سرویس تجسمی هنرآنلاین: نورالدین زرین‌کلک زاده ۲۰ فروردین ۱۳۱۶ در مشهد، نویسنده و تصویرگر کتاب کودک و انیمیشن‌ساز است. زرین کلک را پدر انیمیشن ایرانی می‎دانند؛ او خوشنویسی و نقاشی را نزد پدر آغاز کرد و به موازات تحصیلات رسمی در کلاس‌های هنرستان کمال ‌الملک شرکت کرد و از محضر استادانی چون محمود اولیاء، محمدعلی زاویه و محمد مهردان بهره‌مند شد. در ۱۲ سالگی اولین کار گرافیکی‌اش روی کتاب قصه‌ای چاپ شد و در ۱۶ سالگی با کاریکاتورهای سیاسی پا به دنیای مطبوعات گذاشت. در سال ۱۳۳۵ در کنکور دانشکده هنرهای زیبا پذیرفته شد اما مقررات نظام مانع ورود او شد.

از سال ۴۰ تا ۵۰ را به مصور کردن کتاب‌های درسی و کتاب‌های جیبی گذراند و سپس به دعوت کانون پرورش فکری به بلژیک رفت تا فیلم‌سازی پویانمایی را بیاموزد. در سال ۵۳ اولین مدرسه پویانمایی را در ایران تاسیس کرد و سه سال بعد رشته پویانمایی را در دانشگاه فارابی (دانشگاه هنر امروز) دایر کرد. این هنرمند از هم‌دوره‌ای‌‌های فرشید مثقالی، علی‌اکبر صادقی، مرتضی ممیز و آراپیک باغداساریان است که در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان سبک و سیاق ساخت فیلم‌های انیمیشن را متحول کردند.

او که قبل از فعالیت در کانون در موسسه‌ انتشاراتی فرانکلین برای کتاب‌های درسی نقاشی می‌کشید، به پیشنهاد فیروز شیروانلو از همکاران موسسه‌ فرانکلین، به کانون دعوت شد تا در واحد مصورسازی کتاب‌های کودک و نوجوان به کار بپردازد. "کلاغ‌ها" نخستین کتابی بود که برای تصویرسازی به او سفارش داده شد. برگزاری جشنواره کودکان و نوجوانان در اواخر دهه‌ 1340، در ساماندهی به بخش امور سینمایی موثر واقع شد و پس از برگزاری نخستین جشنواره در سال (1348) زرین‌کلک به بلژیک اعزام شد تا در آکادمی هنرهای زیبای شهر گان در رشته‌ متحرک‌سازی آموزش ببیند. وی در بلژیک دو فیلم وظیفه‌ اول (1971) و "زمین بازی با بوش" (1971) را ساخت و پس از بازگشت به ایران (1351) در مرکز سینمایی کانون به کار مشغول شد. هر دو فیلم جوایزی در جشنواره‌های خارجی کسب کردند.

او از سال ۱۳۵۰ در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به ساختن فیلم های انیمیشن پرداخت که اولین آن‌ها "تداعی" و بعدی "اتل متل توتوله " بود. سپس "دنیای دیوانه دیوانه" و فیلم بلندی به نام "امیرحمزه" را ساخت. "زال و سیمرغ"، "قصه گل قالى"، "قصه کرم ابریشم"، "نوروزها و بادبادک‌ها"، "کورش شاه"، "وقتى که من بچه بودم"،" زال و رودابه"،" افسانه‌هاى آسیائى"، "اگر مى‌توانستم"، "آ اول الفباست"، "کارخانهٔ همه کاره"، "قضیه فیل و فنجان" و "از آب‌ها" از جمله آثار زرین کلک در زمینه تصویرسازی برای کتاب کودک و نوجوان است.

زرین کلک برای آثار تصویرگری و پویانمایی خود جایزه‌های پرشماری دریافت کرده است، همچون: جواهر قرن (بیستم) از فستیوال بین‌المللى فیلم آنسى (فرانسه در سال ۲۰۰۰) براى فیلم دنیاى "دیوانه دیوانه دیوانه"، جایزه موزه ایلوستراسیون توکیو (ژاپن) براى کتاب "ملانصرالدین" (۲۰۰۰)، لوح تقدیر نمایشگاه کتاب بولونیا، براى کتاب " آ اول الفباست" (۱۹۸۷)، نشان کتاب برگزیده سال (شورای کتاب کودک ایران) براى کتاب "وقتى که من بچه بودم" (۱۳۵۴)، سیب طلائى بى‌ینال براتیسلاوا براى کتاب "کلاغ ها" (۱۹۷۱)، نشان بهترین کتاب سال یونسکو (توکیو/ژاپن) براى همین کتاب (۱۹۷۰)، کتاب برگزیده ی سال شورای کتاب کودک ایران براى کتاب "افسانه سیمرغ" (۱۳۴۸)، نشان بهترین کتاب سال یونسکو ایران براى کتاب "کلاغ ها " (۱۳۴۹) از جمله این جوایز اند. سندباد یکی از آخرین کارهای زرین‌کلک است که در هالیوود نیمه ‌تمام رها شد و در آن سمت کارگردان هنری داشت. پس از آن زرین‎کلک یک انیمیشن 17 دقیقه‌ای برای کتاب داستان‌های ملانصرالدین تصویرسازی کرد.

