سرویس تئاتر هنرآنلاین: نمایش "ابوبکر محمدی، فاطمه محمدی" به نویسندگی و کارگردانی جلال تجنگی روز جمعه 6 بهمن ماه در نهمین روز از سی و ششمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر ساعت 16 و 19 در تماشاخانه سنگلج به روی صحنه خواهد رفت. تجنگی در اجرای آثارش تلاش دارد دغدغه‌های ذهنی و اجتماعی خود را از مسائل روز بیان کند. مهران نائل، وحید آقاپور، سرور عرب‌پور، امین میری و اتابک نادری بازیگران این اثر نمایشی در جشنواره تئاتر فجر هستند.
تجنگی در گفت‌وگو با هنرآنلاین درباره تغییرات اجرای نمایش "ابوبکر محمدی، فاطمه محمدی" در سی و ششمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر گفت: اجرای این نمایش در جشنواره تئاتر فجر در متن و اجرا تغییراتی ندارد. تنها به این دلیل که علی نجفی یکی از بازیگران نمایش مشغول همکاری در نمایش دیگری بود، امکان حضورش در این نمایش محقق نشد و به جای او وحید آقاپور در اجرای جشنواره حضور خواهد داشت.
او درباره ایده نگارش این نمایش خاطرنشان کرد: اتفاقات دنیای اسلام طی 200 سال گذشته علاقمندم و معتقدم موضوع فوق‌العاده‌ای است و در هنرهای نمایشی می‌شود به آن پرداخت. همچنین به مسائلی که مهم است ولی به نظرم کمتر به آنها پرداخته می‌شود، فکر می‌کنم. البته نمایش قبلی من هم موضوعی اقتصادی و سیاسی داشت. ایده پرداختن به این نمایش به دو علت در ذهن من شکل گرفت. نخست آنکه هم‌زیستی، ضرورت حال و آینده ما است و امری جهانی به شمار می‌رود. از سوی دیگر به نظرم بخشی از ما از اطرافیانی که با آنها زندگی می‌کنیم شناخت کاملی نداریم، اهل سنت هم بخشی از این افراد هستند. این فقدان، مقوله‌ای فرهنگی و به مثابه عدم معرفت نسبت به این افراد است.
این نویسنده و کارگردان تئاتر در ادامه اضافه کرد: البته طی مدتی که نمایش را روی صحنه بردم، دوستانی اظهارنظر کردند که در چنین شرایطی حضور داشته و مشکلی نداشته‌اند. این نمایش تجربه شخصی، از زیست‌های خاص است و اگر کمی دیدمان عمومی‌‌تر باشد، کمبود شناخت فرهنگی نسبت به اهل سنت را خواهیم دید. به این عدم شناخت، شرایط سیاسی، تفسیرهای مختلف از مذهب و دین را هم اضافه کنید. اهل سنت علاوه بر همسایگان مرزی ما، در کنار ما زندگی می‌کنند. بنابر این بسیار اهمیت دارد در مورد این مسئله صحبت شود، به نظرم باید این مقوله در افکار عمومی برجسته شود.
جلال تجنگی درباره اهمیت و جذابیت نگارش اثری در مورد ازدواج یک مرد اهل سنت و زن شیعه و مشکلات آن، عنوان کرد: پیش‌فرض من این است که وقتی این دو با عشق با یکدیگر ازدواج کردند و به خاطر این ازدواج با خانواده‌های‌شان دچار مشکل شدند، پذیرفته‌اند که ممکن است بحران‌هایی داشته باشند. نکته مهم‌تر آن است که این قصه فقط مربوط به اقلیت مذهبی بودن نیست و نفس رفتن به سمت هم‌زیستی، تحمل و ... در بین خود ایرانی‌های شیعه هم وجود دارد. در واقع ایرانی‌های شیعه هم به عنوان اکثریت، اختلافات زیادی با یکدیگر دارند. در جامعه‌ای که اکثریت آن می‌توانند با یکدیگر گفت‌وگو کنند و مشکلات‌شان را با یکدیگر حل کنند، راحت‌تر می‌توانند مشکلات‌شان را با اقلیت‌ها نیز حل کنند.
