سرویس تجسمی هنرآنلاین: نخستین نشست رسانه‌ای هشتمین دوسالانه ملی مجسمه‌سازی تهران روز سه‌شنبه 9 مهرماه با حضور عباس مجیدی رئیس هیئت‌مدیره انجمن هنرمندان مجسمه‌ساز ایران، محمود بخشی دبیر هشتمین دوسالانه مجسمه‌سازی تهران، محمود محرومی دبیر اجرایی دوسالانه و اردشیر میرمنگره معاون هنری اداره کل تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، برگزار شد.
در ابتدای این برنامه عباس مجیدی با اشاره به اینکه دوسالانه هشتم مسیری طولانی را از ابتدا تا رسیدن به فراخوان طی کرده است گفت: یک سال تلاش کردیم تا بتوانیم این رویداد را به بهترین شکل ممکن پیش ببریم. از ابتدا هدف ما در انجمن مجسمه‌سازان فراهم کردن بستری مناسب برای استفاده حداکثری از ظرفیت‌های هنرمندان مجسمه‌ساز بود. بنابراین لازم بود نقطه نظرات هنرمندان این عرصه را برای برگزاری دوسالانه مجسمه دریافت کنیم. به همین دلیل بیش از ۲۰ جلسه گفت‌وگو برگزار کردیم و به تحلیل ضعف‌ها و قوت‌های دوسالانه‌های گذشته پرداختیم. امکان اجرای کیوریتوری یا فراخوانی دوسالانه، رقابتی و غیررقابتی بودن، تم داشتن یا نداشتن و مکان‌مند بودن اثر، تعامل اثر با مخاطب و... محور گفتگوهای ما بود.
مجیدی ادامه داد: دوسالانه هشتم در یک بستر کاملاً پژوهشی شکل گرفت. پس از انتخاب شورای سیاست‌گذاری، دبیری معرفی شد که نشان‌دهنده تفاوت‌های جدی این دوسالانه با دوره‌های قبلی است. دوسالانه هشتم برای اولین بار در فضایی خارج از موزه یا فرهنگسرا اتفاق می‌افتد. حذف جایزه نیز از دیگر تغییرات این دوسالانه است و علاوه بر آن یک موضوع مشخص برای هنرمندان در نظر گرفته نمی‌شود. امیدواریم به کمک هنرمندان، تیم اجرایی و همه دست‌اندرکاران بتوانیم دوسالانه موفقی را برگزار کنیم. جلسات متعددی با مسئولان وزارت ارشاد داشتیم و به حمایت آنها خوشبین هستیم. علاوه بر این مسئولان منطقه عباس آباد و باغ کتاب، سازمان زیباسازی و سایر نهادهایی که در مسیر ارتقای مجسمه‌سازی تلاش می‌کنند با ما همکاری خوبی داشتند.
محمود بخشی نیز با اشاره به تغییرات اساسی این دوره از دوسالانه گفت: در این دوره به جای آن‌که ماحصل نهایی کار به نمایش درآید، می‌خواهیم روند کار دیده شود. به این ترتیب دوسالانه مجسمه‌سازی با نمایشگاه‌ها، سمپوزیوم‌ها و فستیوال‌های سالانه‌ای که در این زمینه برگزار می‌شود تفاوت خواهد داشت. تعدد این رویدادها چنین ضرورتی را ایجاد می‌کرد که دوسالانه مجسمه به سمت رئوس آوانگاردتری پیش رود. درست نیست که دوسالانه مجسمه نیز کاری مشابه سایر رویدادها انجام دهد بلکه باید یک قدم جلوتر باشد و به مسائل متفاوت‌تری بپردازد.
بخشی ادامه داد: ارائه و نشان دادن روند هنری به مردم و حتی خود هنرمندان مهم‌ترین موضوع در این دوسالانه است. علاوه بر آن در این دوسالانه تم و موضوع وجود ندارد، چون به نظرم مشخص کردن تم به حالت فرمایشی هنر ربط دارد، در صورتی که هنرمند خودش موضوع را درست کرده، مسئله می‌سازد و آن را حل می‌کند و به این ترتیب اثر به جهان‌بینی هنرمند ارجاع داده می‌شود. سعی ما این است که در دوسالانه هشتم به سمتی برویم که در آن یک فضای خالی وجود داشته و روی آن کار نشده است. تغییراتی که در فراخوان و کل جریان برگزاری این دوسالانه ایجاد شده است نشان‌دهنده انجام یک کار تجربی است که امیدواریم نتیجه خوبی داشته باشد.