در دومین روز از هفته فیلم کانون از ساعت 17 امروز سه شنبه اول تیرماه در موزه هنرهای معاصر، 6 فیلم از نورالدین زرین‌‏کلک به نمایش گذاشته خواهد شد. مروری بر این انیمیشن‌ها می‎تواند ما را با دنیای فیلم‎سازی این هنرمند نام‏آور ایران بیشتر آشنا کند.



زمین بازی بابوش
"زمین بازی بابوش" عنوان انیمیشنی فانتزی به مدت 7 دقیقه‏ است این انیمیشن در سال 1350 تولید شده است و نویسندگی و کارگردانی آن را زرین‎کلک برعهده داشته است. بابوش مشغول بازی کردن با بادکنکش است و لاک پشت که دوست اوست در آنجا حضور دارد. هنگام بازی بادکنک آنقدر بالا می‌رود که در هلال ماه گیر می‌کند و ....

اتل متل توتوله

"اتل متل توتوله" انیمیشنی است که زرین‌کلک آن را در سال 1353 و بر اساس نقاشی‎هایی که کودکان یک کودکستان بر اساس داستان کودکانه‎ای با همین کشیده‎‌اند، ساخته است. این انیمیشن 4 دقیقه است و شیدا قره‎چه داغی موسیقی آن را ساخته است.

چشم تنگ دنیا دار

انیمیشن "چشم تنگ دنیادار" در سال 1361 ساخته شده است. این فیلم کودکانه 15 دقیقه و 38 ثانیه است و پرویز عزت پناه در پونمایی آن با زرین‎کلک همکاری داشته است. این انیمیشن که درونمایه‎ای اخلاقی، تربیتی و طنز دارد داستان مرد حریصی است که به دنبال زیاده خواهی‌اش همه چیز را نابود می‌کند. این فیلم بر اساس شعر "چشم تنگ دنیادار را / یا قناعت پر کند یا خاک گور" از سعدی شیرازی ساخته شده است.

امیرحمزه

"امیرحمزه دالدار و گور دلگیر" انیمیشنی در فضای نقاشی ایرانی و به مدت 28 دقیقه از نورالدی زرین‌کلک است این فیلم در سال 1356 ساخته شده است و کوششى است براى سینمائى کردن قصه‌هاى عامیانه با وفادارى به فضاهاى دو بعدى و حالات خنثاى شخصیت‌هاى این قصه‌ها در کتاب‌هاى چاپ سنگى. شاهزاده امیر حمزه عاشق دختر پادشاه مدائن است. اما معشوق در دام طلسم دیوى که خود را به شکل وزیر اعظم در آورده است گرفتار شده و به صورت گورخرى در آمده است. این فیلم برنده دیپلم افتخار فستیوال بین المللى فیلم جیفونى (ایتالیا) شد.

تداعی

"تداعی" تنها 4 دقیقه است، این انیمیشن نمایشی دراماتیک و جلوه‌ای بصری از تداعی در ذهن است. خاطره هر چیزی در ذهن منجر به ظهور چیز دیگری می‌شود بدون اینکه هیچ ارتباط آشکار و قابل درکی بین هیج یک از این دو وجود داشته باشد. این فیلم یکی از کارهای تجربی زرین کلک است که در سال 1353 ساخته شده است.

دنیای دیوانه دیوانه دیوانه

"دنیای دیوانه دیوانه دیوانه" آخرین انیمیشنی است که علاقه‏‌مندان آثار زرین‌‏کلک در موزه هنرهای معاصر خواهند دید؛ این فیلم که 4 دقیقه است طنزیست مستقیم، محکوم‌کننده و سرزنده از دنیای سیاسی با بیانی در خور پویانمایی. زرین کلک این انیمیشن را در سال 1354 ساخته است و در آن داستان قدرت‌طلبی و فزون‌خواهی کشورها نسبت به یکدیگر را با بیانی جالب توجه به تصویر می‎کشد. انیمیشن جوایزی بسیاری کسب کرده است که از میان آنها می‎توان به جایزه بهترین فیلم‌نامهٔ جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم سالونیک (یونان)، لوح افتخار جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم شیکاگو (آمریکا)، جایزه نقره جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم انیمیشن اسپینوزا (پرتغال)، لوح سپاس جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم قاهره (مصر)، جایزه بهترین سناریو جشنوارهٔ بین‌المللی اوبرهاوزن (آلمان) و گواهی افتخار جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم پاریس (فرانسه) اشاره کرد که همه آنها در سال 1976 به زرین کلک اهدا شده است.

هفته فیلم کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تا 10 تیر ماه هر روز از ساعت 17 در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار می‎شود.