سرویس سینمایی هنرآنلاین: سال 1364 فیلم "باشو غریبه کوچک" به کارگردانی بهرام بیضایی ساخته شد. فیلمی که حضور سوسن تسلیمی و بازی کوتاه اما تأثیرگذار پرویز پورحسینی این فیلم را تبدیل به یکی از ماندگارترین فیلمهای تاریخ سینمای ایران کرد.
یکی از مؤثرترین اتفاقات درباره بازی این بازیگر پیشکسوت حضور در فیلمهایی بود که اکثراً کارگردانهای باسابقه سینما آن فیلمها را ساخته بودند. از "چشمه"، "کمالالملک"، "باشو غریبه کوچک"، "طلسم"، "هزاردستان"، همکاری با کارگردانانی مثل زندهیاد علی حاتمی، بهرام بیضایی، واروژ کریممسیحی و… تنها چندی از فیلمهای درخشان پورحسینی است.
اگرچه این بازیگر سینما دوست دارد، بازی درصحنه تئاتر را هم تجربه کند اما میگوید منتظر یک پیشنهاد خوب از یک کارگردان خوب است. او بازیگری گزیدهکار است و شاید بتوان گفت اغلب در فیلمهای ماندگار تاریخ سینما حضورداشته است. از نقشهای تاریخی تا نقش پدر ازجنگبرگشته فیلم "باشو غریبه کوچک". بهزودی دو فیلم "روز رستاخیز" و "دوران عاشقی" با بازی این بازیگر روی پرده سینما خواهد رفت. پورحسینی زیاد اهل گفتوگو نیست اما میگوید این گفتوگو برگرفته از سؤالاتی بود که دوست داشت درباره بعضی از اتفاقات صحبت کند.
آقای پورحسینی، سالهاست در سینما فعالیت میکنید و نقشهای متنوعی را ایفا کردهاید. از بازی در آثار ماندگار "کمالالملک"، "کشتی آنجلیکا" و نقش کوتاه اما تأثیرگذار در فیلم "باشو غریبه کوچک" تا آثار تاریخی؛ چقدر فاصله بین دنیای بازیگری شما و آثار گذشتهتان میبینید؟
خودم فاصلهای ازنظر اجرای نقشها با آن سالها نمیبینم. فکر میکنم در این سن و سال ازنظر اجرا پختهتر هم شدهام. ازنظر انرژی هم در این سن هنوز سرپا هستم. نمونهاش اجرای نقش عبدالله را در سریال "میکائیل" به کارگردانی سیروس مقدم که همین اواخر پخش شد، میتوانید ببینید. آخرین نقشهایی که در سینما داشتم، نقش کوتاه، اما تأثیرگذار در فیلم "روز رستاخیز" به کارگردانی احمدرضا درویش و نقش پدر در فیلم "دوران عاشقی" به کارگردانی علیرضا رئیسیان بود. شاید علت کمکاریام در سینما این باشد که رابطه نسل ما با کارگردانان جوان بهنوعی قطع شده است. یا شاید نقش جالبی برای سن و سال ما نوشته نمیشود و یا پیشنهاد نمیشود.
مدتهاست سینما در انتظار دوران طلایی دهه 60 و 70 به لحاظ مضمون و ساختار فیلمها به سر میبرد. چرا سینمای ایران دچار بحران کیفیت و مضمون شده است؟
نمیتوان در این مورد حکم قطعی صادر کرد. به نظر من هنوز هم فیلمهای خوب و پرمحتوا ساخته میشود. ولی دخالت ارگانهای متعدد در اکران فیلمها، تولیدکنندگان را دچار تردید کرده است. ترس از عدم اکران و نابود شدن سرمایه باعث شده به سمت مضامینی بروند که امتحان خود را پس دادهاند.
شما باسابقه بازیگری که در سینما داشتهاید، بهتر از هرکسی میدانید که ضعفهای موجود در فیلمهای امروز از کجا میآید. عوامل یک فیلم و یا عدم حضور مدیران باتجربه و حرفهای در عرصه کاری؟
همه اینها که گفتید در موفقیت و یا عدم موفقیت سینمای امروز ما مؤثر است. یک مدیر باتجربه که اختیار قاطعی نداشته باشد، وجود یا عدم وجودش تفاوتی نمیکند. آنچه امروز ما در تولید سینمای ایران مشاهده میکنیم، همه توان سینمای ما نیست. تعداد زیادی از عوامل سینما از کارگردان گرفته تا بازیگر و فیلمبردار در سینمای امروز ما حضور ندارند و یا حضور کمرنگی دارند.