محمود محرومی با اشاره به اینکه کلیدواژه اصلی در فراخوان دوسالانه هشتم مجسمه‌سازی کلمه "روند" است گفت: این کلمه هم گذشته را در خود دارد و هم آینده را. به این فکر کردیم هنرمندان پرتفولیو و پروژه‌های فکری خود را ارائه دهند و پس از آن در طی فرصت چندماهه که تا آغاز نمایشگاه وجود دارد، کارگروه‌های مختلفی به بازدید استودیوی هنرمندان پرداخته و روند کار آنها را رصد می‌کنند.
در ادامه این موضوع بخشی نیز گفت: ما به جای کار تمام شده ترجیح می‌دهیم ایده، اتود و ماکت کار را ببینیم و چهار ماه زمان خواهیم داشت که هنرمندان روی ایده‌ها کار کنند. در جلسات استودیو ویزیت، روند کار هنرمندان مستندنگاری می‌شود و بعد سعی می‌کنیم این پروسه‌ای که در کارگاه هنرمندان می‌گذرد را به مخاطب نشان دهیم تا شاهد روند شکل‌گیری و پیشرفت کار باشد. این کار جهت نمایش پروسه انجام یک کار هنری انجام می‌شود.
مجیدی درباره دلیل انتخاب باغ کتاب برای برگزاری دوسالانه گفت: ابتدا به این محل رفتیم تا ببینیم چه قابلیت‌هایی دارد و پس از آن دیدیم از فضا می‌شود به شکل خوبی استفاده کرد. بلند بودن سقف و باز بودن فضای سالن برای نمایش آثار بزرگ امکانات خوبی داشته و درعین‌حال محیط باز اطراف و دسترسی راحت آن برای مردم، نکته مثبتی است. این محل امکانات خوبی را به وجود می‌آورد که آثاری با رویکردهای امروزی می‌تواند آنجا چیدمان شود. قطعاً تجربه بسیار سختی در پیش داریم ولی این کار و این محل با تفکرات امروز همخوانی دارد و می‌تواند امکان متفاوتی برای تجربه‌اندوزی هنرمندان فراهم کند.
او درباره وجود یک آیین‌نامه برای برگزاری دوسالانه مجسمه گفت: برای برگزاری دوسالانه‌ها آیین‌نامه داریم اما فراموش نکنیم این آیین‌نامه‌ها بر اساس تفکرات مدرن شکل‌گرفته و وقتی ما بر رویکرد معاصر تاکید می‌کنیم باید تغییراتی در آیین‌نامه ایجاد شود. تاکید بر پژوهشی بودن دوسالانه مجسمه‌سازی برای این است که بتوانیم نظرات کارشناسان و هنرمندان را بدانیم و بر اساس آنها کار کنیم، در حالی که آیین‌نامه بعضی جاها دست ما را می‌بندد. در این دوره تفکر فرایند محور توسط شورای سیاست‌گذاری مطرح شده و رویکرد دوسالانه کاملا معاصر است.
در ادامه جلسه سوالاتی درباره ارتباط انجمن با وزارت ارشاد و موضوع صدور مجوز برای مجسمه‌سازان مطرح شد. مجیدی در این باره گفت: انجمن‌ها اگرچه زیر نظر وزارت ارشاد هستند اما از نظر تفکر و نوع نگاه کاملا مستقل هستند، چون تیم تصمیم‌گیرنده نهایی هنرمندان هستند. ارتباط انجمن‌ها با وزارت ارشاد صرفاً در موضوعات صنفی است، نه تفکرات انجمن. ما حمایت‌های جدی از جانب وزارت ارشاد دریافت می‌کنیم اما آنها دخالتی در کارمان ندارند.
اردشیر میرمنگره نیز گفت: برگزاری تخصصی دوسالانه‌ها رویکرد حال حاضر اداره کل هنرهای تجسمی است و بر اساس این موضوع، کار به نهادهای متخصص یعنی انجمن‌ها واگذار شده است. برای دوسالانه هشتم مجسمه نیز از ابتدا تابه‌حال همه امور به انجمن مجسمه‌سازان واگذار شده و تنها تاکید مرکز آن بوده که این رویداد برای همه جامعه مجسمه‌سازی و به شکل فراگیر برگزار شود.
