به گزارش هنرآنلاین، همزمان با آغاز سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشست‌های تخصصی در حوزه‌های تئاتر، ادبیات نمایشی و موسیقی توسط معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با همکاری مجموعه‌های وابسته به این معاونت، در «پاویون هنرگان کتاب» برگزار می‌شود.
در نخستین جلسه این سلسله نشست‌ها، برنامه‌ای با محوریت پروژه «کبودان و اسفندیار» برگزار شد. در این نشست، حمیدرضا افشار به‌عنوان کارگردان اثر، با اجرای پیمان شیخی به ارائه دیدگاه‌ها و تجربه‌های خود پرداخت.
شیخی در ابتدای جلسه گفت: «ان‌شاءالله به‌زودی فیلم تئاتر پروژه «کبودان و اسفندیار» پالایش و آماده می‌شود. موضوعی که قرار است به‌طور تخصصی به آن بپردازیم، درام‌پردازی و معاصر‌سازی اسطوره در بستر امروز ایران است.»
حمیدرضا افشار در ادامه افزود: «از همکاران محترم در معاونت هنری و دفتر مطالعات برنامه‌ریزی فرهنگی و کتاب‌خوانی صمیمانه سپاسگزارم. واقعاً غافلگیر شدم که پس از چند دهه، نمایش «اسفندیار» دوباره مطرح شده است. این نمایش اجراهایی نوستالژیک در تماشاخانه مولوی در اواخر دهه ۶۰ و ۷۰ داشت و یاد هنرمندان در آن زنده می‌شود.»
او ادامه داد: «یکی از معضلات بنیادین تئاتر ایرانی، مسئله معاصر‌سازی اسطوره‌ها با تکیه بر متون کهن است. چرا نتوانستیم با وجود سرمایه‌های بی‌نظیر در شاهنامه، اثری شایسته در سطح جهانی خلق کنیم؟ چرا ریچارد شِکْنِر و ویلسون سراغ اسطوره‌های ایرانی می‌روند اما ما همچنان از اجرا و تحلیل آن‌ها ناتوان مانده‌ایم؟»
افشار تأکید کرد: «اسطوره‌ها به‌عنوان روایت‌های جمعی، توانایی بیان تجربه‌های انسانی را دارند، اما قالب‌های سنتی دیگر پاسخگوی مخاطب امروز نیستند. ما باید فرم، زبان و محتوای اجرایی را با تحولات روز هماهنگ کنیم.»
وی افزود: «در نمایش «اسفندیار»، تلاشی برای تبدیل اسطوره به تجربه‌ای زنده و قابل لمس صورت گرفته است. این پروژه حاصل بازخوانی و بازآفرینی اسطوره در قالبی معاصر و قابل دریافت برای مخاطب امروزی است.»
افشار با اشاره به نقش آرمان امید، نویسنده نمایشنامه، گفت: «نمایش «اسفندیار» بیش از آن‌که به شاهنامه وفادار باشد، بر بستر زندان و تردید شخصیت اصلی استوار است. تردید، بلاتکلیفی، ناتوانی در تصمیم‌گیری و گم‌گشتگی، از ویژگی‌های انسان معاصر است که در این اثر بازتاب یافته‌اند.»
او اضافه کرد: «ما برای معاصر‌سازی، بر زبان، ریتم دیالوگ‌ها و بدن‌مندی بازیگران تمرکز داشتیم. نمایش با کمینه‌گرایی بصری و بیان غیرخطی، بیشتر تجربه‌ای زنده است تا یک روایت کلاسیک.»
افشار با اشاره به ویژگی‌های اسطوره اسفندیار بیان داشت: «اسفندیار در این اجرا به‌دنبال حقیقت نیست، بلکه در جست‌وجوی خویشتن است. او دیگر هوای تاج ندارد. این جملات بازتابی از یک دیالوگ ازلی-ابدی در متن هستند که از زبان یک اسطوره بازخوانی می‌شوند.»
در بخش دوم نشست، شیخی با اشاره به سابقه فعالیت افشار، از کم‌کاری او در عرصه بازیگری ابراز تأسف کرد و خواستار ایفای نقش فعال‌تری از سوی ایشان شد. در ادامه، موضوع پژوهش در تئاتر مطرح شد و افشار تأکید کرد: «خوشبختانه امروز تولیدات پژوهشی در حوزه هنر افزایش یافته و ناشران خصوصی نیز در این زمینه فعال‌تر شده‌اند. با این حال، گرانی، کمبود کاغذ و مسائل اقتصادی همچنان از چالش‌های جدی‌اند.»
او در پاسخ به پرسشی درباره راهکارهای حمایت از پژوهشگران گفت: «یکی از مشکلات، نبود ارتباط ارگانیک میان دانشگاه‌ها، نهادهای آموزشی، فرهنگستان‌ها و نهادهای تولید هنری است. این گسست باید از میان برداشته شود. پایان‌نامه‌های ارزشمندی در این حوزه وجود دارد که می‌توان با کمک شهرداری‌ها، سازمان زیباسازی یا سایر نهادها آن‌ها را منتشر کرد.»
افشار با اشاره به خاطرات خود از دوره فعالیت جهاد دانشگاهی در انتشار آثار پژوهشی، خواستار احیای این مسیر شد. وی گفت: «ما در گذشته تجربه‌های خوبی داشتیم. مثلاً جهاد دانشگاهی پایان‌نامه‌ها را به‌صورت کتاب منتشر می‌کرد و من هم از همین مسیر ترغیب شدم که به‌سمت پژوهش در تئاتر حرکت کنم.»
او همچنین با اشاره به ظرفیت پژوهشگران و هنرمندان در استان‌ها، از لزوم تمرکززدایی از تئاتر در تهران گفت و خواستار تقویت پیوند میان تئاترهای محلی و نهادهای مرکزی شد: «اکثر هنرمندان ما در استان‌ها هستند. تئاتر باید از دل استان‌ها در سراسر کشور بجوشد و نه فقط در پایتخت متمرکز بماند.»
افشار در پایان گفت: «هدف من از اجرای این نمایش و پژوهش‌هایی که انجام دادم، تبدیل اسطوره از یک روایت تاریخی به تجربه‌ای زنده و انسانی بود. ما تلاش کردیم اسفندیار را از دل تاریکی بیرون بکشیم و با زبانی معاصر، برای مخاطب امروز معنا ببخشیم.»
سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از تاریخ ۱۷ تا ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۴ با شعار «بخوانیم برای ایران» در محل مصلای امام‌خمینی(ره) برگزار می‌شود.
انتهای پیام