سرویس موسیقی هنرآنلاین: ایلیا بهارلو نوازنده و مدرس پیانو و مترجم و فرزند زندهیاد محمدعلی بهارلو نوازنده و استاد ویولن است. او در محضر موسیقیدانهایی مانند پرسیا بهارلو، لیدوش اصلانیان، فوزیه مجد و گاگیک بابایان به فراگیری موسیقی پرداخت و دانشآموخته نوازندگی پیانو از ترینیتی کالج لندن و کارشناسی ارشد موسیقی در رشته نوازندگی پیانو از دانشگاه هنر تهران است.
بهارلو مترجم کتابهای "مبانی بنیادی موسیقی"، "تئوری موسیقی برای نوآموزان"، "دفتر یادداشت آهنگسازان جوان" و "دشیفرَت را بهتر کن" است و بهتازگی کتاب "تئوری موسیقی برای کودکان" نوشته لینا نِگ را ترجمه کرده است.
این کتاب که بر آموزش صحیح نتخوانى، ریتمخوانى و شناخت علامتهاى موسیقایى تأکید مىکند، بهتازگی توسط انتشارات گیسا چاپ شده است. به همین بهانه با بهارلو گفتوگو کردهایم.
خانم بهارلو، در ابتدای گفتوگو از کتابهایی که بهتازگی ترجمه کردهاید، بگویید.
یکی از این کتابها "دشیفرت را بهتر کن" است که یک مجموعه شش جلدی است و شهریور امسال توسط انتشارات ماهور منتشر شد. کتاب "تئوری موسیقی برای کودکان" را هم ترجمه کردم که انتشارات گیسا تازه آن را منتشر کرده است. "تئوری موسیقی برای کودکان" کتابی پر از نقاشی و بسیار رنگی و مناسب کودکان ۴ تا ۷ سال است. خیلی جاها جواب دادن به سؤالات نیاز به این ندارد که کودکان قابلیت خواندن و نوشتن داشته باشند. البته معلم باید به آنها آموزش دهد و صورت سؤالات را برایشان بخواند، اما پاسخگویی به سؤالات و چسباندن استیکرهایی که کودک از انتهای کتاب برمیدارد و جایگزین میکند، برایش جذابیت دارد. متأسفانه ازایندست کتابها خیلی کم در بازار هست. دورههای آموزشی متعدد و معروفی برای موسیقی کودک هست که بعضیها خوب کار میکنند و بعضیها متأسفانه خیر. از نظر من خیلی اوقات بعضی از والدین و بچهها در این دورهها وقتشان تلف میشود. من همیشه دنبال این بودم که بچههایی که از سنین پایینتر شروع به یادگیری میکنند، یک کتاب در کنار کارشان داشته باشند که اصول پایه نتخوانی و ریتمخوانی را که الفبای کار موسیقی است، از همان ابتدا کار کنند. کتاب "تئوری موسیقی برای کودکان" خیلی به این موضوع کمک میکند.
در مورد کتاب "دشیفرت را بهتر کن" و عنوان آن توضیح بدهید.
"دشیفر" یک واژه تخصصی در موسیقی و به معنای اولین اجرا از یک صفحه موسیقی بدون هیچ تمرین قبلی است. خیلی از هنرجویان چند سال است که کار میکنند، اما وقتی با یک قطعه جدید مواجه میشوند، بهاندازه کافی از پس اجرا برنمیآیند؛ اجرایشان پر از اشکال است و گاهی نتها را درست نمیزنند. گاهی نیز ریتمها و علامتهای موسیقی را که آهنگساز دور و اطراف قطعه نوشته است، بهدرستی رعایت نمیکنند و این موضوع باعث میشود که کیفیت کار پایین بیاید. من در تمام سالهایی که پیانو تدریس میکنم، همیشه با شاگردانی مواجه بودهام که وقتی از درسی به درس دیگر میرویم، بهخوبی نمیتوانند درس جدید را اجرا کنند. کتاب "دشیفرت را بهتر کن" کمک میکند به این که دانشجو به اطلاعات موسیقیاش در هر سطحی که هست، توجه بیشتری کند و زمانی که با قطعه جدیدی روبهرو میشود، بهراحتی بتواند آن را اجرا کند. درواقع، این شش جلد کتاب، از سطح مقدماتی تا پیشرفته، به دانشجو یاد میدهد و یادآوری میکند که حواسش به چه چیزهایی باشد. این موضوع کمک میکند که دانشجو اجرای بهتری داشته باشد. هرچقدر او بتواند قطعات جدیدی بنوازد، رپرتوار وسیعتری از قطعات مختلف به رویش باز میشود و امکان همنوازی با مابقی نوازندگان را دارد، و بهطور کلی باعث پیشرفت بیشتر شاگرد میشود.
انتشار این نوع کتابها را چقدر مؤثر میدانید؟
قطعاً خیلی میتواند مؤثر باشد. همیشه در کتابهایی که چه برای بزرگسالان و چه برای کودکان ترجمه میکنم، اولین موردی که برایم اهمیت دارد این است که نمونه آن کتاب به زبان فارسی در دسترس نباشد. اولین کتابی که ترجمه کردم "مبانی بنیادی موسیقی" بود که اولین بار در ۱۳۸۹ توسط انتشارات سوره مهر منتشر شد. این کتاب درباره تئوری موسیقی بزرگسالان است. دلیل من برای ترجمه "مبانی بنیادی موسیقی" این بود که اعتقاد داشتم سایر کتابهای تئوری موسیقی بزرگسالان موجود در بازار، بعضی از مفاهیم را خیلی گنگ یا خیلی مشکلتر از چیزی که هست بیان کردهاند. برای همین به دنبال کتابی بودم که این مفاهیم را به یک زبان ساده اما کامل توضیح داده باشند.