او درباره صدور مجوز توسط وزارت ارشاد گفت: بعضی از نهادها و سازمان‌ها ترجیح می‌دهند نهادی هم‌عرض خودشان مهر تایید نهایی بر مجوزها را بزند. با این حال تایید نهایی باز هم بر عهده انجمن است چون آنها باید صلاحیت کار و فعالیت‌های هنرمند را تایید کنند. اما به جهت پروتکل‌های اداری برای بعضی نهادها که تایید یک نهاد دولتی را نیاز دارند، وزارت ارشاد این مجوزها را صادر می‌کند که صرفاً جنبه صنفی دارند و نه هنری. این موضوع به معنای زیر سوال بردن جایگاه انجمن‌ها نیست؛ زیرا ابتدا باید توجه داشته باشیم که اصولاً انجمن‌ها در کشور ما نهادهای غیرانتفاعی و مردم‌نهاد هستند و بعضی سازمان‌ها و نهادها در نهایت تایید بخش دولتی را درباره آنها نیاز دارند.
در ادامه جلسه محمود بخشی درباره تعداد آثاری که در این دوسالانه پذیرش خواهد شد گفت: فضا آن‌قدر بزرگ است که نمی‌دانیم چه تعداد اثر در آن جا می‌گیرد، ولی مسئله اصلی ما محدودیت زمان برای تولید آثار است. درعین‌حال مجسمه‌سازی و کار محیطی بسیار گران است، بنابراین محدودیت ما برای پذیرش کارها مربوط به بودجه‌ای است که خواهیم داشت. کمک‌های وزارت ارشاد، اسپانسرها، صنایع و بخش خصوصی باعث می‌شود که بتوانیم از ظرفیت‌های موجود استفاده کنیم و آثار بیشتری را جذب کنیم.
بخشی درباره موضوع کیوریتوری در این دوسالانه گفت: بحث کیوریتوری مبحث تازه‌ای است و می‌خواهیم در این دوسالانه بیشتر به آن بپردازیم. کیوریتور، استاد و راهنمای هنرمند نیست بلکه همفکر و مشاور اوست. امیدواریم از این همکاری بهترین استفاده را کنیم. ولی چیزی که بیشتر از همه می‌خواهیم این است که پیشرفت کار و چالش‌هایی که هنرمند در روند خلق اثر با آن مواجه می‌شود را در استودیوی خودش ببینیم و گزارش‌هایی از آن داشته باشیم. برای این کار کارگروه‌هایی تحت نظر تعدادی کیوریتور شکل می‌گیرد تا مراحل کار هنرمندان را در شهرهای مختلف رصد کنند.
محرومی با اشاره به نمایش آثار در باغ کتاب گفت: فکر کردیم وقت آن است که نمایش هنر از آن فضای بسته موزه‌ای خارج شود و در فضای مردمی‌تر با بدنه اجتماع تماس بیشتری داشته باشد. همچنین در حال بررسی هستیم که پس از برگزاری دوسالانه در صورت امکان آثاری که می‌تواند در فضای باغ کتاب قرار بگیرد توسط نهادها خریداری شده و در آنجا باقی بماند.
مجیدی در ادامه موضوع گفت: با توجه به مفاهیم امروزی هنر، خلق اثر هنری به این معنی نیست که حتماً باید اثر در جایی باقی بماند. بسیاری از این آثار پس از نمایش جمع‌آوری می‌شوند و اصولاً ماندگار نیستند و آنچه اهمیت دارد ماندگاری ایده است. هنرمند با این آگاهی که اثرش قرار است در این دوسالانه به نمایش درآید کار را انجام می‌دهد، نه به عنوان اثری که قرار است فروخته شود.
بخشی درباره آثاری که پس از طی روند 4 ماهه به نتیجه مطلوب نرسیده و کیفیت لازم برای نمایش در دوسالانه را ندارند، گفت: هنر تجربی و اثر هنری شکست‌خورده، در سال‌های اخیر در سراسر دنیا مورد توجه قرار گرفته است. من هم علاقه دارم پروژه‌های شکست‌خورده را در دوسالانه نمایش دهیم و ببینیم که هنرمند چه تلاشی کرده است. در هنر معمولاً تلاش و پس زمینه کار هنرمند در کار نهایی دیده نمی‌شود ولی تلاش ما این است که این پروسه را ببینیم و در همین راستا پروسه تجربی و تلاش‌هایی که در نهایت به شکست خوردن هنرمند می‌رسد نیز قابل بررسی است.
مجیدی نیز در ادامه این موضوع گفت: انجمن در فرایند انتخاب آثار هیچ دخالتی نمی‌کند و هیئت انتخاب می‌توانند هر تصمیمی بگیرند که چه آثاری را نمایش دهند. اما به نظرم هم خوب است که آثار شکست‌خورده نیز در دوسالانه به نمایش درآیند.