هنر گچبری یکی از هنرهای وابسته به معماری است که در هر منطقه و هر دوره زمانی، شکل و شیوه مخصوص به خود را داشته‌است.
سرویس معماری هنرآنلاین: در معماری هنرهای بسیاری وجود دارد که یکی از آن‌ها هنر گچبری است و تنها هنری است که از زمان‌های بسیار دور در هر جای دنیا وجود داشته و تنها شکل و شیوه آن متفاوت بوده است.
هنر گچبری نه تنها در کشورهای دیگر بلکه در خود ایران هم در دوره‌های متفاوت وجود داشته است و روش و شکل آن در هر دوره‌ای متفاوت بوده است. دلیل آنکه برای هنرهای تزئیینی از گچ استفاده می‌شد خاصیت فرم‌پذیری و چسبندگی آن و رنگ مطلوبی که دارد است. همچنین گچ استفاده زیادی در هنر معماری برای طراحی دکوراسیون داخلی و بیرونی دارد.
تاریخ این هنر در معماری ایران نشان می‌دهد که از دوران ایلامیان – هخامنشیان و سپس به ویژه در دوره اشکانیان و سامانیان به مسئله گچ توجه می‌شده و از آن به عنوان یک ماده سازنده و استوار استفاده شده است. گچ‌کاری و گچبری در دوران اسلامی توسعه یافت و آثار آن در مدرسه‌ها، کاخ‌ها و سایر بناها ، به عنوان یک عنصر تزئینی مورد توجه قرار گرفت.
شواهد باستان‌شناسی نشان می‌دهند که تاریخ ساخت گچ به پیش از ساختن خشت و پخت آن به صورت آجر می‌رسد. در قدیمی‌ترین بنای دنیا، یعنی اهرام ثلاثه مصر که قدمتی چهار هزار و پانصد ساله دارد، از گچ به عنوان ماده چسبنده مقاوم در بین سنگ‌ها و جهت کلاف‌سازی آن‌ها استفاده شده است. یکی از کاربردهای ویژه گچ، اندود کردن دیوارها و سطوح داخلی ساختمان‌ها است و هنر گچبری، این آراستگی را به حد کمال و دلنوازی می‌رساند.
اولین مردمی که در ایران به این کار دست زدند هخامنشیان و سپس ساسانیان بودند و اعراب در جریان فتوحات خویش، این هنر را از آن‌ها فرا گرفتند. هنرمندان دوره اموی به‌طور وسیعی کاخ‌ها را با گچبری منقوش برجسته تزئین می‌کردند.
سفیدکاری با گچ که در دوره اشکانیان تکامل یافت نخست پوشش دیواره‌های خشتی بود به منظور آنکه این دیوارها را از آسیب رطوبت محفوظ بدارد. اما در همان حال خاصیت تزیینی نیز داشت، زیرا از زشتی دیوارهای گلی می‌کاست.
از دلایل دیگر رواج گچ‌کاری در هنرهای وابسته به معماری ایرانی آن بود که گچ کاری ارزان و کار با آن بسیار ساده بود و ار طرفی در مصرف وقت، انرژی و هزینه نیز صرفه‌جویی می‌شود به همین دلیل در دوران اشکانی و ساسانی استفاده از تزئینات گچبری در داخل و خارج بناها بسیار رواج یافت و این سنت بر خلاف سنت دوران پیشین و شیوه پارسی بود که از حجاری و نقش برجسته و یا آجر لعابدار برای تزیین بنا استفاده می‌کردند.
استفاده از گچ‌کاری و گچبری در ساختمان‌های امروزی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. در دوران مختلف هنرمندان گچ‌کار ایرانی به صور مختلف از گچ در زیباسازی و برجسته‌سازی بنا استفاده کرده‌اند. خاصیت شکل‌پذیر بودن گچ موجب شده تا در معماری داخلی ساختمان کاربرد فراوانی داشته باشد.
برای نمونه به گچ‌کاری عمارت مسعودیه به عنوان یکی از نمونه‌های درخشان این هنر نگاهی می‌کنیم.
