به گزارش هنرآنلاین، برنامه " گفت و گوی فرهنگی " رادیو گفت و گو با موضوع (نقد و بررسی مشکلات خط فارسی و راهکارها) با حضور دکتر امیر رضا اصنافی عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی و متخصص در علم دانش شناسی ، دکتر سپیده عبدالکریمی زبان شناس و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی و دکتر حسین علی قلی زاده عضو هیات علمی دانشگاه خواجه نصیر و متخصص در زمینه زبان شناسی روانه آنتن شد.
دکتر اصنافی با بیان مقدمه ای از خط گفت: انسان به عنوان یک موجود اجتماعی برای ارتباط از خط استفاده می‌کند و سیر تحولی از زمان آشنایی با خط تاکنون دچار تغییرات اساسی شده چرا که نوع تعاملات ، نیازها ، نوع ارتباطات و دامنه واژگان استفاده شده در هر دوره نیز متفاوت است.
یکی از مسائلی که در سال‌های اخیر با ورود تکنولوژی به خط فارسی نفوذ کرده است تغییر خط فارسی از عربی به رومیایی است که اساتید دانشگاه در این باره نیز توضیح می‌دهند.
دکتر عبدالکریمی با اشاره به استفاده کاربران از خط فینگلیش، عنوان کرد: مجرای ارتباطی جدید مانند پیامک‌ها سبب استفاده از این نوع خط شده که دور از انتظار نیست.
وی در ادامه افزود :در یک جامعه که زبان اصلی فارسی است با رشد وسایل تکنولوژیک و برای برقراری ارتباط اجتماعی از طریق ابزارهای روزآمد نمی‌توان از خط عربی که نوع رایج است بهره برد بنابراین از خط رومیایی که به خط لاتین نیز معروف است استفاده می‌شود که به آن پینگلیش یا فینگلیش نیز گفته می‌شود.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی گفت : ما چاره ای نداشتیم جز اینکه از این خط استفاده کنیم. با وجود اینکه فناوری‌های وارداتی به مرور زمان به امکانات جدیدتر مانند خط عربی مجهز شدند اما استفاده از خط رومیایی به مرور در بین افراد نهادینه شده است نه فقط به دلیل اینکه به این نوع از نگارش عادت کرده‌ایم بلکه امکان نشان دادن واکه‌ها یا مصوت‌ها با استفاده از این خط از ویژگی‌های مطلوب آن بوده است.
عبدالکریمی در توضیح مطلب فوق گفت : واکه‌های بلند در خط فارسی نشان داده شده اما واکه‌های کوتاه نشان داده نمی‌شوند و در خواندن واژه‌هایی که مانند یکدیگر نوشته می‌شود دچار ضعف است.
وی گفت: استفاده از خط عربی برای نوشتن به زبان فارسی جای بیشتری نسبت به خط رومیایی اشغال می‌کند و در ترغیب کاربران به استفاده از خط رومیایی مؤثر است.
دکتر محرم اسلامی عضو هیات علمی زبان شناسی دانشگاه زنجان در گفت و گوی تلفنی نیز در همین راستا می‌گوید : هر چه چهره نوشتاری یک زبان به چهره گفتاری زبان نزدیک‌تر باشد آن نظام نوشتاری کامل‌تر است و انعکاس این زبان توانمندتر است.
وی گفت : نظام نوشتاری زبان صامتی است و مصوت‌ها نقش زیادی در این نوشتار ندارند به این معنی که ممکن است از یک نوشته چند قرائت صورت گیرد بنابراین نظام نوشتاری وضوح لازم را ندارد و متون دارای ابهام هستند .
عضو هیات علمی زبان شناسی دانشگاه زنجان گفت: به هر میزانی که زبان تغییر می‌کند گفتار نیز دچار دگرگونی می‌گردد. اگر قرار باشد زبان خود را با نوشتار و خط نشان دهد باید پا به پای زبان تغییر دهد و باید به یکدیگر نزدیک شوند.
اسلامی یکی از علل رویگردانی ایرانیان از کتابخوانی را مشکلات خط دانست و عنوان کرد : مدت زمان زیادی از مخاطب به دلیل عدم وضوح کلمات گرفته می‌شود و لذتی از مطالعه به دست نمی‌آید و اطلاعات دهندگی خط فارسی کامل نیست و این یک تهدید است. چرا که هدف اصلی و اولیه نادیده گرفته شده و ویژگی ثانویه به آن داده شده است.
اما در این میان برخی از کارشناسان عدم نوشتن مصوت‌ها و ابهامات زبان را نه تنها یک نقص نمی‌دانند بلکه از آن به عنوان یک ویژگی منحصر به فرد زبان فارسی نسبت به دیگر زبان‌های دنیا یاد می‌کنند.
دکتر علی قلی زاده در این باره عنوان داشت : ننوشتن واکه‌های کوتاه در زبان فارسی که شاید نوعی ایراد به نظر برسد اما سرعت نوشتن و انتقال پیام را افزایش می‌دهد.
وی ابهامات را ویژگی اصلی ادبیات دانست و با بیان اینکه همه این ابهامات در نوشتار زبان نقص به حساب نمی‌آید ، تاکید کرد: همین ابهامات و ایهامات سبب خلق بسیاری از آثار در ادبیات غنی ما شده است.
علی قلی زاده نخبه پروری را از دیگر ویژگی‌های ابهامات نوشتار دانست و گفت: طنزهای نغز و چند لایه در زبان فارسی قابل قیاس با زبان‌های دیگر نیست و این موضوع از همین ایهامات نشأت می‌گیرد.
وی با پذیرفتن مشکلات موجود گفت : این مشکلات چندان جدی نیست و نمی‌تواند موضوع انتقال پیام را دچار اختلال کند.
عبدالکریمی با تأیید خلق آرایه‌ها در ادبیات به واسطه ابهامات و ایهامات ، گفت : در یک اجتماع آنچه اهمیت دارد برقراری ارتباط میان افراد از طریق نوشتار یک زبان است و زبان نقش زیبایی ادبیات خاص خود را فقط در قشر خاصی ایفا می‌کند.
وی در ادامه افزود : ایجاد ارتباط اجتماعی برای رفع نیازهای اجتماعی وظیفه اصلی زبان است بنابراین اگر بتوان با برطرف کردن ابهامات موجود، انتقال مفاهیم و ایجاد ارتباط را آسان‌تر کنیم نباید به بهانه زیبایی آفرینی این ابهامات، این اصل را به تعویق بیاندازیم.
عبدالکریمی گفت : ما نباید برای افراد تعیین تکلیف کنیم که زبان را چگونه استفاده کنند بنابراین نمی‌توان به بهانه نادرست بودن یک نوشتار آن را حذف کرد.
دکتر اصنافی با بیان اینکه زبان رام شدنی نیست و راه خود را خواهد یافت ، عنوان کرد: هر قشر و طبقه از کلمات خود استفاده خواهد کرد.
وی با تاکید بر اینکه حل مشکل خط فارسی در انحصار یک نهاد نیست ، گفت : باید حلقه ای از نهادها با هم اندیشی و تعامل و با درک نوع ارتباطات تشکیل شود تا نیازهای هر عصر مرتفع گردد.
قابل ذکر است، برنامه " گفت و گوی فرهنگی" از شنبه تا چهارشنبه ساعت 20 از شبکه رادیویی گفت وگو پخش می‌شود و علاقه مندان می‌توانند برای دریافت فایل صوتی برنامه به سایت رادیو گفت وگو مراجعه کنند.