سرویس تجسمی هنر آنلاین: احمد نادعلیان دبیر پروژه جهانی هنر کوچ‌رو 2016 در گفت‌وگو با هنرآنلاین درباره این رویداد که در قشم برگزار شد و امروز در موزه هنرهای معاصر تهران به پایان می‌رسد توضیح داد: هنر کوچ‌رو زیر شاخه هنر محیطی نیست. با یک جستجوی تاریخی هر فردی می‌تواند این کار را انجام دهد و ممکن است، علاقمند به هنر طبیعت نباشد. در واقع یک نویسنده یا نقاش هم می‌تواند بگوید من سفر می‌کنم و در طول این سفر اثر هنری خلق می‌کنم و در هر نقطه با فرهنگ‌های متفاوتی مواجه می‌شوم و ممکن است اصلا آن اثر الزام زیست محیطی هم نداشته باشد.
وی ادامه داد: از سویی ممکن است خیلی از افراد بگویند که ما به نوعی هنر کوچ‌رو را قبل از این انجام داده‌ایم. هنر کوچ‌رو در واقع تفاوتی که دارد ایناست که در رویکرد هنگام سفر می‌توانید تعامل فرهنگی بر قرار کنید.
این هنرمند هنرهای طبیعی اظهار داشت: علاوه بر تعامل فرهنگی هنرمندان هنر طبیعت که علاقمند به طبیعت و هنر زیست محیطی هستند این عنوان را انتخاب کردند. دلیلش آن است که کوچ‌روها به خاطر آن که در ساخت ابزار زندگی‌شان مثل سیاه چادر که با پشم بز ساخته می‌شود و خیلی وسایل دیگر شرایطی را به وجود می‌آورند که اگر در منطقه‌ای ساکن باشند و بعد آن منطقه را ترک کنند آلاینده‌ای را به جا نمی‌گذارند و زندگی‌شان تجزیه می‌شود.
نادعلیان گفت: کوچ‌روها مواد مورد مصرف را به گونه‌ای استفاده می‌کنند که ما دچار بحران مواد اولیه نمی‌شویم. آن‌ها از چیزی بهره می‌برند که قرار نسیت مبدلی باشد که قابل بازیافت و تجزیه نیست. مثل تبدیل نفت به پلاستیک. حتی انرژی هسته‌ای که می‌گویند پاک است الزاما پاک نیست و زباله‌های آن به چرخه طبیعت بر نمی‌گردد. یعنی خود فلزات، سیمان و بسیاری از متریال‌هایی که امروز استفاده می‌کنیم بر خلاف زندگی کوچ‌روها قابل بازگشت نیستند. اما سیاه چادر وقتی تجزیه شد به اصل طبیعت بر می‌گردد.
وی در مورد عملکرد هنرمندان هنر کوچ‌رو اظهار داشت: ما به عنوان هنرمندان زیست محیطی سفر می‌کنیم، با محیط تعامل می‌کنیم و همان جا ماده اثر را پیدا کرده و اثر هنری را می‌سازیم و چیزی که آن را تبدیل به هنر می‌کند آن عکسی است که به صورت آگاهانه از آن هنر گرفته می‌شود. وگرنه یک کودک هم به طور فطری خاک بازی می‌کند. با این حساب این نکته حائز اهمیت است که هنر کوچ‌رو در واقع یک توافق آگاهانه برای انجام یک سفر توام با ملاحظه زیست محیطی و تکریم طبیعت است.
دبیر پروژه جهانی کوچ‌رو گفت: برگزارکنندگان که دوستان کره‌ای هستند تعدادی از افرادی را که ماده کارشان طبیعت بوده است را به این پروژه دعوت کردند تا فردی که به عنوان مثال به طور ویژه‌ای با چوب کار می‌کند در این پروژه با رویکرد جدیدی از هنر در طبیعت آشنا شود.
نادعلیان اظهار داشت: من به عنوان مدیر برگزاری ایرانی در آن جلسه سیاست‌گذاری در کره حضور داشتم و این رویکرد در آن جلسه مطرح شد که سفر تعامل فرهنگی می‌آورد. در جای جای دنیا این فرهنگ‌ها وقتی با هم برخورد می‌کنند در انتهای سفر به یک هم زبانی و گفتمان می‌رسند.
وی در مورد رابطه هنر محیطی و هنر کوچ‌رو گفت: هنر محیطی تعاریف متفاوتی دارد. در بازه‌های زمانی متفاوت و در غرب و ایران تعاریف متعددی از آن وجود دارد. هنر محیطی از دهه 1960 میلادی شکل گرفته و آن زمان تعریفش آن گونه بوده که انسان در یک محیط سه بعدی قرار بگیرد. یعنی انسان را پیرامونش احاطه کند.
