گروه معماری هنرآنلاین: روناک روشن گیلوائی در سال ۱۳۹۳ استودیو معماری روشن را تأسیس کرد. گروه معماری روشن ایده‌های خود را بر اساس نیازهای مشتری، برنامه‌های کاربردی ساختمان و اثرات زیست‌محیطی طراحی می‌کند. او می‌کوشد با استفاده از تلفیق قابلیت‌های طراحی دیجیتال و روش‌های تولید بومی در ایران به الگوهای هوشمند و جدید در طراحی دست یابد. مشروح گفت‌وگوی هنرآنلاین با روشن گیلوانی را در ادامه بخوانید:
خانم روشن لطفاً در ابتدا درباره نحوه ورود خود به عرصه معماری بگویید.
در دانشگاه هنر و معماری کمال‌الملک رشته معماری خواندم و در حال حاضر دانشپذیر دوره MBA گرایش مدیریت پروژه در دانشکده مدیریت دانشگاه تهران هستم.
از چه زمانی کار اجرایی را شروع کردید؟
از ترم دوم دانشکده وقتی متوجه شدم می‌توانم از عرصه معماری کسب درآمد داشته باشم. از همان زمان شروع به کارهایی مانند نقشه‌کشی انجام پروژه های دیگران کردم و با توجه به ابعاد گستردگی معماری دوست داشتم همه ابعاد کار را تجربه کنم. تقریباً از سال ۹۳ تا ۹۴ به مرور وارد اجرای پروژه‌های خودم شدم.
عمده فعالیت‌تان روی چه پروژه‌هایی متمرکز است؟
بیشتر روی طراحی داخلی پروژه‌های درمان تجاری تمرکز دارم، البته در کنارش در کار مرمت و بازسازی بافت تاریخی رشت فعالیت می‌کنم.
لطفاً درباره مهم‌ترین پروژه اجرایی خود و ویژگی‌های آن توضیح دهید؟
دو پروژه در دو حوزه مختلف انجام دادم که هر دو، به نقطه عطفی در دوران فعالیت من تبدیل شدند. پروژه «کافه موزه رشت» بود که حدود یکسال طراحی و اجرای آن زمان برد. کارفرمای این پروژه یک مجموعه‌دار بود که براساس طراحی قرار بود هم کافه باشه و هم محل نمایش آثار هنری و اسناد تمبر و غیره. فضای این کار و پژوهش‌هایی که قبلا انجام دادم من را بیش از پیش ترغیب کرد تا وارد حوزه بناهای قدیمی و تاریخی شوم. پروژه بعدی، طراحی داخلی«مطب دندانپزشکی دکتر بشردوست» بود که در طراحی این پروژه باتوجه به تأثیر نور مناسب در بهبود روند درمان، از منابع نور و استفاده از متریال‌های مختلف برای ایجاد فضایی آرامش بخش استفاده کردم.
در پروژه «مطب دندانپزشکی بشردوست»، برنده دو جایزه «طراحی آینده» و «جایزه جهانی معماری» شدید. از نگاه داوران چه نکاتی در آثار شما وجود داشت که موجب موفقیت در این مسابقه شد؟
مجموعه‌ای از عوامل از جمله توزیعِ مناسب نور، ساماندهی فضاها و متریال باعث انتخاب این پروژه شده است. با توجه به محل قرارگیری پروژه و همچنین نمای ساختمان، امکان تغییر در تناسبات و جهت بازشوها وجود نداشت؛ بنابراین نور را با مصادیق آن برای کاربران فضای داخلی تعریف کردیم. با توجه به تأثیرات اثبات شده نور مناسب در بهبود روند درمان، برای ایجاد محیطی شفابخش و محیطی که کمترین تنش واضطراب را به کاربر القا کند، توجه ویژه‌ای به این مقوله کردیم.
با توجه به این مسئله که مرمت آثار باعت حفظ، احیای بناها و بافت‌ها می‌شود، وضعیت مرمت بناهای تاریخی در ایران را چطور ارزیابی می‌کنید.
با توجه به گستردگی و اهمیت بناهای تاریخی در ایران و بافت تاریخی، از طرفی درهم تنیدگی میان «بافت» و «تک بنا» مرمت دچار بی‌توجهی یا پهنه‌بندی نادرست قرار گرفته است. از بودجه‌بندی نادرست به مرمت و نگهداری بناهای تاریخی، نوع قراردادها با مرمتگران (پیمانکار) تا تصویب طرح و اجرای پروژه بازآفرینی بافت‌های فرسوده و همچنین شبهات در نوع نگاه به اجرای این طرح از عوامل مؤثر در ارزیابی حفظ و بقای بافت تاریخی و بناهای تاریخی کشور می‌توان در نظر گرفت .بر این اساس با توجه به وسعت جغرافیایی می‌توان قاطعانه بیان کرد در شرایط نامناسبی قرار داریم و باید برای نجات این میراث اقدام کنیم.
آیا نگاه تخصصی به مقوله مرمت از سوی قانون‌گذاران وجود دارد؟
قانون‌گذاری با تجربه، توسعه و پژوهش رابطه‌ای دو سویه و مستقیم دارد. اگر ما در امر قانون‌گذاری منعطف نباشیم و بدون در نظر گرفتن بستر و تکامل علم و پژوهش راه را ادامه ندهیم ره به ترکستان رفتن است. وضع قانون، اهرم مهمی در پیشبرد اهداف ماست اما اگر دغدغه‌مندتر و عمیق‌تر درباره مقوله صحبت کنیم باید نگرش خود را در وضع قانون تغییر دهیم. ما باید نبود نگاه تخصصی به مقوله مرمت را رفع کنیم.
چطور می‌توان از ظرفیت دانشگاه‌ها در پیشرفت شرایط حاکم بر عرصه مرمت و بازسازی استفاده کرد؟
با تکیه بر نقدهایی که به سیستم آموزشی در حوزه معماری وارد است و نظر به وجود آسیب‌هایی که همه ما، به ویژه در گرایش‌های مربوط به حوزه معماری در فضای آکادمیک شاهد هستیم، محیط آکادمیک و دانشگاهی کمک شایانی در رشد جامعه، معماری و مرمت خواهد داشت حال آنکه برای استفاده از ظرفیت‌های دانشگاهی باید کمی از تئوری محور بودن فاصله گرفت و جهان واقعی را ملموس‌تر در کلاس‌های درس پذیرفت تا جهان واقعی را دید. رفت و برگشتی دیدن تئوری و عمل، حضور اساتید کارآمد در محیط دانشکده و حضور دانشجویان در کارگاه‌هایی که بتوان از آن‌ها تجربه علمی و مشهود کسب کرد، گامی است که نیاز به تغییرهای بنیادی در سیستم آموزشی ما در این حوزه دارد. مرمتگر و معمار باید مشاهده‌گر قهار و تجسم‌گری عالی باشد، اگر فضای آموزشی بستری برای پرورش این دو مقوله فراهم نشود، گره‌های کور پس از فارغ‌التحصیلی دانشجویان عیان خواهد شد.