سرویس مد و لباس هنرآنلاین: ملیسا پورفیضی فارغالتحصیل رشته طراحی و چاپ پارچه و لباس دانشگاه الزهرا است که در سالهای اخیر تمرکز خود را به عرصه طراحی و چاپ روی شال و روسری معطوف کرده و نزدیک به 10 ماه است به شکل مستقل و تحت عنوان برندی با نام ملیزاس در زمینه طراحی و تولید شال و روسری مشغول است.
مشروح گفتوگوی هنرآنلاین با این هنرمند جوان را در ادامه بخوانید:
لطفاً ابتدا در مورد فعالیتهایی که در عرصه مد و لباس تاکنون انجام دادهاید، توضیح دهید؟
من فارغالتحصیل رشته طراحی و چاپ پارچه و لباس سال از دانشگاه الزهرا هستم. از همان سال ابتدایی ورود به دانشگاه فعالیت خود را شروع کردم و به شکل پروژهای برای شرکتها مختلف کار کرده و به این شکل نبود که جایی استخدام باشم. دلیل این امر هم آن بود که آن زمان کسی به دنبال جذب طراح نبود و مانند شرایط فعلی نیست که بهواقع طراحان به دلیل مشغله زیاد حتی وقت سر خاراندن هم ندارند. اما اینکه چرا کسی به دنبال جذب طراح نبود دلیلش این بود که اغلب شرکتها و تولیدکنندگان لباس سراغ کپی میرفتند و طرحهایی را از چین و ترکیه وارد میکردند. مراجعه ما هم به آنها برای متقاعد کردنشان بهمنظور قبول طرحهای ما فایدهای نداشت و آنها با این توجیه که طراحی که بهتازگی از دانشگاه فارغالتحصیل شده است قابل اعتماد و سرمایهگذاری نیست و طرحهایی که ارائه میدهد خام است، از قبول ما سرباز میزدند و به همین خاطر اغلب اوقات ما صرف سر و کله زدن و چانه زدن با آنها برای قبول شدنمان بود.
یعنی در حال حاضر وضعیت بهتر است؟
بله، بهطور حتم. حداقل دو سال است که به خاطر تحریمها، اوضاع کاری در زمینه طراحی پارچه و لباس خیلی بهتر شده است چرا که دیگر کسی مدل و طرحی از خارج نمیتواند وارد کند و لذا به سمت طراح داخلی رو آورده است.
عمده فعالیت شما در حال حاضر در زمینه طراحی شال و روسری است؟
بله، نزدیک به 10 ماه است که به شکل مستقل و تحت عنوان برندی با نام ملیزاس (melizzas_scarf) در زمینه طراحی و تولید شال و روسری مشغول هستم. ابتدا میخواستم نام برند را "ملیسا" انتخاب کنم که مشابه یک برند ترک بود. تجربه این چند ماه طراحی و تولید شال و روسری به من ثابت کرد که حداقل در این عرصه همه به سمت تولید و کار ایرانی روی آوردهاند و اینکه به جهت این فراگیری و فرهنگسازی مردم نیز ترغیب شدهاند که روی خوش به تولید ایرانی نشان داده و کار وطنی بخرند. این امر بیش از پیش مرا مصمم کرده است که در این حوزه فعالیتی پیگیر داشته باشم.
تبلیغ و عرصه محصولات تولیدیام را از طریق شبکههای اجتماعی و بهویژه اینستاگرام به انجام میرسانم و با تبلیغات در پیچ شخصیام توانستهام حتی به فروش عمده نیز برسم که این به نظر من اتفاق قشنگی است و چه جالب که پس از این همه سال شاهد هستیم که در ایران هم میشود محصولات جدید و متنوعی تولید کرد. به سبب همان رویکردی که پیشتر به آن اشاره کردم و شرکتها و تولیدکنندگان اصرار به همکاری با طراحان داخلی دارند، این روزها وقتی به اغلب کارخانههایی که با آنها همکاری دارم مراجعه میکنم در کمال مسرت با این درخواست از سوی ایشان مواجه میشوم که از من میخواهند تا طراحان جوان و خلاقی را به ایشان معرفی کنم و وقتی حیرت و هیجان مرا در برابر این درخواست مشاهده میکنند، میگویند که به سبب اقبال مشتریان از طرحهای ایرانی، در خط تولید به کمبود طرح مواجه شده و نیاز به طرحهای جدید برای تولید محصولات متنوع دارند.