او در ادامه افزود: در قصه‌ای که انتخاب شده پیش‌فرضم این بود که هم زن و هم مرد قصه، پذیرفته‌اند که مشکلات‌شان حل شده است زیرا هر دوی آنها تحصیل کرده‌اند و بیشتر انتظار می‌رود که بتوانند بر مسائل بین‌شان غلبه کنند. اهمیت اختلافات مذهبی در نزد یک فرد تحصیل‌کرده به نظر می‌رسد باید کمتر از اهمیت آن برای پدر و مادرش باشد. این روند رو به رشد جامعه تکامل یافته است. بنابراین، این فرض را گرفته‌ام که وقتی این دو با یکدیگر زوج شده‌اند، یعنی اختلافات فرهنگی مابین خود و خانواده خودشان را خودآگاه حل و فصل کرده‌اند.
این کارگردان با اشاره به اینکه در این نمایش مشکلات اقتصادی زمینه‌ساز تبدیل "ابوبکر" به فردی تندروتر از آن چه که می‌شناسیم است، اظهار داشت: البته این هم مسئله‌ای غریب نیست زیرا در کشورهایی که فقر زیادی وجود دارد، مثل کشورهای اطراف خودمان همانند پاکستان یا افغانستان، زمینه جذب برای گروه‌های تندرو بیشتر فراهم می‌شود. در واقع باعث و بانی اختلاف میان دو زوج غیر هم مذهب، فقط اختلافات مذهبی نیست و مشکلات اقتصادی، تفاوت فرهنگ خانواده‌ها، فقدان آگاهی عمومی نسبت به تفاوت‌ها و... نیز می‌تواند بر مشکلات آنها دامن بزنند. 60 سال پیش، کسانی که در آمریکا، رنگ پوست‌شان سفید نبود، از اتوبوس، رستوران و... جداگانه استفاده می‌کردند اما آن‌قدر در مورد این مسئله حرف زده شد که اکنون چنین تبعیضی در آن‌جا کمتر به چشم می‌‌خورد.
جلال تجنگی ضمن بیان اینکه ما به دنبال آن بودیم که در مورد دغدغه‌یمان حرف بزنیم، متذکر شد: امیدواریم پس از ما هم افراد دیگری بیایند و در مورد وجوه دیگر این مسئله صحبت کنند تا بازخوردها، به حل تعدادی از مشکلات بینجامد. عده‌ای می‌پرسند که آیا "فاروق" نماینده اهل سنت است؟ اصلاً این‌طور نیست. شما باید "ابوبکر" و پدر او را هم ببینید. مسئله پیچیده‌تر از این حرف‌هاست و ما عادت داریم که سریع ساده‌سازی کنیم. وقتی در مورد یک مسئله صحبت می‌شود، رفته‌رفته از آن تنوع آدم‌ها و موقعیت‌ها بیرون می‌زند. ما این تنوع رنگین‌کمانی را در بعضی از کارهای تئاتری‌مان می‌بینیم. مثلاً نمایش‌های کودک زمانی بیشتر در تن‌پوش خلاصه می‌شد، اما اکنون انواع و اقسام کار کودک وجود دارد چون‌که چنین نمایش‌هایی مدام تولید شده و بازخوردها آن را به سمت تنوع‌پذیری برده است.
او درباره انتخاب بازیگران این اثر نمایشی عنوان کرد: در نمایش "ابوبکر محمدی، فاطمه محمدی" دوستانی از دانشکده‌های هنر و معماری، سوره، سینما و تئاتر، هنرهای زیبا و تربیت مدرس حضور داشتند، همه تجربیات خودشان را به کار وارد کردند. آنها در فرایند اجرا با ایده‌های خوب‌شان خیلی کمک کردند که متن تلخیص و فشرده‌تر شود و این باعث شد خروجی کار به نظرم بهتر شود. متن در ابتدا 58 صفحه بود ولی در اجرا به 50 صفحه رسید.
این نمایشنامه‌نویس درباره انتخاب موسیقی نمایش "ابوبکر محمدی، فاطمه محمدی" گفت: در میان قطعات موسیقی نمایش، دو قطعه از "باب دیلن" وجود دارد که این دو اثر در متن نوشته شده بود. وقتی‌که "دیلن" به عنوان برنده جایزه نوبل شناخته شد، مدتی از از تمرین‌مان می‌گذشت، کمی نگران این بودیم که شاید تصور شود به خاطر برنده شدن باب دیلن از موسیقی او استفاده کنیم.