی هیچگونه مبلغی را بابت مساعدت و یا وام جبران ضرر و زیان‌هایشان در این ایام دریافت نکرده‌اند، گفت: از زمانی که آقای قادر آشنا طی مصاحبه‌ای اعلام کرد که کمک سیصد میلیونی از سوی اداره کل هنرهای نمایشی برای جبران ضرر و زیان‌های تماشاخانه‌های خصوصی درنظر گرفته شده و تا دو روز آینده نیمی از آن پرداخت خواهد شد، چند روزی می‌گذرد اما تاکنون اتفاقی نیفتاده و حتی تماسی نیز از سوی اداره کل هنرهای نمایشی گرفته نشده است.
او در ادامه افزود: مجموعه مدیران تماشاخانه‌های خصوصی از نحوه اطلاع‌رسانی که انجام شد گله‌مند هستیم اما تاکنون واکنشی به آن نشان نداده‌ایم و ترجیح داده‌ایم تا سکوت کنیم. مبلغ در نظر گرفته شده پس از 4 ماه تعطیلی کامل و دو ماه بلاتکلیفی برای 15 تماشاخانه خصوصی بسیار ناچیز است و به اعتقاد ما نباید اطلاع‌سانی اینچنینی برای آن انجام می‌شد چراکه نحوه اطلاع‌سانی تبعاتی همراه داشت که به نسبت این حمایت اندک، نمی‌ارزید.
چگینی همچنین اضافه کرد: مبلغ در نظر گرفته شده کمک محسوب نمی‌شود چراکه حتی حقوق پرسنل مجموعه‌ها را پوشش نمی‌دهد اما این نوع اطلاع‌رسانی منجر به آن شد تا کسانی که مطالبات مالی از تماشاخانه‌ها دارند، متصور شوند که اکنون می‌توانند طلب خود را وصول کند. پس از مصاحبه مدیرکل هنرهای نمایشی این تصور برای همگان ایجاد شد که قرار است سیصد میلیون تومان به هر تماشاخانه کمک شود در صورتی‌که در حقیقت این مبلغ به منظور تقسیم میان پانزده تماشاخانه خصوصی در نظر گرفته شده است.
او با بیان اینکه پیگیر پرداخت کمک هزینه در نظر گرفته شده، نبوده‌ایم، عنوان کرد: مدیران تماشاخانه‌ها بر آن شدیم تا کمک هزینه درنظر گرفته شده را نپذیریم اما تاکنون گلایه‌مندی خود را اطلاع‌رسانی نکردیم و سکوت کردیم تا در مسیری که دوستان به منظور تامین این کمک هزینه پیموده‌اند، خللی ایجاد نشود و نپندارند که ما قصد داشتیم کمک کنیم اما شما نپذیرفتید.
مدیر تماشاخانه استاد مشایخی درباره حمایت در نظر گرفته شده از سوی اداره کل هنرهای نمایشی و وام صد میلیونی که وزارت کار و امور اجتماعی قصد پرداخت آن را دارد، تصریح کرد: تماشاخانه‌های خصوصی جایگاه متفاوتی دارند. قطعاً پرداخت این وام با بهره چهار درصد برای پردیس تئاتر شهرزاد به عنوان بزرگترین تماشاخانه خصوصی با ماهانه سیصد تا چهارصد میلیون تومان اجاره‌بها و حجم بالایی از بدهی، اتفاقی را رقم نخواهدزد اما گوشه‌ای از ضرر و زیان‌های تماشاخانه‌های کوچک با ماهی بیست تا سی میلیون اجاره را جبران می‌کند. پس نمی‌توانیم قطعاً بگوییم این مبلغ خوب است یا اصلاً مناسب نیست.
شاهین چگینی در بخشی از صحبت‌هایش تصریح کرد: تاکنون پیگیری‌های بسیاری به منظور روشن ماندن چراغ تئاتر خصوصی در این شرایط انجام داده‌ایم. از مجلس و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گرفته تا اداره کل هنرهای نمایشی و متولیان ذیربط. از جلسات حضوری با وعده و وعیدهایی که محقق نشده تا نامه‌نگاری‌هایی که تاکنون بی‌پاسخ مانده است. اما آقای پیمان شریعتی به ما اعلام کرده که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تا پایان مردادماه وامی با سود چهار درصد را منهای آنچه که وزارت کار و امور اجتماعی در نظر دارد را به تماشاخانه‌های خصوصی پرداخت خواهد کرد که امیدواریم محقق شود.