سبک کاری شما چگونه است و شما معمولاً علاقه به چه طرحهایی دارید؟
معمولاً انتزاعی کار میکنم و سعی در بهکارگیری طرحهای اسپورت دارم، آن هم با استفاده از رنگهای متنوع و به نظرم رنگ باید وارد طراحی و تولید پوشاک و لباس ما شود و یکی از آرزوهای من این است که مردم در انتخاب پوشش خود تا حد زیادی از شکل سیاهپوشی خارج شوند و به رنگهای متنوع روی بیاورند چرا که اساساً رنگ هیچ منافاتی با پوشش ندارند و میتوان در عین وقار و برخورداری از شأن در پوشش، لباس رنگی نیز پوشید.
شما بهعنوان یک طراح فارغالتحصیل از دانشگاه با رشتهای مرتبط با حوزه کاری خود اکنون در عرصه حرفهای مشغول به کار هستید، دانشگاه چه نقشی در پویایی و قوام مجموعه فعالیتهای شما در عرصه حرفهای داشت؟
دانشگاه تنها به مجموعهای از مباحث پایهای در حوزه رشتهای که مشغول به تحصیل در آن هستیم میپردازد و بهواقع گذراندن واحدهای دانشگاهی فقط 20 درصد بار علمی در حوزههای تخصصی را به دوش میکشد. ما در دانشگاه با مجموعهای از موضوعات تئوریک روبرو میشویم در حالی که ضامن موفقیت حرفهای در این عرصه پای نهادن در بازار کسب و کار است. شخص من بهعنوان دانشجوی این رشته در ابتدا از مواجهه با یک صنعتگر واهمه داشتم چرا که من یک دانشجو هستم و به فرض فراگیری مجموعهای از تخصصها، هیچگاه تا زمانی که خود را درگیر فعالیت حرفهای در این حوزه نسازم، به توفیق چندانی دست نخواهم یافت. این عرصه محل آزمون و خطاهای فراوان است که باید مرارت و سختی آن را به جان بخری و خود را برای سرد و گرم چشیدنهای آن به این ورطه بیندازی. البته این مسئله به معنای آن نیست که باید دانشگاه همچنان بر همان موازین ازپیشتعیینشده خود ثابت و پابرجا باقی بماند. به نظر من باید محیط دانشگاه بهویژه در ارائه چنین رشتههایی، محیطهای کسب و کار را تا حد زیادی برای دانشجویان شبیهسازی کند تا آنها نیز با مهارتهای بازاری آشنا شوند و اینگونه نباشد که تنها به مجموعهای از مباحث نظری و البته کسب برخی تواناییها بهمنظور کار با ابزار مورد نیاز این حرفه بسنده کنند.
باز گردیم به بازار شال و روسری که شما مشغول به فعالیت و تولید در آن هستید. وضعیت در حال حاضر به چه شکلی است؟
این عرصه به طرز عجیبی خودکفا شده است. بهطور مثال کارخانهداری که تا همین سال گذشته بسیاری از موارد همچون طرح و حتی پارچه مورد نیاز خود را از چین و ترکیه وارد میکرد در جریان تحریمها متقاعد شد تا خود به طراحی بپردازد و حتی پارچه بافت ایرانی را تهیه کند. این فرد ظرف شش ماه با رونق تولید توانست کارگاه کوچک خود را تبدیل به سوله بزرگی کند که با گرایش عجیب مشتریان به خرید جنس ایرانی هماکنون روزی 10 هزار شال و روسری از سراسر ایران سفارش میگیرد، تولید کرده و برای آنها ارسال میکند. چنین اتفاقی به یک خودباوری نزد تولیدکننده ایرانی نیز مبدل شده است تا جایی که حتی شاهد رشد کیفی تولیدات پارچه ایرانی، طراحی و دوخت شال و روسری هستیم و این روند تا به آنجا پیش رفته است که مشتری در مراجعه به مکان عرضه محصولات در نگاه نخست باورش نمیشود که این محصول تولیدی ایرانی باشد.
نکتهای که میخواهم اینجا به آن اشاره کنم اینکه در چنین شرایطی نقش انجمنی همچون انجمن طراحان پارچه و لباس تا چه اندازه میتواند تعیینکننده باشد. همانطور که به این مسئله پرداختم بسیاری از تولیدکنندگان و صنعتگران در مراجعه حضوری شخص من که با آنها همکاری دارم از من درخواست میکنند که طراحان جوان و خلاق دیگری را نیز برای ایجاد تعادل میان عرضه و تقاضا به ایشان معرفی کنم و این در حالی است که به نظر من انجمن بهعنوان یک مرجع قابل اعتماد که در آن نام و نشانی و زمینه کاری هر کدام از طراحان عضو درج شده است بهراحتی میتواند آنها را هدایت کرده و زمینه را برای اشتغال طراحان جوان و ورود بسیاری از آنها که در عین شایستگی مجال کمتری برای حضور در عرصه حرفهای پیدا میکنند را فراهم نماید و حتی موردی را که به آن اشاره کردم و کسب مهارتهای تکمیلی برای مسلح شدن طراحان برای ورود همهجانبه و مطمئن به بازار کار را در قالب برگزاری دورههای مهارتآموزی ایجاد کند که البته متأسفانه در این زمینه کاستی و کمکاریهایی وجود دارد.