در کنار سینما، تجربه حضور در مجموعههای تلویزیونی را هم داشتهاید که اتفاقاً مضمون طنز را هم دربرمی گرفتند. چقدر به این دسته از نقشها نزدیک هستید. بازی در تلویزیون همان حس بازی در سینما را برای شما تداعی میکند؟
برای من بازی در کارهای تلویزیونی و یا سینمایی تفاوتی ندارد. آنچه برای من مهم است، حضور یک کارگردان خوب و خلاق است. به علاوه یک فیلمنامه خوب؛ از نقشهای متفاوت و کمدی هم استقبال میکنم. در دهه شصت نقشهای منفی بسیاری بازی کردم. مانند فیلم "طلسم" و فیلم "ایستگاه"، ولی در ادامه پیشنهادهایی که دریافت کردم، خیلی هم خوب نبودند. احساس کردم این نقشها به خاطر ملاحظاتی، شناسنامه درستی ندارد.
ظاهرا فرصتی پیش آید دوباره به صحنه تئاتر بازمیگردید. این فرصت را چه زمانی میبینید؟
نمیدانم. راستش منتظر یک پیشنهاد خوب از یک کارگردان خوب هستم. برای من تئاتر جایگاهی است که میتوانم در این هنر همه توانم را بکار بگیرم. به نظر من بازیگرانی که از تئاتر میآیند، خوب است سالی یکبار به صحنه بروند که در فرم مطلوب باقی بمانند. تمرینات تئاتر به من جان تازهای میدهد. بعد از سالها کار کردن در تئاتر، اکنون به این نتیجه رسیدهام که ما باید نمایش خودمان را بسازیم. از نمایشهای خوب درزمینهٔ ترجمه هم استقبال میکنم. ولی نمایشنامه ایرانی را ترجیح میدهم. در همه جای دنیا از تئاتر حمایت میشود. چون یک نمایش چند ماه تمرین دارد و تعداد محدودی اجرا. سینما نیست که از فیلم چندین کپی تهیه شود و در سالنهای بسیار نمایش داده شود. عوامل تئاتر باید هزینه خود را از همان اجراهای محدود تأمین کنند و این امکانپذیر نیست.
فکر میکنید سینمای ایران تا رسیدن به سینمای جهان فاصله زیادی دارد یا حضور فیلمهای ایرانی میتواند در سینمای دنیا تأثیرگذار باشد؟
من کارشناس سینما نیستم که بدانم سینمای ایران بر سینمای جهان تأثیرگذار بوده است یا خیر، اما میدانم که سینمای ایران با حضور خود در عرصههای بینالمللی و دریافت جوایز فراوان نام ایران و ایرانی را بهعنوان یک ملت بافرهنگ در این عرصه مطرح ساخته است.
با بازی در فیلم "مریم مقدس"، "مختارنامه" و "رستاخیز" وجه دیگری از بازیتان را در ایفای نقشهای تاریخی بوده است. فکر میکنم علاقهای به نقشهای تاریخی از گذشته بازیگریتان تا به امروز داشتهاید؟
برای من بازی در کارهای تاریخی لذت خاصی دارد. موفقیت در این کارها به دلیل کارگردانان کاربلد آنها بود. همانطور که در سریال "شب دهم" اینگونه بود. کارکردن با کارگردانانی مانند شهریار بحرانی، داود میرباقری، حسن فتحی و یا احمدرضا درویش فرصت خوبی است برای بازیگر که توانش را بیازماید. فکر میکنم با اکران فیلم "رستاخیز" حتماً تماشاگر هم با اینگونه نقشهایم ارتباط خوبی برقرار خواهد کرد. در فیلم "رستاخیز" در نقش جاروت بازی کردهام.
آقای پورحسینی، جایگاه هنرمندان پیشکسوت در سینما را چه طور میبینید؟ آن انتظاری که از این هنر و عرصه داشتهاید بعدازاین همه سابقه کاری برایتان به واقعیت پیوسته است یا خیر؟
راستش نه. نمیخواهم بضاعت فرهنگ و هنر خودمان را با کشورهای پیشرفته مقایسه کنم. اما انتظار نداشتم پیشکسوتهای هنر این سرزمین را اینگونه ببینم. فرقی نمیکند چه در عرصه موسیقی، چه تئاتر و سینما و دیگر هنرها. در کشور ما هنر بهعنوان یک شغل به رسمیت شناخته نمیشود. من پسازاین همهسال تجربه در این عرصه به نسل جوان پیشنهاد میکنم که شغل دومی هم در کنار کارهای هنری داشته باشند که در سنین سالخوردگی دچار مشکل نشوند.
-----
بخشی از بازی پورحسینی در فیلم "باشو غریبه کوچک" را اینجا ببینید.