ارکستر «چکاوک» به سرپرستی و رهبری رضا شایسته با هدف زنده نگهداشتن آثار فاخر ملی ایران سال ۱۳۷۷ در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت و فعالیت رسمی خود را آغاز کرد، این ارکستر طی ۲۷ سال اخیر اجراهای مختلفی در رویدادها و دوره‌های مختلف جشنواره موسیقی فجر داشته و هنرمندان و خوانندگان برجسته‌ای را به جامعه موسیقی معرفی کرده است.
تاکنون چهار آلبوم تصویری با عنوان‌های «چکاوک یک»، «چکاوک ۲»، «چکاوک سه» و «چکاوک چهار» مربوط به کنسرت‌های این ارکستر با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ثبت در کتابخانه ملی ایران، منتشر شده‌اند.
رضا شایسته آهنگساز، مدرس و نوازند ویولن، بنیانگذار، سرپرست و رهبر ارکستر «چکاوک» دارای مدرک کارشناسی ارشد موسیقی و کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست، نوازندگی ویولن را نزد زنده‌یاد اسدالله ملک، حسن اعتمادی، ابراهیم لطفی، همایون رجبیان و منوچهر گودرزی و تئوری موسیقی، سلفژ، هارمونی، کنترپوان و ارکستراسیون را نزد وارطان ساهاکیان و رهبری ارکستر را نزد نصیر حیدریان و منوچهر صهبائی فراگرفت.
همچنین شایسته مدیر مسئول آموزشگاه موسیقی «آوای چکاوک» و عضو هیات مدیره کانون مدرسان و عضو پیوسته کانون نوازندگان خانه موسیقی ایران است که طی سال‌های گذشته فعالیت‌های متعددی برای اجرا و بازخوانی آثار بزرگان موسیقی کشورمان، آثار ارکستر «گل‌ها» و برنامه‌های «گل‌های جاویدان» داشته است، با این هنرمند درباره فعالیت‌های ارکستر «چکاوک» و وضعیت آموزش موسیقی گفت و گو کرده‌ایم که در ادامه می‌آید.
شایسته درباره چرایی تشکیل ارکستر «چکاوک» اظهارداشت: این ارکستر سال ۱۳۷۷ با هدف زنده نگهداشتن آثار موسیقی ملی و فاخر ایران و آشنا کردن نسل جدید با این موسیقی شکل گرفت، آثار بسیاری از هنرمندان و اساتید برجسته و بنام موسیقی کشور متعلق به پنجاه سال اخیر است که تاکنون اجرای زنده و صحنه‌ای نداشتند و علاقه‌مند بودیم که این آثار را در قالب ارکستر برای مخاطبان و علاقه‌مندان اجرا کنیم.
وی گفت: متاسفانه نسل جوان، هنرمندان چند دهه گذشته خود را نمی‌شناسند و بیشتر هدف ما از شکل‌گیری ارکستر «چکاوک» آشنایی نسل جوان با موسیقی سنتی و قدیمی بوده است.
رهبر ارکستر «چکاوک» افزود: اسدالله ملک استاد ویولن بنده، سرپرست و رهبر ارکستر «همنوازان» بود که سال ۱۳۸۰ درگذشت و ارکسترش منحل شد، از همان سال به همسر استاد ملک قول دادم تا جایی که امکان داشته باشد، فعالیت ارکستر «چکاوک» متوقف نشود و با اجرای آثار فاخر همچنان ادامه داشته باشد و سعی کنم در این ارکستر، ادای دینی به استاد ملک و آثار او داشته باشم و راه و روش این استاد فقید موسیقی را در پیش بگیرم.
شایسته بیان کرد: ارکستر «چکاوک» ارکستری کامل با سازهای ایرانی با ۴۰ نوازنده، آهنگساز و تنظیم‌کننده است که طی سال‌های فعالیتش با خوانندگان مطرحی همچون بهرام حصیری، علیرضا افتخاری و محمد معتمدی همکاری داشته و خوانندگانی همچون محمد افروز، مصطفی نیکو، سروش مظفری، محمدرضا محرابی و مهرداد پیکرزاده را به جامعه موسیقی معرفی کرده است.
وی درباره همکاری ارکستر «چکاوک» با خوانندگان جوان و ناشناخته اظهارداشت: برای تمامی خواننده‌های مطرح کشور احترام قائل هستم، همیشه برای آنان فضا و شرایط فعالیت در رویدادهای مختلف موسیقایی وجود داشته است، براین اساس تصمیم گرفتم که ارکستر، خواننده به جامعه موسیقی معرفی کند، خواننده‌هایی که قابلیت و توانمندی دارند، تاکنون ارتباطاتی نداشتند و نهادی از آنان حمایت نکرده است.
اجرای آثاری با بیش از ۵ دهه قدمت
رهبر ارکستر «چکاوک» با اشاره به اجرای آثار فاخر از استادان بنام و فقید موسیقی ایران توسط این ارکستر گفت: موسیقی ملی ما گنجینه ارزشمندی است که باید از آن صیانت شود و نسل به نسل شنیده و حفظ شود تا فراموش نشود، ارکستر «چکاوک» نیز در گونه موسیقی کلاسیک ایرانی فعالیت دارد و سعی می‌کنیم با دریافت مجوز، آثار فاخر ملی و کمتر شنیده شده در بیش از ۵۰ سال اخیر را اجرا کنیم.