این هنرمند گفت: کلمه محیط در فارسی و انگلیسی چند بُعدی و چند معنایی است. بعد از آن، هنر محیطی به آن دست از هنر گفته می‌شد که هنرمند اثر هنری خود را به پیرامون ببرد. یعنی به سطح شهر یا طبیعت.و بعد الزام مسایل زیست محیطی و محافظت از محیط زیست به عنوان شرط معقولانه‌ای در لند آرت روز به روز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. البته این ملاحظه از نظر آموزشی مهم نبوده و الان مهم است. گاهی هنرمند می‌گوید من به طبیعت می‌روم و برگ‌هایی را کنار هم می‌چینم و نمی‌خواهم کار زیست محیطی بکنم. در واقع او نظمی را از طبیعت گرفته و می‌خواهد همان نظم را به نوعی دیگر به طبیعت برگرداند.
نادعلیان گفت: کسی که می‌گوید نیچر آرت، در واقع معتقد است که عمل من نیز جزوی از طبیعت است. ما در واقع واژگان زیادی داریم در این حوزه که به سه دسته تقسیم می‌شوند. آن‌ها که از طبیعت به عنوان واسطه یا رسانه استفاده می‌کنند. آن‌هایی که می‌خواهند طبیعت را ستایش کنند و آن‌هایی که بینابین هستند.
اهمیت هنر کوچ رو در برخورد هنرمند با فرهنگ هاست
وی در مورد دلایل برگزاری پروژه جهانی هنر کوچ 2016 در جزیره قشم گفت: دو سه متغیر این را تعیین می‌کرد که این پروژه از قشم آغاز و به اصفهان و تهران برسد. یک نکته آن است که اجداد من زندگی کوچ‌رو داشتند و من پیشنهاد داشتم که ابتدا برویم و مسیر کوچ آن‌ها را از ییلاق تا قشلاق دنبال کنیم. اما آمادگی این که حامی مالی آن زمان پیدا کنیم نبود از طرفی در برنامه دوستان کره‌ای هم آمده بود که این برنامه برگزار می‌شود و الان آخرین ماه میلادی است و باید این برنامه برگزار می‌شد.
دبیر پروژه جهانی هنر کوچ‌رو گفت: پیش از من یکی از همکاران این موضوع را پیگیری کرده بود که در کنار من به عنوان دبیر اجرایی این کار را پیش ببرد و پیش‌بینی کرده بود که این برنامه تنها در کویر باشد. چرا که کویر تنها خاص ایران است و ما کویرهای متعددی را داریم بنا به دلایلی خودم با آن مخالفت کردم چون معتقد بودم کویر گوناگونی آب و هوایی ایران را نشان نمی‌دهد و ما آن آمادگی میدانی را برای اسکان نداشتیم.
نادعلیان عنوان کرد: من ده سال است که در جزیره هرمز زندگی می‌کنم و یک سال است که با قشم ارتباط دارم. حتی به این فکر کردم که هرمز علیرغم این که از نظر تصویری می‌تواند برای هنرمندان ایده‌آل باشد مکان مناسبی برای اسکان نیست. دو چیز اهمیت داشت این که یکی تا چه اندازه فضای رفاهی برای هنرمندان یک رویداد بین‌المللی کافی است و تا چه حد بتوانی یک زمان‌بندی معینی را پیش‌بینی کنید.
وی گفت: در واقع انتخاب قشم به لحاظ تنوع مواد بود و از سویی تالاب گاو خونی، جرقوییه و کویر کاشان هم در نقشه کاری ما هست. من به آن فکر کردم جدای از محیط روستایی در کنار لافت شهر اصفهان گزینه خوبی است تا استنباط از هنر ایران تنها به روستا محدود نشود و بعد به کاشان رفتیم و من فکر کردم اگر یک روز کاری در کاشان باشیم و در کویر مرنجاب و زاینده‌رود این می‌تواند کفایت کند. اگر چه تهران از نظر زیست محیطی به دلیل وارونگی هوا آلوده است اما بخشی از واقعیتی است که در ایران وجود دارد و آخرین نشست ما در تهران و در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار می‌شود. خود این موضوع اهمیت دارد زیرا از جنوب به شمال ایران از یک روستا به پایتخت حرکت کرده‌ایم.
مدیر پروژه جهانی هر کوچ‌رو گفت: آن‌چه که در یک رویدادی مثل این، که شبیه سمپوزیوم است اهمیت دارد زندگی هنرمندان در کنار یکدیگر است. این جا ممکن است نتیجه غایی یک مجسمه نباشد اما ممکن است در پس این مکاشفه در تعامل با نقاشی یا در هنر اجرا، اتفاق جدیدی بیافتد. زیرا هنرمند با تغییر فضا با چالشی مواجه می‌شود که این چالش افق جدید برای او تعریف می‌کند. در حقیقت زندگی کوچ‌رو ها هم یک زندگی بینافرهنگی است.
نادعلیان در پایان گفت: مراوده فرهنگی موجب غنای هنرمند می‌شود. هنر کوچ‌رو از این جنس است که هنرمند یک داشته‌ای دارد ولی با یک جمعی، نحوه کشفی را می‌بیند و با مواد جدید به راه حل‌های جدیدی دست پیدا می‌کند. این موضوع منجر به تعالی و رشد هنر خواهد شد.