این خودکفایی و جهشی که ما در عرصه مثلاً تولید شال و روسری به آن دست پیدا کردهایم و شما به آن اشاره کردید آیا صرفاً جنبه مصرف داخلی دارد یا میتواند بازار بینالمللی را نیز تصاحب کند؟
قطعاً توانایی برای جذب بازار بینالمللی را نیز دارد. من با وجود آن که چند ماه است به شکل مستقل و در قالب برندی مشخص و با استفاده از تبلیغات در فضای مجازی کار خودم را شروع کردهام اما سفارش از بسیاری از کشورها بهویژه کشورهای اسلامی که ازنظر فرهنگی با آنها قرابتهایی داریم داشتهام مضافاً بر این که مقوله شال و روسری به جهت تنوع در موارد استفاده بهعنوان دستمال گردن و نظایر آن از سوی سایر کشورها بهویژه اروپایی مطالبه زیادی خواهد داشت. ما باید به یک خودباوری اصولی برسیم و آن اینکه چیزی کم از بسیاری از شرکتهای تولیدکننده خارجی نداریم. شخصاً در مدت اقامتم در استانبول ترکیه آن هم به مدت یک سال، شاهد بودم که بسیاری از تولیدکنندگان ترک نیز که ما طرحهای آنها را در سالهای نهچندان دور کپی میکردیم خودشان نیز از طرح و نقوش دیگر کشورها همچون چین و ایتالیا کپیبرداری میکردند و اینگونه نیست که آنها از ما خلاقتر باشند. باز هم اشاره به این نکته میکنم که تحولی عظیم در زمینه طراحی پارچه و لباس طی این چند سال اخیر به وجود آمده است و شما آن را بهوضوح در بازدید اجمالی از مانتوفروشیهای میدان هفت تیر که قبلاً مشهور به عرضه البسه یکنواخت و رسمی اداری بودند میبینید که دیگر آنگونه نیستند و محصولات متنوع و الوانی را تولید و عرضه میکنند و این امر به آن معناست که بازار کار برای طراحان خلاق و مبتکر به جهت تنوعطلبی مشتریان بسیار پررونق است.
بهجرئت میتوانم بگویم که فعالیت در عرصه مد و لباس کشور بهویژه در زمینه طراحی در شرایط فعلی آنچنان مستعد و در عین حال بکر است که هر فردی با داشتن تخصص و استعداد لازم و پشتوانه مطالعاتی و تحقیق کاری را در این حوزه حتی از صفر آغاز کند، در مدتزمان بسیار کمی خواهد توانست به موفقیت فراوانی دست پیدا کند. هرکسی این عرصه را فاقد امکانات و حمایتهای لازم از سوی مراجع دولتی بداند به نظر من به دنبال بهانهجویی است چرا که در بسیاری از کشورهای صاحب فن در این زمینه شاهد بروز برندهایی موفق بودهایم که کمترین حمایت از آنها صورت گرفته اما با توجه به هدفمندی و پشتکار توانستهاند به مدارج عالی و توفیقات فراوانی دست پیدا کنند.
نقش جشنوارهها و رویدادهای رقابتی را در پیشرفت کار طراحان عرصه مد و لباس چقدر مؤثر میدانید؟
تأثیر چندانی ندارند، حداقل در آن دورهای که ما در این جشنوارهها شرکت میکردیم چنین بود و با وجود حائز رتبه شدن حمایتی صورت نمیگرفت و دعوت به انجام کاری و یا قرارگیری در روند تولیدی نمیشدیم و اعتقاد دارم اگر به لحاظ ساختاری تغییراتی در ماهیت آنها صورت نگیرد، برگزاری آنها کمترین نقش را در ایجاد تحول در این عرصه به دنبال خواهد داشت.
چشمانداز شما برای آینده چیست و اینکه چه برنامههای کاری را در توسعه و پیشرفت خود متصور هستید؟
فعالیت ذیل عنوان برندی که من مسئول آن هستم، تازه است و من برای توسعه و گسترش فعالیتهای خود قصد انجام اقدامات فراوانی را دارم و به صادرات محصولاتی که آنها را طراحی و تولید میکنم فکر میکنم و باز هم تأکید میکنم که نقش انجمنی همچون انجمن طراحان پارچه و لباس در شناسایی و کشف استعدادهای جوان و فراهم آمدن بستر لازم بهمنظور اشتغال به کار و ایجاد تحول در این عرصه بسیار تعیینکننده است که امیدوارم مسئولان به این امر اهتمام لازم داشته باشند.