از دیگر کتابهایی که در این زمینه ترجمه کردهاید، بگویید.
کتابی دیگر به نام "تئوری موسیقی برای نوآموزان" ترجمه کردم که در ۱۳۹۱ توسط انتشارات ماهور به چاپ رسید و با استقبال خیلی خوبی نیز مواجه شد و سال گذشته چاپ چهارم به بازار آمد. کتاب دیگر "دفتر یادداشت آهنگسازان جوان" است که انتشارات ماهور در ۱۳۹۳ آن را منتشر کرد. در کل، کتابهایی را انتخاب و ترجمه کردم که به نظرم جای خالی آن در بازار نشر محسوس بود و شاگردان احتیاج دارند در کنار نوازندگی از چنین کتابهایی استفاده کنند.
در این مدت که کتاب "تئوری موسیقی برای کودکان" منتشر شده، واکنشها به آن چطور بوده است؟
با توجه به این که مدت زیادی از انتشار این کتاب نمیگذرد، هنوز یک مقدار زود است در مورد بازخوردهای آن صحبت کنم و به دلیل این که فعلاً کلاسهای آموزشگاهها بهصورت منظم برقرار نمیشود، فکر میکنم زمان بیشتری نیاز داریم، اما خوشبختانه واکنش دوستان و همکارانی که تاکنون این کتاب را دریافت و مطالعه کردهاند، خوب بوده است.
پدر شما از سالها قبل صاحب یک آموزشگاه موسیقی بودند.
بله، پدر من مرحوم محمد بهارلو در ۱۳۲۵ آموزشگاه موسیقی بهارلو را تأسیس کرد و تا سال ۱۳۸۵ که از دنیا رفت، به مدت ۶۰ سال آن را اداره کرد. این آموزشگاه در ابتدا در خیابان لالهزار بود و بعد به خیابان حقوقی و بعد به خیابان شریعتی نزدیک سهراه طالقانی منتقل شد. بعد از فوت پدرم، من به همراه دو خواهرم پرسیا و کیمیا که هردو به جز تحصیلات دانشگاهی موسیقی دان نیز هستند آموزشگاه را اداره می کنیم و کیمیا مدیر آنجاست و بیشتر فعالیتهای من نیز در همین آموزشگاه است. خودم در کنار فعالیت در آموزشگاه موسیقی بهارلو در آموزشگاه موسیقی فوژان به مدیریت حمیدرضا دیباذر عضو هیئت علمی دانشگاه هنر نیز فعالیت میکنم.
درباره وضعیت این آموزشگاه در این روزها بگویید.
متأسفانه تمام آموزشگاههای موسیقی به نسبت سال گذشته این موقع، مقداری افت کردند. البته بسیاری از مشاغل این اتفاق برایشان افتاده است. ما از اسفند سال گذشته کلاسهایمان را به دلیل حفظ سلامت خود و هنرجویان و والدین، بهصورت آنلاین برگزار کردیم و تنها دورههای محدودی کلاسها را بهصورت حضوری برگزار کردیم. بههرحال در هر کلاس تعدادی از هنرجویان بودند که با آنلاین برگزار کردن کلاسها مشکل داشتند و فعلاً آموزششان را متوقف کردند تا مجدداً کلاسها بهصورت حضوری برگزار شود. از جهاتی برگزاری کلاسهای آنلاین حسنهایی هم دارد. بهعنوان مثال در کلاسهای حضوری مواقعی پیش میآمد که هنرجو با من تماس میگرفت و اعلام میکرد که یک ربع دیرتر به کلاس میآید و این موضوع دیگر در کلاسهای آنلاین نیست. حتی هنرجویان میتوانند از کارهایشان برای من ویدئو ارسال کنند و نقاط ضعفشان را گوشزد کنم. برگزاری کلاسهای آنلاین باعث میشود که هنرجویانی که در شهرهای مختلف کشور و یا خارج از کشور حضور دارند بتوانند از این کلاسها استفاده کنند.
گروهی با تدریس آنلاین موسیقی مخالف هستند.
به نظر من دلیل مخالفت تعدادی از اساتید با آموزش آنلاین میتواند به خاطر سرعت اینترنت باشد یا مثلاً انتقاد از ساعتها مداوم نگاه کردن به صفحه تلفن همراه یا کامپیوتر. شاید هم آشنا نبودن برخی اساتیدِ مسنتر با تکنولوژی، دلیل مخالفت آنها باشد. البته این موضوع را نمیتوان انکار کرد که در کلاسهای آنلاین صدای ساز گاهی وضوح کمتری دارد و این موضوع یکی از معایب برگزاری کلاس های آنلاین موسیقی است به همین خاطر بعضی از همکارانم از هنرجویان میخواهند که آثارشان را بهصورت ویدئو برای آنها ارسال کنند.
در پایان اگر نکتهای هست بفرمایید؟
من بهجز تدریس پیانو برای بزرگسالان و کودکان و همچنین اداره آموزشگاه موسیقی پدرم، یک موسسه نشر به نام "آوای جاوید بهارلو" دارم که به نسبت موسسهای نوپا است و چند سال است آن را دایر کردهام. ما ناشر سیدی هستیم. نخستین سیدی را دو سال گذشته منتشر کردیم که شامل آثار ویولن پدرم با نوازندگی خواهرم پرسیا بود. بهتازگی نیز دومین سیدی ما که منتخبی از معروفترین و بهترین آثار استاد صبا با نوازندگی ویولن خواهرم پرسیا است، منتشر شد.