شایسته با اشاره به مشکلات اجرای آثار قدیمی موسیقی ایرانی افزود: به دلیل مسایل و مشکلاتی که برخی از خوانندگان این آثار بعد از انقلاب داشتند، مجوز آنها به راحتی صادر نمی‌شود، در صورتی که معتقدم اثر موسیقی را نباید به نام خواننده بشناسیم بلکه ترانه‌سرا و آهنگساز صاحب اثر هستند.
وی بیان کرد: اگر این تابو شکسته شود و این موضوع نهادینه شود که اثر موسیقایی را به نام خواننده نشناسیم، بسیاری از آثار بیش از پنجاه سال گذشته را می‌توان اجرا کرد، بعضی از این آثار در آرشیو قرار گرفتند و استفاده نمی‌شوند، در صورتی که از لحاظ فنون آهنگسازی و محتوای اشعار فاخر هستند و متاسفانه در این چهار دهه، آثار ماندگار به ۱۰ اثر هم نمی‌رسند و مجبور هستیم آنها را در کنسرت‌های مختلف تکرار کنیم.
آهنگساز اظهارداشت: آثار موسیقایی گذشته عمیق و سرشار از احساس بودند، شاعر، آهنگساز و خواننده همه یک روح در سه بدن بودند، با یکدیگر دوست بودند، شاعر می‌دانست که برای کدام آهنگساز شعر می‌گوید و آهنگساز می‌دانست که برای کدام خواننده می‌خواهد آهنگ بسازد اما در سال‌های اخیر، آهنگساز، آهنگی را می‌سازد و به دنبال خواننده می‌رود که کدام خواننده اثر او را اجرا کند، مشخص است که این اثر عمق ندارد و ماندگار نخواهد بود.
شایسته گفت: در گذشته اساتیدی همچون زنده یاد پرویز یاحقی، علی تجویدی، همایون خرم، مجید وفادار و محمد حیدری آثاری را ساختند که این آثار قبل از انقلاب توسط خوانندگانی اجرا شدند که به دلایلی مهاجرت کردند و دیگر امکان و اجازه اجرای آن آثار وجود ندارد.
وی افزود: اجرا نکردن این آثار در سال‌های اخیر لطمه بزرگی به موسیقی ما وارد کرده است، در شرایط فعلی آثار موسیقی در گونه پاپ منتشر می‌شوند و رواج پیدا می‌کنند که محتوای مناسبی ندارند و بعضا هنجارشکن هستند و نسل جوان به سمت چنین موسیقی‌هایی گرایش پیدا کردند.
سرپرست ارکستر «چکاوک» بیان کرد: با موسیقی پاپ مخالفتی ندارم، این گونه موسیقی ارزشمند است اما برخی از خوانندگان محتوای نامناسبی را با موسیقی پاپ اجرا می‌کنند که در مدت دو سال معروف می‌شوند و یک‌باره کنار گذاشته می‌شوند اما آثار قدیمی، فاخر، عمیق و با محتوا هستند که امیدواریم تابوی اجرا نکردن این آثار بشکند و بتوانیم آنها را اجرا کنیم. هر چند که در سال‌های اخیر شرایط بهبود پیدا کرده و مجوز اجرای بعضی از آثار قدیمی توسط دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صادر شده است که ضمن قدردانی از دست‌اندارکاران مربوطه، امیدواریم این روند ادامه داشته باشد.
رهبر ارکستر «چکاوک» بیان کرد: مخاطبان این روزها به دلیل مشکلات مختلف اقتصادی و اجتماعی که در جامعه وجود دارد دیگر حوصله شنیدن آثار فاخر سنگین را ندارند، سعی داریم با اجرای آثار قدیمی و شاد حال دلشان خوب شود، لبخند بر لبانشان بنشیند و با خاطره خوش سالن را ترک کنند و ثابت کنیم با اجرای موسیقی اصیل و ارکسترال می‌توانیم همچون موسیقی پاپ، فضای شاد و لذت‌بخشی را برای مخاطبان ایجاد کنیم و مخاطبان نیز تاکنون استقبال قابل توجهی از چنین آثاری داشتند.
چالش‌های اداره کردن ارکستر خصوصی
شایسته درباره چالش‌ها و مشکلات اداره کردن ارکستر «چکاوک» اظهارداشت: اداره کردن ارکسترهای خصوصی دشوار و نیازمند حمایت‌های مادی و معنوی دولتی است و ارکستر «چکاوک» در این سال‌ها توسط نهاد خاصی مورد حمایت قرار نگرفته است.
وی گفت: حامیان مالی همیشه به دنبال خوانندگان پاپی هستند که مردم از آنان بیشتر استقبال می‌کنند و متأسفانه حامی مالی که بخواهد از یک ارکستر حمایت کند، بسیار کم است و در این سال‌ها سعی کردیم هزینه‌های ارکستر را از طریق فروش بلیت یا در مواردی سرمایه خودمان تامین کنیم.
شایسته که مدیر مسئول آموزشگاه موسیقی «آوای چکاوک» است، درباره وضعیت آموزش موسیقی بیان کرد: وضعیت آموزش موسیقی بسیار نامناسب است، در یک دهه اخیر تعداد آموزشگاه‌های موسیقی افزایش پیدا کرده است اما بسترهای لازم وجود ندارد و معلمان خوبی در حوزه موسیقی تربیت نشده‌اند و بسیاری از آنان صلاحیت تدریس ندارند و در این شرایط آموزش موسیقی کیفیتی نخواهد داشت.
منبع: ایرنا