او در پایان گفت: برخی از تماشاخانه‌های خصوصی به قدری تحت فشار مالکان و گروه‌های نمایشی طلبکار قرار دارند که اگر تا چند روز آینده حمایتی از آن‌ها نشود، با تعطیلی یک به یک آن‌ها مواجه خواهیم شد. در صورتی‌که قرار است پیگیری صورت گیرد باید با شتاب بیشتری انجام شود تا مثرثمر باشد و اگر قرار به چند ماه آینده موکول شود نوشدار بعد از مرگ سهراب است.
متولیان فرهنگی معتقدند که تئاتر خصوصی به آن‌ها ارتباط ندارد
مصطفا کوشکی مدیر تئاتر مستقل تهران نیز این خصوص به هنرآنلاین، گفت: تاکنون هیچ مبلغی را در قالب وام یا کمک هزینه دریافت نکرده‌ایم. ضمن اینکه با احترامی که برای پیگیری‌های آقای قادر آشنا و همکارانش قائل هستم باید بگویم با رقم اعلام شده اتفاقی برای تماشاخانه‌های خصوصی نخواهد افتاد. به اعتقاد من با اعلام و اطلاع‌رسانی چنین اعتبارات اندکی، اهمیت کار کوچکتر جلوه می‌کند.
او در ادامه افزود: به نظرم تئاتر خصوصی دارای اهمیتی است که اینگونه اطلاع‌رسانی‌ها از اهمیت ماجرا می‌کاهد و آن‌را بی‌ارزش می‌کند. هرچند که تاکید دارم آقای آشنا به منظور جذب اعتبار و سرپا نگاه‌داشتن تماشاخانه‌های خصوصی متحمل تلاش‌های بسیاری شده است.
این کارگردان تئاتر ضمن اشاره به اینکه از ابتدای تاسیس تماشاخانه‌های خصوصی تاکنون، بارها طی مصاحبه‌های متعدد اعلام کرده‌ام که ما هنوز تئاتر خصوصی نداریم، عنوان کرد: از آنجاکه ما همچنان مکان ثابتی برای تئاتر خصوصی نداریم و همواره با املاک استیجاری در تئاتر خصوصی روبرو بوده‌ایم که هر زمانی امکان آن وجود دارد تا از سوی مالک پس گرفته شوند و تمام زحمات، تلاش‌ها و آزمون خطاهایی که متولیان تئاتر خصوصی در این راه متحمل شده‌اند، طی یک شب دود شده و نابود شود.
کوشکی با بیان اینکه شهرداری و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید لوکیشن‌های ثابتی را در اختیار تئاتر خصوصی قرار دهند، اظهار کرد: متاسفانه تاکنون در راستای اختصاص مکان‌های ثابت به این منظور اقدامی صورت نگرفته و اتفاقی نیفتاده است. شاید متولیان فرهنگی معتقدند که تئاتر خصوصی به آن‌ها ارتباط ندارد و باید از طرق شخصی پیگیری شود. اما همین موضوع باعث شده تا امروز در این شرایط متوجه کم‌توجهی که به تئاتر خصوصی شده است، شویم.
او همچنین افزود: این روزها تئاتر خصوصی از آنجا که چندین ماه است نتوانسته هزینه‌های خود را تامین کند، تحت فشار بسیاری است و امکان آن می‌رود تا سال 1400 چیزی با عنوان تئاتر خصوصی نداشته باشیم و از سویی نیز خیل عظیمی از هنرمندان و گروه‌های تئاتری با از بین رفتن تماشاخانه‌های خصوصی دچار آسیب جدی خواهند شد و این مسئله منجر به آن می‌شود تا هنرمندان و تمام مشاغل وابسته به تئاتر، به اداره کل هنرهای نمایشی فشار وارد کنند تا شرایط کار و فعالیت برایشان ایجاد شود. این مسئله آسیب عجیب و غریبی است که شاید دولت متوجه آن نیست و شاید هم متوجه آن هست اما کاری از دستش بر نمی‌آید.